Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imiesłów przeszły

Hasło w cytatach: imiesłowy przeszłe, jimiesłów przeszły, przeszły
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Imiesłów przeszły [słowa posiłkowego To have mieć] Having had miawszy.

Imiesłów przeszły [słowa foremnégo to love kochać] Having loved ukochawszy

IMIESŁOWY (PARTICIPIA).

Czynny (Activium).

znający, a, e [...].

[Imiesłów] Przeszły (praeteritum).

znawszy.

[Imiesłów] Przeszły formuje się zawsze z trzeciej osoby l.p. czasu przeszłego, trybu oznajm. a to tym sposobem: Jeżeli po ł stoi samogłoska, w tedy zamienia się ł na wszy, np. znał, znawszy; mówił, mówiwszy; a jeżeli zaś przed ł stoi spółgłoska, wtedy ł się zostaje i dodaje się do niego szy, np. darł, darłszy; przyszedł, przyszedłszy.

O Imiesłowach (Participia). [...]

B. Imiesłowy są czworakie: 1) Czynny, np. znający, a, e, 2) Bierny, np. znany, a, e. 3) Teraźniejszy, np. znając. 4) [imiesłów] Przeszły, np. znawszy.

[Participium] Praeteritum. [Imiesłow] Przeszły.

Imiesłów przeszły: Zostawszy zhańbionym, wyniósł się czem prędzéj.

[…] Końcówka ł, dodana do temátu słównego urábiá jimiesłów przeszły, który prof. Mikłosicz nazywá jimiesłowem przeszłym Ilgim, odróżniając go tym sposobem od jimiesłowu zaprzeszłego, który nazywá jimiesłowem przeszłym Iym […].

Starosłowiański aoryst zastępujemy w naszym języku pospolicie formą omówną czasu przeszłego dokonanego, starosłowiański zaś niedokonany formą omówną czasu przeszłego niedokonanego lub częstotliwego, które się składają z jimiesłowu przeszłego i s czasu teraźniejszego słowa posiłkowego być.

Przyrostek by pisze się razem na końcu spójników i trybu warunkowego po imiesłowie przeszłym na ł, ła, ło lub na końcu innego wyrazu w tym zdaniu przed orzeczeniem warunkowym: aby, ażeby, gdyby, wiedziałbyś, jużbym zrobił, mybyśmy chcieli itp.

Imiesłów przeszły. Słowa, posiadające w pierwiastku samogłoskę -e-, np. nieś-, wieź-, plet- itp., w imiesłowie przeszłym czynnym zmieniają ją na -o- przed następującą spółgłoską przedniojęzykową twardą: niosła, wiozła, plotła [...].

Grupa 3.: mrę mřeć, wykazuje na pd.-zachodnim Śląsku formy imiesłowów przeszłych od tematu bezokolicznika, jak w języku czeskim [...].

Grupa 3.: mrę mřeć, wykazuje na pd.-zachodnim Śląsku formy imiesłowów przeszłych od tematu bezokolicznika, jak w języku czeskim.