terminów gramatycznych online
uczestnik
Język: polski
- De Participio: DonCul/1560
- Grammatici elementa: Don/1583
- II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
- III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
- Nomen: Don/1649
- Participium: Don/1649, Don/1795
- Słownik: Mon/1780
Cytaty
Participium quid est? Pars orationis partem capiens nominis, partemque verbi. Recipit enim a nomine genera et casus, a verbo tempora et significationes, ab utroque numerum et figuram.
Participium, uczęstnik.
Von den acht Redetheilen heisst Pronomen Namiestnik, Adverbium Przysłowie, Participium Uczęstnik, die Conjunction Złączenie, die Präposition Przekładanie, die Interiection Wdanie (S. 3).
PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.
Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.
Per hos enim casus omnium generum nomina, Pronomina, Participia, declinantur hoc modo. Przez te bowiem spadki wszelkich rodzájow imioná/ Namiástkowie/ uczestnicy/ staczáją się tákim obyczájem.
PArticipium quid est? Pars orationis partem capiens nominis,partemque verbi: Recipit enim à nomine genera et casus, à verbo autem tempora et significationes, ab utroq́ue numerum et figuram.
Uczestnik co jest? Część mowy cząstkę biorąc imienia/ cząstkę też słowá: Bierze bowiem od imienia rodzáje y spadki/ od słowá lepak czásy i známionowánie/ od obydwu licz[bę] i wyobráżenie.
Partes Orationis. Części składające mowę. Nomen, Imie. Pronomen, Zaimek. Verbum, Słowo. Participium, Ucześtnik, albo, Imie-słow: iż ma uczestnictwo z słowem i z Imieniem. Adverbium, Przysłowek. Praepositio, Przedimek. Interiectio, wrzeszcz albo wykrzyknik. Conjunctio, spojnik.
Participium quid est? Uczęstnik co jest? Pars orationis declinabilis, Część mowy staczająca się, Accidentia Nominis et Verbi habens, [p]rzypadki Imienia i słowa mająca, út scri[b]ens, jako piszący, orans, modlący się. Accidentia sunt septem, Przypadkow jest siedm, Figura Wyobrażenie, Tempus, Czas, Significatio, Znamionowanie. Genus Rodzaj, Declinatio, Staczanie, Numerus, Liczba, Casus Spadek.
Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.
Terminologia Donata [...].
Coniugatio — sprzężenie: verbum activum — sprawujące, passivum — cierpiące, modus indicativus — obyczaj ukazujący, coniunctivus — (w)złączający, infinitivus — nieograniczony, niezagraniczony, participium — uczęstnik.
Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.
Terminologia [...].
Coniugatio — sprzężenie [...]; participium — uczestnik, significatio — znaczenie, tempus praesens — czas przytomny, praeteritum — przeszły, plusquamperfectum — cale, zupełnie (s. 238) przeszły, futurum — przyszły; persona — osoba, verbum personale — osobiste, personalne.
Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].
Coniugatio — koniugacyja [...], participium — uczęstnik, uczęstnictwo, tempus praesens — czas teraźniejszy, praeteritum — przeszły, plusquamperfectum — więcej niż doskonały, futurum — przyszły, persona — osoba, verbum personale — osobiste.