Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

interpunkcja
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: interpunkcya, interpunkcye, interpunkcyja
Język: polski
Geneza: łac. interpunctio
Dział: Interpunkcja (współcześnie)
EJP 1991, 127 Definicja współczesna

Interpunkcja, zwana też przestankowaniem, to zbiór znaków interpunkcyjnych (przestankowych) i zasad ich używania w piśmie.

Cytaty

GramFr/1766, s. 11 (11-12)

O Pisaniu. Opuszczam interpunkcye spolne Francuzom i Polakom, à o samych tylko akcentach i Apostrofie Francuskim krotko namienię.

Dudz/1776, s. 9

O Interpunkcyi. Komma, (,) I pisze się przed tym słowem ktòry [...].

L/1807–1814, t. II, s. 911 Definicja

INTERPUNKCYA, -yi, ż., kładzienie znamion pisarskich, kommatów, kropek czyli punktów w piśmie należyte [...].

Jak/1823, t. II, s. 176 Definicja

O interpunkcyi, czyli używaniu znamiom odróżniających w piśmie wszelkie gatunki zdań [...] Użycie znamion, dla rozróżnienia wszelkich gatunków myśli mowę ciągłą składających, zowie się Interpunkcyą. [...]

Jak/1823, t. II, s. 176-177

Z tego już widzimy, że Interpunkcya nie może być dowolna.

Rew/1845, s. 68

Starożytni w potoczném piśmie: (jak i my dziś często:) nie używali interpunkcyi (przecinkowania:) i zwykle wszystko pisali głoskami jedno-stajnemi. Przedzielali czasem pojedyncze wyrazy lub zdania kropką, dla ułatwienia zrozumieniu pism swoich, i oddzielanie coraz więcej potrzebném uznawali.

SWil/1861, cz. I, s. 423

Interpunkcja, ji, lm. je, ż. 1) punktuacja, kropkowanie, rozkropkowanie. 2) = nauka o stosowném używaniu znaków pisarskich czyli przestankowych, dla odznaczenia jednej myśli od drugiej.

Gr/1861, s. 7

0 przestankowaniu czyli interpunkcyi w zdaniu pierwotném.

Na końcu zdania kładziemy kropkę, jeżeli to jest zdanie opowiadające lub sąd o jakiéj rzeczy w sobie zawiera; znak pytania, jeżeli zdanie pytanie w sobie mieści; znak wykrzyknienia, jeżeli wyraża przemowę do kogo, życzenie, rozkaz lub wybuch uczucia, n. p. Mieczysław został chrześcianinem. Chrześciaństwo uszczęśliwia. Po co to zimno przenikliwe? Szanowny Panie! Obyś był szczęśliwym! Ucz się! O Boże! Jaka radość! Jakże serce skacze! (Malcz.)

Mał/1863, s. 397 Definicja

O Przecinkowaniu (Interpunkcyi).

§. 833. Oprócz liter mamy jeszcze inne znaki pisarskie, których używamy w przedstawieniu mowy naszéj piśmienném. Za pomocą tych znaków nie wyrażamy wprawdzie żadnych brzmień, jak literami; lecz ułatwiamy sobie nimi należyte rozumienie i czytanie tego, co napisane.

Malin/1869, s. 10

[…] Dopiero Arystofanes z Bizantium, około 200 roku przed Chrystusem wráz z zaprowadzeniem interpunkcyji do greckiego pisma, rozciął starogreckie H na dwie połowy […].

Jes/1886, s. 170

II. Użycie znaków pisarskich (interpunkcya).

Jes/1886, s. 170 Definicja

Używamy w mowie krótszych lub dłuższych przestanków: ponieważ zaś pismo zastępuje nam ustną mowę, konieczną jest więc rzeczą, ażeby i oko nasze widziało pewne znaki takiego przestankowania. Znakami takiemi są właśnie znaki pisarskie, nauka zaś o używaniu tych znaków nazywa się z łaciń­ska interpunkcyą, po polsku przestankowaniem.

SW/1900-1927, s. 104 Definicja

Interpunkcja, i, blm użycie znaków przestankowych <Łć. interpunctio>

SW/1900-1927, s. 199

Przestankowanie, a, blm. czynność cz. Przestankować: Nie kłopoci ś. Bandtkie o interpunkcją tego miejsca, P., a tym mniej o danie objaśnienia. Lel.

Gaert/1927, s. 87 Definicja

Interpunkcja, przestankowanie.

Dor/1958–1969, t. III, s. 246 Definicja

Interpunkcja ż I blm «stawianie znaków przestankowych, przestankowanie; zasady przestankowania; znaki przestankowe»: Do faktów świadczących o wpływie francuskim należą drobne szczegóły interpunkcji, jak na przykład stawianie przecinka po okoliczniku rozpoczynającym zdanie. DOR. Jęz. 108. Dzisiejsza interpunkcja szafuje znakiem zapytania i wykrzyknikiem stosunkowo hojniej i zgodnie z ustalonym obyczajem obowiązujące. Interpunkcja szesnastowieczna znaku na wykrzyknik nie używa wcale, zaś znaku [znaku zaś] zapytania tam tylko, gdzie nie ulega to wątpliwości. Pam. Lit. 4, 1955, s. 446. W języku, na przykład francuskim, główną podstawą interpunkcji jest zasada rytmiczna, a w języku polskim przeważa, przeciwnie, zasada logiczno-składniowa. SZOBER Straż. 85. Przejrzyj interpunkcję: czasem się gdzieś za dużo nakładzie znaków, a czasem zapomni... SIENK. Koresp. I, 178. Było to pismo Herminy, długie, poczciwe, serdeczne i bez wszelkiej interpunkcji. LAM J. Głowy I, 99. Jak tylko „Dziady II” będą wybite, przysyłaj mi, tudzież następne arkusze. Wynotowałem omyłki, zwłaszcza w interpunkcji. MICK. Listy I, 217. // L. <łc. interpunctio>.

Powiązane terminy