terminów gramatycznych online
język obcy
Język: polski
Cytaty
Wiele by się też odkryło słow i nazwisk Słowiańskich, ktore obcym językiem pisząc dawni Dziejopise według własności swojej mowy, powykręcali.
[...] są języki obce, i pozno w te Kraie przyniesione.
Szpetne bowiem rzeczy obcym językiem wyrażone, nie tak się szpetne wydają.
V. Co do pisania obcych wyrazów.
Ponieważ w polskim języku każdy wyraz tak się pisze, jak się wymawia: piszmy przeto wyrazy z obcych języków przyjęte tak, jak je wymawiamy, np. Filozof, nie Filozof; Jenerał, nie Generał. Co się zaś tyczy wyrazów, w których głoski jednakowe jedna po drugiej następują, piszmy je tak, jak się one w obcym języku pisze.
Niech Uczniowie sprobują przełożyć tę powieść na obcy jaki język, a w ten czas tu dopiero postrzegą trudność dobrego tłumaczenia i właściwą piękność języka polskiego.
Tak mi się między innemi zdaje, że należałoby pisać i wymawiać E w przymiotnikach żeńskich w przypadku Zaczyjalnym np. cześć mojej Ojczyzny, Człowiek dobrej wiary; a w Przypadkach Oddawalnym i Przymieszczalnym zastąpić to E przez I lub Y np. cześć mojij Ojczyznie, w dobryj wierze i t. d. bo, tym sposobem wyrożnią się jasno dwa przypadki, od siebie rożne , a dotąd jednako zakończane, i rzecz, przekładana z Językow obcych na Polski, oczywiście się ułatwi, jak każdy uzna np. w przekładaniu dwoch wysłowin łacińskich, mowiąc o Niewieście: 1) ejus puer placet, 2) ei puer placet. Ja, rożniąc dwa nakłony Zaimienia ea, nie mogę inaczyj tłomaczyć ani pismować, tylko pierszy tak: jej Chłopiec się podoba; a drugi tak: jij się Chłopiec podoba.
Narodowość we wszystkiem, a zwłaszcza w Językach, powinna bydź najistotnieyszem prawidłem Rodaka w pismowaniu tak ojczystych słow, jako też przyswojonych z obcego Języka.
Tak jest potrzebną Sztuka śledzenia pierwakow słow w Języku Ojczystym, rownie w ich powinowactwie z pierwakami Języków obcych, gdy ich jest tyle wędrujących u kilku Ludow a rożnie według miejscowej Narodowości przestrojonych, aby w reście takie, na oczy i ucho kilkoznaczne, po wyrożnieniu jednego od drugiego, należycie pismowane i wysłowiane, przyswoicie to wyrażały, co przez każdy wyrazić chcemy.
Uczeni bywają pospolicie biegłémi w obcych językach, z obcych języków obcy tok mowy a nawet obce wyrazy do rodowitego wprowadzają.
Obeznanie się z wielo obcymi językami, tudzież dawniéj zebrane wiadomości, utorowały mi drogę do uzyskania aczkolwiek w nowym ale naukom sprzyjającym rzeczy stanie, zdatności odpowiednich posiad i zwróciły niejako do pierwiastkowego zawodu.
Kiedy w obcych językach e lub i się znajduje.
Mianowicie zaś nie należy przez wzgląd na obce języki zmieniać sposobu pisania wyrazów, które już spolszczonemi zostały, jak np. anioł, ewanielia, Jerzy, Jędrzéj, Jenerał, Wirgili, Horacy, gubernija, lekcyja, Hiszpanija i t p..
Kto zaczyna się uczyć języków obcych, powinien pierwéj dobrze poznać swój język.
E będące w środku między a i i powstało po części z osłabienia czyli zwątlenia a [...], po części ze wzmocnienia czyli stężenia i […], po części z ich połączenia (ai), na to są przykłady tylko w obcych językach.
W kierunku historyczno-filologicznym język ojczysty pierwsze bez wątpienia zajmuje miejsce. Języki obce, czy to starożytne, czy nowoczesne, [...] same przez się nie wystarczą pod żadnym względem; pod względem gramatyki z następującego powodu.
Jeżeli zatem przyjmujemy w własnej mowie sposoby wyrażenia się takie, które dobre są wprawdzie w językach obcych, ale obce lub wręcz przeciwne duchowi naszego, wtedy kazimy i psujemy mowę naszę.
Om i on mające podobne brzmienie do ą, używamy tylko w wyrazach pochodzących z obcego nam języka
[…] Wyrażenia bierne obcych języków rozmaicie oddajemy. I tak […] albo je na czynne przerabiamy […]. Albo używamy imiesłowu biernego na ny, ty ze słowem być, bywać, zostać […]. Albo przez użycie słowa zaimkowego w trzeciéj osobie liczbie pojedyńczéj albo mnogiéj [...]. Albo używając słowa nieosobiście w czasie teraźniejszym i przeszłym w trzeciéj osobie liczby mnogiéj, a w czasie przeszłym imiesłowu biernego rodzaju nijakiego liczby pojedyńczéj na no, to z biernikiem zaimka lub istotnika [...].
Każdy też język niech patrzy swoich własnych pierwiastków, i niech je w téj zawsze stawia przed sobą postaci, w jakiéj je ma w obrębie każdéj swojéj poszczególnéj wyrazowéj rodziny, a obcymi językami się posługujmy z tą ciągłą wiedzą, że to obce języki.
Potocki Stan. hr. [Stanisław] "Piękną jest i użyteczną znajomość języków obcych, lecz najozdobniejszą i najpotrzebniejszą znajomość języka własnego; zwłaszcza nabyta nie przez nawyknienie, lecz przez naukę".
Niektóre wyrazy wzięte z obcych języków, uważamy za rzeczowniki rodzaju nijakiego i nie odmieniamy ich.
Litera k bardzo mało jest w użyciu i tylko w wyrazach wziętych z języków obcych, na przykład: kágado żółw, kilo kilo, kerozene nafta, almanak kalendarz.
Nie jest to oczywiście książka, jak zresztą każda inna gramatyka — własnego czy obcego języka — dla dzieci, któraby uwalniała nauczyciela od obowiązku wykładu i objaśniania żywym słowem, i któraby pozwalała mu ograniczyć się do zadawania uczniom odpowiednich paragrafów do nauczenia się w domu.
Niejeden Polak może biegle mówić, oprócz językiem polskim, także innemi językami, cudzoziemskiemi czyli obcemi, np. francuskim, niemieckim, rosyjskim, angielskim, włoskim, czeskim; każdemu jednak z nas najłatwiej mówić po polsku, najdokładniej wyrażać po polsku to, o czym myśli, bo do języka swego ojczystego każdy przyzwyczaja się najbardziej, ucząc się go od niemowlęctwa.
W każdej z tych gałęzi przybyło szczególnie wiele wyrazów technicznych, zawodowych, naukowych; przeważna ich ilość pochodzi z języków obcych, jak np. lokomotywa, telegraf, telefon, elektryczność, rower, mikroskop, telegram, termometr itd.
Dopiero po tem wstępnem wyćwiczeniu ucha i narządów mowy na mowie własnej, osobistej, i na mowie otoczenia polskiego można przejść do wymowy języka obcego.
Rozprzestrzenienie to oznaczone jest bez względu na liczebną siłę przedstawicieli polszczyzny w różnych stronach, bo chociaż siła ta wpływa na większą lub mniejszą zależność dialektu od języków obcych, to jednak nie jest ona nigdzie tak wielka, by wytwarzała odmienne typy mowy.