Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 137 poz. • Strona 1 z 7  Stanisław Nałęcz Moszczeński

P. Czego zażywamy wyrażając nasze Myśli Głosem? O. Zażywamy Głosu łamanego albo Zwijanego (son articulé), a te Głosy łamane albo Zwijane nazywają się ogólnie słowa; po francusku mots albo paroles.

P. Jakim się sposobem Głos łamie? O. W ustach ruszeniem Warg, Języka, Garła. Na przykład to słowo Polskie: Prawda, jest Głos łamany albo zwijany w sześcioro, ile liter tyle Łamania Głosu. To Francuskie: vrai, jest łamane lub też Zwijane w troje: bo dwie litery ai znaczą tu tylko jedno łamanie albo Zwinienie Głosu.

P. Jakim się sposobem Głos łamie? O. W ustach ruszeniem Warg, Języka, Garła.

Ziemia jest okręgła [...]. Inaczej to sądzenie nazywamy Zdanie.

P. Co to jest Syllaba? O. Jest spojenie w jedno kilku Łamaniow Głosu, to jest dwóch lub więcej Cząsteczek łamanego Głosu. Zatym te Łamania czyli Cząstki Głosu wraz Spojone dają się razem słyszeć, i w mowieniu czasem ich nie można, a czasem i nie trzeba rozłączać. Na przykład słowo Francuskie: donner, gdy się wymawia, łamie się we czworo, jako słyszeć można: d-o-n-é każde zaś dwa łamania są z sobą spojone: don-ner.

Syllaba zaś słowo-w-słowo znaczy z Greckiego spojka od spojenia. Bo dwa łamania Głosu są w jedno spojone.

Na przykład słowo Francuskie: donner, gdy się wymawia, łamie się we czworo, jako słyszeć można: d-o-n-é [...].

Słowo to Polska jest Głos łamany na sześć Cząstek, każde zaś trzy Cząstki czynią jednę Spojkę czyli Syllabę, Pol-ska, tak w pisaniu jak i w wymawianiu.

Słowo to Polska jest Głos łamany na sześć Cząstek, każde zaś trzy Cząstki czynią jednę Spojkę czyli Syllabę, Pol-ska, tak w pisaniu jak i w wymawianiu.

Słowo to Polska jest Głos łamany na sześć Cząstek, każde zaś trzy Cząstki czynią jednę Spojkę czyli Syllabę, Pol-ska, tak w pisaniu jak i w wymawianiu.

O szczególnościach (de sortes) Francuskich Liter. [...] W jednej Szczególności Litery nazywają się: Głoski (Voyelles). W drugiej Szczególności są Litery nazwane łamogłoski albo społ-głoski (Consonnes). P. Co rozumieć przez Głoski? O. Rozumiem Litery, ktoremi jednostajnie wyrażamy Głos, nic go nie łamiąc otwarciem ust.

W jednej Szczegolności Litery nazywają się: Głoski (Voyelles). W drugiej Szczegolności są Litery nazwane łamogłoski albo społ-głoski (Consonnes).

P. Co to są Głoski Składane? (voyelles composées) O. Nic innego nie są tylko dwie albo kilka razem z tych Głosek a, e, i, o, u, złożone tylko w pisaniu, bo w wymawianiu mają tylko jedno brzmienie; tak: ea wymawia się jak a.

P. Co trzeba rozumieć przez Głoski Krotkie i Długie? O. To, że te Głoski wymawiając trzeba albo przeciągnąć albo krotko wymowić.

O Literach Brzmiących lub o Społ.Głoskach (des Consonnes). P. Co to są Litery Brzmiące, czyli Społgłoski? O. Są w rzeczy samej Znaczki, ktoremi wyrażamy rożne Głosu łamania (articulations) dodane do Głosek.

P. Proszę mi to przykładem objaśnić, co się rozumi przez łamanie Głosu? O. Kiedy wymawiam Głoskę a, jednostajny słychać głos, ztąd litera znacząca taki Głos, nazywa się właściwie Głoska (Voyelle), ale kiedy wymawiam ba, ca, da, i inne, słyszę insze brzmienie przydane do Głoski rożnym ruszeniem języka, zębow, warg, a takowe brzmienie (son) nazywa się właściwie Głosu Łamanie, to zaś wyrażają Brzmiące Litery.

P. Proszę mi to przykładem objaśnić, co się rozumi przez łamanie Głosu? O. Kiedy wymawiam Głoskę a, jednostajny słychać głos, ztąd litera znacząca taki Głos, nazywa się właściwie Głoska (Voyelle), ale kiedy wymawiam ba, ca, da, i inne, słyszę insze brzmienie przydane do Głoski rożnym ruszeniem języka, zębow, warg, a takowe brzmienie (son) nazywa się właściwie Głosu Łamanie, to zaś wyrażają Brzmiące Litery.

P. Proszę mi to przykładem objaśnić, co się rozumi przez łamanie Głosu? O. Kiedy wymawiam Głoskę a, jednostajny słychać głos, ztąd litera znacząca taki Głos, nazywa się właściwie Głoska (Voyelle), ale kiedy wymawiam ba, ca, da, i inne, słyszę insze brzmienie przydane do Głoski rożnym ruszeniem języka, zębow, warg, a takowe brzmienie (son) nazywa się właściwie Głosu Łamanie, to zaś wyrażają Brzmiące Litery.

Kiedy się t we Francuskim [...] wymawia? [...] W następujących [słowach] jednosylabnych, czyli jednospojnych; jako to: brut; surowy, nieobrobiony, chut! cicho!

L miałkie wymawia się przez il, albo ill i te dwie albo trzy litery za jednę społgłoskę mają być miane.