terminów gramatycznych online
słowo cierpiące
Język: polski
- Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
- Etymologia: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
- Grammatici elementa: Don/1583
- II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
- O etymologii: Mal/1700
- O słowie: Lub/1778
- O ułożeniu części mowy: Lub/1778
- Słownik: Bart/1544
- Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
- Verbum: Don/1649, Don/1595
Cytaty
CIRPIĄCY 'gram.' cirpiący, przez ktory cirpimy genus passivum RN (k. tyt.); cirpiące, przez ktore cirpimy verba passiva R a8 (md; av. activa verba); rozne, co się w przyszłym czasie jakoby cirpiące w<y>mowią neutro passiva, sc. verba R v6v (md.).
Das Perfectum wird als Wyobrażenie doskonałe, das frequentativum als Częstoczyniące, das Activum als Słowo spráwujące, das Passivum als cierpiące, das Verbum neutrum als Słowo oddzielne, das Deponens pokłádájące bezeichnet.
Pierwsza ktora jest? ktora w Skázującym obyczáju czásu niniejszego, liczby máłej, wtorej osoby, w słowie spráwującym i oddzielnym a przedłużone ma przed ostáteczną literą s. W cierpiącym w Pospolitym i w pokłádájącym przed ostáteczną syllábą jáko miłuję miłujesz, jestem miłowan jesteś mił.
Prima quae est? quae indicativo modo tempore praesenti, numero singulari, secunda persona, verbo activo et neutrali a productam habet ante novissimam literam s. Passivo, Communi et Deponenti ante syllabam ris, ut amo amas amor amaris.
Prima quae est? quae indicativo modo tempore praesenti, numero singulari, secundae personae, in verbo activo et neutrali a productam habet ante novissimam literam s. Passivo Communi et deponenti ante novissimam syllabam ris, ut amo amas amor amaris.
Pierwsza ktora jest? ktora wskázującym obyczáju czásu niniejszego/ liczby máłej/ wtorej osoby/ w słowie spráwującym i oddzielnym a przedłużone ma przed ostáteczną literą s. W cierpiącym w pospolitym i w pokłádájącym przed ostáteczną syllábą/ jáko miłuję/ miłujesz/ jestem miłowan/ jesteś mił.
Z słow nazwánych cierpiące po łácinie passiva jáko to Être honoré, Bydź uczczonym. [...] Łátwo znáć że to słowo Être [...] powinno bydź konjugowane [...] przydáwszy do niego uczestnictwá.
Słowo [...] względęm rodzáju, jest Czyniącé, Cierpiącé, i Oddziélné.
[Słowo] Ciérpiącé po Fr. Passif jest, przes któré sie wyraża, że my to znósięmy od kogo, co kto mógł od nas znosić. nap. mnie kochają, ciebie biją.
Słowá ciérpiącé nie máją własnéy formy u Fráncuzów.
Słowa cierpiące nie mają własnej formy u Francuzów jednak to nagradzają dwojako. Naprzod przydając do czasów słowo étre, Uczestnictwo cierpiącego słowa ktorego znaczenia zażyć potrzeba odmieniając liczby i rodzaje według potrzeby, tak jako i w Polskim na przykład.
Ja jestem umiłowany, je fuis aimé.
P. Ktore są rodzaje albo gatunki werbow? O. Te pięć: Słowo czyniące. Słowo cierpiące. Słowo oddzielne. Słowo ściągające. Słowo posiłkujące. [...] P. Co jest Słowo Cierpiące? O. Ktore pochodzi od czyniącego, à wyraża przyjmowanie jakiej czynności lub działania, jako: znają mnie, żądany jest, majacy być odebrany.
Przykład Konjugacyi Słow Cierpiących. P. Słowa Cierpiące jak się koniugują?
PRZYKŁAD. Koniugacyj słow Cierpiących. Czas teraźniejszy. Sposob Skazujący. L. P. Ja jestem chwalony, a, e.
Cierpiące słowo znaczy cierpienie, od innego wynikłe, staje się z ucześnictw cierpiących, (ex participiis passivis.) i z słowa, есмь jestem, albo бываю bywam; Богъ есть прославляемъ, Bóg jest wystawiony.
1.) Jak się pierwiey namieniło, Słowieńskie rzeczenia więcej pozwalają używania odwrotnych, zamiast cierpiących.[...] 2.) Jeżeli czyniący spadek niejako osoba, ale w mocy narzędzia wystawuje się; tedy cierpiącego moc odwrotne słowo mieć może: вѣтръ качаетъ дерева, wiatr tacza drzewa; дерева вѢтромъ качаются, drzewa wiatrem taczają się.
Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.
Terminologia Donata [...].
Coniugatio — sprzężenie: verbum activum — sprawujące, passivum — cierpiące, modus indicativus — obyczaj ukazujący, coniunctivus — (w)złączający, infinitivus — nieograniczony, niezagraniczony, participium — uczęstnik.
Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.
Terminologia [...].
Coniugatio — koniugacyja, złączenie (s. 63): verbum activum — czyniące, passivum — cierpiące, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — przyłączający, złączający (s. 65), imperativus — rozkazujący, infinitivus — niedeterminujący, nieograniczony.
Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.
Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].
Coniugatio — koniugacyja, nachylanie: genus activum — rodzaj (s. 15) czyniący, verbum reciprocum — recyprokum, słowo recyprokowane (s. 152), słowo w siebie samo odwrócone (s. 104), verbum passivum — słowo cierpiące, passyw (s. 137).