terminów gramatycznych online
słowo jednosylabne
Język: polski
- Część II. O etymologii. O terminach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1766
- Część II. O wykładaniu: Gott/1774
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Dowody. (Kopczyński. „Gram. Jęz. Pol. r. 1817 str. 31) War.: Oż/1883
- O formach gramatycznych. Uwagi nad zakończeniem trybu bezokolicznego (J. Mroziński): Rozp/1830
- O imieniu: Lub/1778
- O ortografii albo nauce dobrego pisania: Gott/1771, Gott/1774
- O ortografii albo o nauce dobrego pisania: Gott/1766
- O słowie: Lub/1778
- Ogólne wykłady poprzedzające: Nał/1774
- Słownik: Tr/1764
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
- Słownik, tom I. część II. (G-L): L/1807–1814
Cytaty
Jednosylabny. einsylbig. monosilabe; qui n'a qu'une silabe.
W iednosylabnych zaś słowach, y przed dwiema literami spółbrzmiącymi wymawia się iak polskie e. np: der ten, wer kto, Herr pan [...].
Kiedy iest słowo złożone z iedney sylaby, zowie się iednosylabne np. Gott Bog, Rath Rada.
Przestroga: e, cokolwiek zamilcza się, maiąc po sobie literę społbrzmiącą mutę w ostatniej sylabie. np. das Getümmel tumult. W iednosylabnych zaś słowach, y przed dwiema literami społbrzmiącemu wymawia się iak polskie e. np: der ten, wer kto, Herr Pan, wym: der, we, herr.
Kiedy się t we Francuskim [...] wymawia? [...] W następujących [słowach] jednosylabnych, czyli jednospojnych; jako to: brut; surowy, nieobrobiony, chut! cicho!
W iednosylabnych zaś słowach [...]
Kiedy iest słowo złożone z iedney sylaby, zowie się iednosylabne. np. Gott Bóg, Rath Rada.
Jednosylabne (Monosylaba) w Rodzącym małej liczby przy[j]mują Ю; край kraj, краю kraju i края. [...] Imiona z ucześnictwami i przydatnemi spowinowacone, kończące się na ЕЙ. i ОЙ. skłaniają się, jak przydatne.
Wszystkie te jednosylabne słów pochodzenia mają. 1.) Moc-Czynoucześnictwa: глядь на меня, молвилъ, zyrk na mnie, szemrał. to jest: взглянулъ на меня вдругъ, молвилъ, wręcz na mię pojrżawszy, szemrał.
JEDNOSYLLABNY, -a, -e, -ie adv. [...]; jednozgłoskowy, n. p. Wyciągasz, żeby jednosyllabnym słowem: tak! nie! cały ten interes zakończyć. Teatr 17 b, 6.
Samo przez się rozumie, iż mówiąc o jedno -[syllabnych] albo wielo- syllabnych słowach, rozumiemy przez to zawsze słowa niezłożone, np. bić, pić, gdyż złożone są prawie zawsze wielosyllabne, np. zabić, wypić.
Wszystkie [słowa] jednosyllabne na ić, mają częst. na ijać, np. bić, bijać.
Wszelako, gdy w słowach jednosyllabnych ostatnią samogłoskę wypuściwszy, nie można by ich wymówić, więc zamienia się e, na yj, ie na iy, y na yj, np. np. drze, drzyj; tnie, tnij; ciągnie, ciągnij.
Jak Polacy ton samogłosek na końcu zniżają, tak miękczą najpospoliciéj w tém miejscu spółgłoski przez formacye grammatyczne; a gdzie lego czynić nie mogą, tam twardą od twardéj przedzielają przez e podręczne. Tym sposobem przez zakończenia grammatyczne pozbywają się wyrazów jednosyllabnych: most, moście, mostu; czas, czasie; matką, matek.
Jednosyllabny, ob. Jednozgłoskowy.
[Onufry Kopczyński]"W wyrazach złożonych, a mających ostatnią zgłoskę jedno-sylabną, przedłuża się trzecia od końca, a skracają się dwie ostatnie; np. Włādysław, Bōlesław, Nōwogrod i t. d.".
X Jednosylabny p. Jednozgłoskowy. Troc. <Jeden + Sylaba>
Jednozgłoskowy, Jednosylabowy, X Jednosylabny złożony z jednej zgłoski: Wyraz J. Echo jednozgłoskowe.