terminów gramatycznych online
odmiana słów, wyrazów
Język: polski
- Część I. O głoskach: Mucz/1825
- Deklinacja: ŁośFl/1923
- Odmiennia (fleksja) uwagi ogólne: Łoś III/1927
Zob. fleksja (odmiana)
Cytaty
Należałoby stąd wnosić, że litery te należą do liczby miękkich. Nic jednak nie masz pewniejszego nad to, że głoski te są twarde, bo: […] 3) Największym dowodem są postrzeżenia grammatyczne. — Wszystkie odmiany wyrazów świadczą, że k i g należą do liczby głosek twardych.
Sposób uskuteczniania odmiany w wyrazie przez zmiękczenie głoski, nie może służyć wszystkim wyrazom, bo tylko twardą spółgłoskę można zmiękczyć. Ile razy zatém oddajemy grammatyczny wzgląd jakowy przez zmiękczenie twardéj spółgłoski, musimy mieć na oddanie tego samego względu drugą formę dla miękkich głosek. Tym sposobem spółgłoski twarde i miękkie lub niby miękkie formują ciągle dwie oddzielne klassy.
1.Deklinacja. A. Deklinacja imion. § 3. Od najdawniejszych czasów (w języku praindoeuropejskim a potem w prasłowiańskim) wszystkie imiona t. j. rzeczowniki, przymiotniki i liczebniki oraz imiesłowy odmieniały się jednakowo; dopiero potem, na gruncie prasłowiańskim wytworzyła się nowa odmiana przymiotników, a jeszcze później — na gruncie polskim — odmiana szczególna liczebników. Nadto w języku polskim częściowo deklinacja zanikła: tak np. pewne imiesłowy stały się nieodmiennemi (chodząc, wziąwszy), także niektóre przymiotniki np. rad, zdrów, a wreszcie część rzeczowników nie odmienia się w liczbie poj. mianowicie zapożyczone nijakie na -um np. gimnazjum, liceum i t. d. W staropolszczyźnie często nie odmieniały się imiona własne, zwłaszcza hebrajskie [...]. Nie odmieniamy i dziś niektórych imion obcych np. Cantu, Tokjo.
§ 1. Fleksja stanowi dział gramatyki, który obejmuje tak zwaną odmianę wyrazów, t. j. deklinację i konjugację. Odmiana polega na tem, że wyraz znaczeniowo niezmienny, przybierając różne końcówki, nabywa zdolności wyrażania różnych stosunków składniowych względem innych wyrazów, z któremi wchodzi w skład zdania.