imię zdrobniałe

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Mon/1780
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Jak/1823
• Mucz/1825
• Br/1848
• Łaz/1861
• Mał/1863
• Malin/1869
• Mał/1879
• Oż/1883
• Kr/1897
• Lor/1907

Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. [...] Nomen peregrinum: Imie obce, cudzoziemskie. Nomen primitivum, sive radicale: Imie pierwotne, pierwiastkowe. Nomen derivativum: Imie pochodne, czyli pochodzące. Nomen simplex: Imie nie złożone. Nomen compositum: Imie złożone. Nomen numerale: Imie liczebne, rachunkowe. Nomen diminutivum: Imie drobno-czynne, albo zdrobniałe etc.

Rzeczowniki (Substantiva), przez wzgląd na ich znaczenie, dzielą się na 11 . następujących gatunków, które się tak nazywają:

1) Imiona właściwe (Nomina propria), które tylko jednym osobom, albo rzeczom służę, np. Zamoyski, Polska, Francja, Ameryka, Jowisz, Poznań, Berlin, i t. d. [...]

9) Imiona zdrobniałe (deminutiva), np. kamień, kamuszek, kamuszeczek; dom, domek.

Zdrobniały, diminutivum.

Zdrobniałé Imiona i ilorakié? 5, ich przypádki 19, 20, 40.

[…] Z dwóch liter, które się dostały głoskom k i g, piérwsze, to jest, c, dz, używają się zwyczajnie do miękczenia w odmianie wyrazu przez formy; drugie zaś cz, ż, w formowaniu jednego wyrazu od drugiego, szczególniéj zaś w formowaniu imion zdrobniałych np. ręka, ręce; ręcznik, ręczniczek [...]; także w odmianie słów, np.: strzegł, strzeże [...].

[...] Od tego przypadku formują się imiona zdrobniałe przez dodanie zgłoski ko np. okienko, światełko, krzesełko.

Jakie zakończenie mają w 5 s. l. p. żeńskie zdrobniałe imiona chrzestne? [...] Imiona te mają w 5 s. l. p. zakończenie na u zamiast na o; n. p. Marysiu, Kasiu, Andziu, Joasiu, Karolciu i t. p. zamiast Marysio, Kasio i t. p.

[...] Imiona niektórych zwierząt mają na wyrażenie pici obojéj tylko jedno zakończenie, np. orzeł, wróbel [...]. Gdy chcemy płeć ich wyraźnie oznaczyć, zaradzamy sobie w trojaki sposób: 1. Z męskich tworzymy żeńskie z narostkiem ica, yca, a zdrobniałe z narostkiem ka, np. ko(t)c ica, kotka [...].

Znaczenie imion zdrobniałych mają te za pomocą przyrostka k utworzone wyrazy, które pochodzą od używanego w temże znaczeniu rzeczownika: ciołek, worek, panek, Janek, rozumek, Tomek.

[…] W zgłoskach końcowych zakrytych spółgłoską słabą i w jimionach zdrobniałych przed k, ku, ko przechodzi ę zgłosek odkrytych w ą […].

Także imiona chrzestne zdrobniałe na o, np. Tadzio, Stefcio, Józio; toż inne zdrobniałe, jak wujcio, ojcunio, których liczba zresztą jest bardzo szczupła.

Są to wszystko zdrobniałe i pieszczotliwe imiona, których posiada nasz język nader przeróżne postaci i kombinacye. W ogólności te są nasze, z osobna wzięte, zdrabniające przyrostki: k i jego odmianka ś, n, l.

Imiona zdrobniałe niewiast na zia, sia i t. d. Anusia, Basia, Józia, Jadwisia, Zosia i t. d. w mnogiej liczbie mają na zie, sie np. obie Anusie, obie Józie i t. d.

Imiona zdrobniałe a raczej pieszczotliwe żeńskie na a z poprzedzającą spółgłoską miękkką i takież męskie na o, np. Mania, Zosia, Jadwisia, Stefcia, Władzia, gosposia, siostrunia, ciotunia, babcia,..:, Kazio; Józio,... oraz tatko, wujko, i t. p. używają się w wołaczu z zakończeniem u.

Imiona zdrobniałe i zgrubiałe.

Rzeczowniki zdrobniałe (diminutivos) mają zakończenia: inho inha; zinho zinha; ulo ula; ito ita; eto eta; ote ota; na prz.: filho syn, filhinho synek; filhinha córeczka; irmãozinho braciszek; [...].