Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 289 poz. • Strona 2 z 15  Jes 1886  Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya)  

Narzędnik ma tu zawsze końcówkę -em, z twardem e.

Wołacz kończy się albo na miękkie -e w rzeczownikach o przegubie twardym.

Wołacz kończy się albo na miękkie -e w rzeczownikach o przegubie twardym.

Wołacz kończy się albo na miękkie -e w rzeczownikach o przegubie twardym [...] albo na -u w rzeczownikach o przegubie miękkim.

Wołacz kończy się albo na miękkie -e w rzeczownikach o przegubie twardym, anioł —aniele, brat — bra-cie, z niewielu wyjątkami.

Dzień ma zwyczajnie w dniu: ale przysłówkowo ma: we dnie.

Celownik kończy się na -owi, albo na -u. Koń­cówka: -owi jest pospolitszą, — końcówka -u służy głównie [wyrazom] jednozgłoskowym.

Tylko gardłowe k, g, zmiękczają się na k(i), g(i).

Tylko gardłowe k, g, zmiękczają się na k(i), g(i).

Co do wzorca 1-go .—Piérwotną końcówką jest tu -i.

Co do wzorca 1-go. — Piérwotną końcówką jest tu -i.

Co do wzorca 2-go. — Mianownik i Wołacz przybierają tu różne zakończenia.

Co do wzorca 2-go. — Mianownik i Wołacz przybierają tu różne zakończenia.

Ale z czasem wcisnęła się tu trzecia koń­cówka z IV-go przypadku: twarde -y.

Końcówki: -owie, -i, są i tu pierwotnemi zakończeniami.

Mówimy zatém już obecnie w rzeczowych: płot-y, orł-y (zamiast dawn[ego] orl-i).

Natomiast końcówka -e wcisnęła się tu (podobnie jak -y we wzorcu 1-ym) z IV-go przypadku i opanowała obok rzeczowych (piece, konie) nawet także i [końcówki] osobowe — i stąd mamy obok pierwotnych form: królowie [...] króle.

Natomiast końcówka -e wcisnęła się tu (podobnie jak -y we wzorcu 1-ym) z IV-go przypadku i opanowała obok [końcówek] rzeczowych (piece, konie) nawet także i osobowe — i stąd mamy obok pierwotnych form: królowie [...] króle.

Gdyby to i było rzeczywiste, tj. miękkie, musiałoby na mocy praw głosowni naszej, zamienić poprzedzające k na cz.

Nowsza polszczyzna najzwyklej używa formy osobowéj, mianowicie w prozie.