język cudzoziemski

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Sty/1675
• Tr/1764
• Klecz/1767
• Kop/1778
• Lub/1778
• Kop/1783
• L/1807–1814
• Jak/1823
• Mucz/1825
• Sier/1838
• Czep/1871–1872
• Oż/1883
• SW/1900-1927
• Kr/1917

To ktore już świat Polski widzi, ukłádności młodzieńskich gestow; pilnej spraw poczciwych uwagi; nieugaszanej, do Cnoty, Nauki, i Sławy, chęci; biegłości kilku cudzoziemskich językow; prętkiego dowcipu i pojętności tyrocinium, jest Rudimentum Naturae, Magnum Patriae Cinem & Heroem formare condiscentis.

Cudzoziemski. ausländisch. étranger, exotique. § cudzoziemski język [...].

po cudzoziemsku. *Cudzoziemskie. [...]. § po cudzoziemsku mowi [...].

Umieją Odszczepieńcy, pod zasłoną doskonałości (osobliwie w Cudzoziemskich językach) ukrywać błędy.

ы. w jakimkolwiek cudzoziemskim języku, gdyby przyjęte było, lub miasto onego nowe wymyślone.

[...] ułatwia się niézmiérnié uczenie się cudzoziemskich języków.

Nauczywszy się ojczystych wyrazów i ich znaczéniá, nietrudno cudzoziémskiégo nauczyć się języka, mając wyrazy cudzoziémskié przy ojczystych położoné, któré toż samo wyobrażénié, co i naszé zamykają.

Jeżeli jest wyráz swojski, szukać w swoim języku wspomnionym dopiéro sposobém źrzódła jego. Jeżeli jest wyráz przyswojony, źrzódła jego szukać potrzeba w tym języku, z którégo wypłynął, np. Sénát, z Łacińskiégo Senatus; Łacińskié zaś Senatus pochodzi od senex stary, bo od Sénatu czyli Rady, nié brano tylko starszych. Skąd wnośmy, jako do nauki źrzódłowéj, potrzebná jest wiadomość cudzoziémskich języków.

CUDZOZIEMSKI, a, ie, [...], Cudzoziemskiemi językami mówić. Paszk. Dz. 114.

[…] Gdzie w cudzoziemskim języku pisze się podwójna głoska, tam i w polszczyźnie pisać się powinna, np. Otto, Kotta […].

Oprócz języka rodowitego czyli używanego w naszym kraju, są jeszcze i obce czyli [języki] cudzoziemskie, w których, na wyrażenie jednych i tych samych myśli, używają się odmienne wyrazy.

Ze względu na pochodzenie wyrazy bywają: pierwotne i pochodne, oraz swojskie i cudzoziemskie. Pierwotne są to wyrazy, które od innych nie pochodzą […]; pochodne, które od innych wyrazów pochodzą […]; swojskie t.j. właściwie polskie […]; cudzoziemskie, są to wyrazy z cudzoziemskiego języka do polskiego przybrane [...].

Łukaszewicz Lesław. "Język Polski wiele cierpiał i cierpi przez języki cudzoziemskie, do których lgną uczeni i bogaci, a szczególniej modą powodowane kobiety".

Język, a, lm. i [...] b) przen. narzędzie mowy, mowa, możność mówienia, dar słowa, wymowa, wysłowienie [...] d) mowa ludzka, mowa narodu: Umiejętność języka. [...] J. polski, francuski, cygański. Języki wschodnie. Władać, mówić językami. J. umarły a. martwy, X nieżywy (= którym już jako ojczystym nie mówią obecnie). J. żywy a. żyjący (= którym mówi obecnie żyjąca narodowość). J. bogaty, ubogi. Języki pokrewne, pobratymcze, jednoszczepowe. J. pierwotny a. prajęzyk. Języki pochodne. Nauka, gramatyka, historia języka. [...] Wykładał języki słowiańskie. J. rodzimy, ojczysty, macierzysty, swój, obcy, cudzoziemski. Języki starożytne, nowożytne. Przen. sposób wysłowienia, środek wyrażenia czego, porozumienia ś., styl: Przemawiał do ludu językiem ludu. Przemawiać językiem mowy potocznej. J. naukowy, gramatyczny, filozoficzny, piśmienny a. książkowy, literacki, potoczny, ludowy a. gminny, salonowy, złodziejski. [...] Księgi pielgrzymstwa są pisane przez Mickiewicza językiem biblijnym [...] Czystość, poprawność języka.

Niejeden Polak może biegle mówić, oprócz językiem polskim, także innemi językami, cudzoziemskiemi czyli obcemi, np. francuskim, niemieckim, rosyjskim, angielskim, włoskim, czeskim; każdemu jednak z nas najłatwiej mówić po polsku, najdokładniej wyrażać po polsku to, o czym myśli, bo do języka swego ojczystego każdy przyzwyczaja się najbardziej, ucząc się go od niemowlęctwa.