Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

część składowa wyrazu

Hasło w cytatach: części składowe, części składowe wyrazu, część składowa, składowa część wyrazu
Język: polski
Dział: Słowotwórstwo (współcześnie)
  • Część II. Rozdz. 1. Wiadomości z głosowni i etymologii: Jes/1886
  • Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) : Jes/1886
  • Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
  • Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
  • Etymologia (Słoworód): Kr/1917
  • Rzeczowniki: Desz/1846

Cytaty

Dawniéj ten wyraz był w postaci białagłowa i odmieniano go w obu częściach: białągłowę, białéjgłowie i t. d. Ale ponieważ w liczbie mnogiéj takie wyrazy rzadko się odmieniać mogą w obu częściach składowych, [...] przeto słusznie tylko w drugiéj części odmieniać się powinny.

Dwadzieścia w przypadkach odmiennych nadaje także i piérwszéj składowéj części końcówkę -u.

W następującym przykładzie unaocznią nam się najlepiej składowe części wyrazu.

Rzeczownik złożony z przymiotnika stojącego w I-szym przypadku i z rzeczownika, odmienia się w obu częściach składowych wedle właściwych im prawideł; np. I i IV przyp. Krasnystaw (miasto w Lubelskiem), ma: II p. Krasnego|stawu, III p. Krasnemu|stawowi, V p. Krasny|stawie! VI p. Krasnym|stawem, VII p. w Krasnym|stawie.

W ten sposób w każdym wyrazie można odszukać pewne części składowe, połączone celowo w całość, z których każda ma swoje znaczenie. Temi częściami składowemi wyrazu są: pierwiastek, przedrostek, przyrostek i końcówka.

Części składowe wyrazu. § 168. Pomimo tych zmian fonetycznych i analogicznych, którym wyrazy ulegały, możemy odszukać zawsze części składowe (znaczeniowe, morfologiczne) każdego wyrazu.

Przyimki złożone są te, których częściami składowemi są dwa lub trzy przyimki, albo też przyimek łącznie z innym wyrazem.

[...] więcej nazw niż części składowych, co się jednak tłumaczy tem, że dzierżak i bijak wcale nie wszędzie jednakowo są połączone, że mamy tu przynajmniej trzy typy.