Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

znaczek diakryt

Hasło w cytatach: značek, znaczki, znak
Język: polski
Dział: Ortografia (współcześnie)
  • Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
  • Głosownia: Kr/1897
  • List współplemieńca napisany do jednego badacza polskiego: Oż/1883
  • Nowe postaci wszechsłowiańskiego abecadła: Malin/1869
  • O pismowni w języku polskim: Prz/1816
  • O samogłoskach. O znamionach nad samogłoskami (W. Szwejkowski): Rozp/1830
  • O sposobie pisania nazwisk cudzoziemskich (J. Mroziński): Rozp/1830
  • Odezwa do miłośników klasycznej i naukowéj pisowni: Oż/1883
  • Transkrypcja: KarłT/1885

Cytaty

Takowy znaczek rozumiany jest w owyj wysłowinie: Słowo Boże musi się zpełnić aż do joty, gdzie przez jotę nie rozumie się właściwie Samogłoska, I [...] lecz się rozumie jota czyli przytonek, właściwie znaczek, nad ktorąkolwiek Społgłoską w ciągłyj mowie położony.

Kiedy np. nasze g, jedni tak jak my, drudzy jak h, inni jak j, wymawiają; kiedy nasze rz, cz Czesi jedną postacią ze znaczkiem, ř, č, zastępują; gdy jedni po miękkich spółgłoskach nie kładą naszego i, tylko znaczek, a inni wszystkie nawet samogłoski opuszczają, i t. d.

W piśmie więc wielu nowszych narodów poprzydawano do liter łacińskich różne znaczki.

[…] Prof. Chodźko w tymże samym duchu radzi nad zmiękczonemi spółgłoskami kłaść znaczki […].

[List współplemieńca do jednego badacza polskiego] Germańska dvojka w, jest niepotrzebną v našych słaviańskich językach; jakotež polski język v pisovni dotąd róžnił się dvoma głoskami składanemi; zamiast u nas Słavian všystkich jednej nieskładanej s takovym značkiem u góry: č, cz, š sz i t. d.

Zatem wynalazł [Józef Medzofanti] klucz do wykrycia wszystkich odcieni naszej wymowy bogatej znaczkami pewnemi i literami osobnemi oznaczył liczbę ich, porządek i pokrewieństwo z sobą, dalsze lub bliższe były, stopnie podzielił, zrozumiał wszystko od razu dosadnie, prawidła i iloczas tem samem już znalazł w nich.

Metoda fonetyczna [...] Główna część trudu marnuje się na usuwanie miękczącego i i zastępowanie go znaczkami, oraz na wyrażanie cichnienia i głośnienia brzmień; a jednak obie te modyfikacje graficzne nic się nie przyczyniają do uwydatnienia znamion gwarowych.

Używamy znaków dodatkowych, a mianowicie: 1) liter łacińskich przekształconych nieco za pomocą dodanej nad niemi kreski lub kropki, albo innych znaczków odróżniających, u góry lub u dołu litery, jak oto: ś ć ź ż ń ó é; ł ę ą.

Wreszcie wielkie litery oznaczają pewne grupy spółgłosek: N — nosowe, S— przedniojęzykowe szczelinowe. Inne znaki w razie potrzeby objaśniam.