Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

koniugacja druga

Hasło w cytatach: 2-ga konjugacja, druga koniugacya, druga koniugacyja, druga konjugacya, II. koniugacyja, koniugacja II, konj. II, konjug. II, konjugacja II, konjugacja II-ga
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Seconde Conjugaison. Des verbes qui se terminent en oir, & en oire. Druga Konjugacya. O słowách ktore się terminują ná oir jáko to savoir, wiedzieć, ná oire jáko to croire, wierzyć.

FORMA drugiéj kóniugácyéj ná słowá czyniącé [...], których tęma jest zákóńczóna ná takié ir.

R się zamilcza naprzod ná końcu Infinitywa pierwszych i drugich koniugacyi.

FORMA drugiej Koniugacyi na słowa czyniące. Do tej Koniugacyi należą wszystkie słowa, ktorych tema jest zakończona na takie ir, przed ktorym nie masz o, jako to averrir, napominać batir budować [...].

Przykład drugiej Konjugacyi. P. Ktore słowa należą do drugiej Konjugacyi? O. Te, co mają wtorą osobę sposobu skazującego czasu teraźniejszego m. l. na esz.

Przykład II. konjugacyi

La Conjugaison est l'inflexion differente du verbe, qui donne divers tems, il y a quatre Conjugaisons régulières, comme nous verrons plus bas, après avoir donné la Conjugaison du verbe Sum. La voyelle, qui est devant le re, de l'Infinitif en donne la difference. L'Infinitif du verbe amo, est amare, aimer. Du verbe Doceo, docere, enseigner. Du verbe Lego, legere, lire. Du verbe audio, audire, entendre. La première a as, à la seconde personne du present. La seconde es. La troisième is bref. La quatrième is long.

[...]

Koniugacja jest nachylanie czyli inflexja verbi dająca różne czasy. Cztery są koniugacje regularne, jako niżej obaczemy po koniugacji słowa Sum. Vocalis, ktora jest przed syllabą re Infinitivi, czyni rożnicę między niemi. Infinitivus verbi Amo kocham, jest amare kochać; Verbi Doceo, uczę, docere, uczyć. Verbi Lego czytam, legere, czytać, Verbi Audio słyszę, audire, słyszeć. Pierwsza ma drugą osobę praesentis na as; Druga na es; Trzecia na is krotko wymawiając; Czwarta na is długo mowiąc.

PRZYKŁAD Drugiej Koniugacyi. Czas teraźniejszy. Sposob Skazujący. L. P. Ja buduję, ty budujesz, on buduje.

Podług drugiéj koniugacyi czasują się te słowa, które w osobie III, l. p. czasu teraźniejszego, lu przyszłego dokonanego trybu oznajmującego, mają końcówkę: e, w trybie bezokolicznym kończą się rozmaicie, np. krajać, kraje; szaleć, szaleje; pić, pije.

Konjugacja II-ga obejmuje słowa, których osnowa teraźniejszości utworzona od osnowy słownej za pomocą przyrostka -ńe; np. ciśnie, pragnie, rośnie, dźwignie,...; osnowa zaś bezokolicznika od tejże osnowy słownej za pomocą przyrostka -ną; np. cisną-ć, pragną-ć, rosną-ć, dźwigną-ć...

Form od osnowy teraźń. kradzie- niema. Natomiast używają się inne od osnowy z przyrostkiem ńe: kradnie (konjug. II).

Konjugacja II-ga obejmuje słowa, których osnowa teraźniejszości ma przyrostek -nie- (ciśnie-).

Do konjugacji II-ej należą słowa, których osnowa teraźniejszości utworzona jest od pierwiastku za pomocą przyrostka -nie, osnowa zaś bezokolicznika za pomocą przyrostka -ną-.

Czasowniki podzielone są na 2 koniugacje. I -ę klasa 1. -ę -esz (temat zmienny) nios-ę niesi-esz, klasa 2. -ę -esz (temat niezmienny), pisz-ę, pisz-esz, klasa 3. -ę -isz (-ysz) nosz-ę, nos-isz, słysz-ę, słysz-ysz II -m działa-m, umie-m.

Konjugacja II przedstawia różne pomięszania z nosowemi tematami pierwszej [koniugacji] [...].

[...] imp. konj. I i II dřë [...].

Czasowniki, są to słowa, któremi wyrażamy czynność lub stan osób lub rzeczy. Mają one w języku portugalskim cztery odmiany czyli konjugacje (conjugações). Do 1-ej konjugacji należą czasowniki zakończone w bezokoliczniku na ar: chamar (wołać); do 2-ej [konjugacji] czasowniki na er: comer (jeść); do 3-ej na ir: sentir (czuć); do 4-ej zakończone na ôr: pôr (kłaść).