terminów gramatycznych online
aphaeresis
Język: łaciński
Geneza: z gr. aphaíresis
- De Prosodia: Kon/1759, UrsMeth/1592 (1998)
- De pronomine: Stat/1568
- Index: Kn/1644 (I wyd. 1626)
- O dawnej polszczyźnie: Dudz/1776
- O literách włoskich i wymowieniu ich: Sty/1675
- O postaciach gramatycznych: Malin/1869
- Przypisy do rozdziału III: Kop/1778
- Słownik: Mącz/1564 (war. B), Kn/1644 (I wyd. 1626)
Cytaty
Aphaeresis [...] Odjęcie jednej litery álbo syllaby od poczátku słowá. Ut. Temnere, pro contemnere.
Metaplasmos, μεταπλασμόσ transformatio, seu translatio quaedam recti solitique sermonis in alteram speciem, Przeczynienie, Przetworzenie mowy ná inszy obyczaj. Cuius multae sunt species, ut Aphaeresis, Prothesis, Paragoge, Epentesis, etc. quibus Poëte in carmine licenter utuntur, alioquin in oratione soluta pro uitijs putandae.
Onego/ per aphaeresim Go.
Aphaeresis [...] Pol: Odjęcie. Roki, Wyroki. Wiśniewska 1998, 67 notuje.
Aphaeresis, Gr. Odjęcie. Item Figura Ablatio, Domed. quae literam vel syllabam initio dictionis aufert.
Aphaeresis Polonica. Ni/ pro áni. Go/ pro jego. Mu. pro jemu. Ki/ ká: pro Jáki/ jáka [...].
DE APOSTROPHE, SYNCOPE, APHAERESI et APOCOPE.
Aphaeresis názywa się gdy w słowách ktore są przydłuższe, Włoszy zwykli czásem ná początku ucináć pierwszą syllabę, ná przykład Belico Miásto Ombelico Pępek [...].
Aphaeresis ut temnit pro contemnit.
Niektòre Aphereses, abo skròcone z początku, jakie są: ej, ki, kie, ki, go zamiast: jej, jaki etc.
Ujęcie liter ná początku, zowié się Aphaeresis, np. Byś wiedział zamiast gdybyś wiédział.
Przez wyrzutnią odrzucają się niekiedy głoski i zgłoski tak s piérwiástku, t. j. piérwiástkowe, jak i przybyszowe z wyrazu. Wyrzutniá w násłowiu nazywá się Aphaeresis - zesuwką, w środosłowiu wysuwką […].
Przykłady na zesuwkę (Aphaeresis). 1. Zesuwá się samogłoska o w radło, ratáj, […] które to formy językowe powstały s form pełnych: oradło, oratáj […].