terminów gramatycznych online
verbum frequentativum
Język: łaciński
- De Etymologia: Mora/1592
- De verbo: Stat/1568
- Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Eine kurz⸗gefaßte Grammatica (Krótka gramatyka): Mon/1722
- Etymologia: Rot/1616, Woy/1690, Mał/1879
- Etymologia (Słoworód): Mał/1863
- Nota (Nota): Mon/1722
- O Słowie: Malin/1869
- O słowie: Lub/1778
- Rozdział VI. O słowie: Kop/1778
- Skróceń grammatycznych wyłuszczenie: L/1807–1814
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Mącz/1564 (war. B), Kn/1621, Kn/1644 (I wyd. 1626), Mon/1780
- Słownik, tom I. część I. (A-F): L/1807–1814
- Verborum Coniugatio: Cell/1725
- Źródłosłowy czasowników: Trz/1865
Cytaty
Culpito, as, are. Frequentativum, Uskarżam się.
Occurso, as, are, Frequent.
Porro illa frequentativa non semper actionem praesentem significant, sed assiduitatem, conatum vel habitum et exponi possunt per soleo vel per saepe.
Quae sunt [Verba] Frequentativa? Frequentativa sunt, quae in TO, aut SO, aut XO, exeunt, et frequentiam [id est, iterationem,] actus assiduitatem, vel conatum significant, ut: Agito [id est, frequenter et crebro ago, Ustáwicznie co czynię, spráwuję co, Item, myślę záwżdy o czym, rozum ostrzę, w myśli mi to leży, Item, przymuszam, przypędzam, przygániam.] [...].
SPECIES VERBORVM. Es werden fast nur die Freqventativa, von den Verbis Primitivis die sich auff ein ę enden/ deriviret [...] als Primitivo Verbo siedzę Ich sitze/ kompt das Freqventativum her/ siadam Ich pflege zu sitzen.
Biiam, Verberito Fest: ex Catone. | Bywam, chadzam, dawam, mawiam [...], & similia frequentativa sunt, qualia Poloniè singulis propè Verbis formant, quibus respondentia frequentativa Latina cùm desunt, primitivis utendum est addita voce saepe, crebo, subinde, passim, vel soleo.
Frequentativa Verba apud Grammaticos sunt, quae frequentem rei actionem significant, ut Clamito. Verso. Minitor. Iterativa Carisio, θαμιστικά [thamistiká].
Die Entsprüngliche Zeitwörter sind auch Zweyerley. 1. Die Anfahende / Inchoativa genand / (derer gar wenig sind) gehen auf ieję aus / als: Siwieję ich werde grau / Grubieję ich werde grob [...]. 2. Die jenigen welche Frequentativa genannt werden/ und eine Hefftigkeit und Stetigkeit anzeigen / derer bestendige Endung [Terminatio] gehet auff ein am auß / und wird durch das Deutsche Wörtlein (Pfleget) am füglichsten erkläret / als: Jadam von Jem ich pflege zu essen / Bywam ich pflegen zu sein.
[...] die jenigen Zeitwörter/ von welchen ein Frequentativum herkömmt/ haben von diesem Frequentativo [...].
A verbis veniunt duplicia: Inchoativa et Frequentativa.
Bey den Verbis das Futurum mit F. und Verbum Frequentativum mit Fr.
Denn pádam, tráfiam, trącam, wracam sind nicht Primitiva, sondern Frequentativa Verba.
Są do tego, i inne podzielenia Verborum jáko: FREQUENTATIVA, ktore, pochodząc z innych często powtorzoną Actionem wyznaczáją, jáko pulso, clamito, vellico, sector etc. á są po większej części Primae Coniugationis: Máło co záś jest ich tertiae, jáko viso, capesso, arcesso, facesso, lacesso, nexo.
Zbytkujące słowo ma dwoje różne kończenia w jednym znaczeniu: колеблю i колебаю, kołyszę; машу i махаю, macham, бѣгу i бѣжу, biegę. Jednak od zbytkujących trzeba dzielić uczęszczalne (frequentativa): бѣгу biegę, бѣгаю biegam; даю daję, даваю dawam, лечу lecę, летаю latam.
dawáć, bieráć [...] Takie Słowa zowią się Częstotliwe (frequentativa) bo znaczą częste bywanie lub rabianie czegoś.
Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.
CZĘSTOTLIWY, a, e, CZĘSTOTLIWIE przysłk., nie raz, lecz często powtórzony; w grammat. słowo częstotliwe, frequentativum. Kpcz. Gr. 2. 197. (oppos. jednotliwe); [...].
Skróceń Grammatycznych wyłuszczenie. [...]
Przy czasownikach czyli werbach znajdują się następne znaki:
cz., czyn., t. j. słowo czynne, activum [...]
czstl., t. j. częstotliwe, frequentativum.
Częstotliwy, frequentativus.
§. 511. b, Słowa częstotliwe (frequentativa) wyrażają czynności ciągle trwające i często się powtarzające; np. bywać, jadać, siadać, wysiadywać, itd. Ilość słów takich niezliczona. Wszystkie wyrażają niedokonaną czynność; urabiają się zaś od innych czasowników.
Przyrostek ten tworzy z samych tylko imion i zaimków źródłosłowy z znaczeniem częstotliwości (frequentativa), przy czém końcowa samogłoska źródłosłowu imienia lub zaimka odpada, a pierwiastkowe e i o zwykle na a, ę na ą, ù) na y postępuje, co ma być symbolicznym częstotliwości wyrazem: mawia-m = maw-ja-m (m jako końcówka osobowa nie należy do źródłosłowu) od mowa, naucza - m zam. nauk-ja-m od nauka [...].
§. 20. b) Przyrostek -a. Przyrostkiem tym tworzymy źródłosłowy z znaczeniem trwałości (durativa) lub częstotliwości (frequentativa); są to więc źródłosłowy samych niedokonanych czasowników.
[...] Kś. Dobrowsky w swójich Institutiones słowa te dlá różnicy od słów częstotliwych urobionych pogłosem a i nazwanych frequentativa nazywá verba itetativa, i w saméj rzeczy od tych znajdujemy w języku naszym formy częstotliwe urobione pogłosem a, w słowach złożonych niedokonanych [...].
§. 496. W jeszcze dalszém następstwie tego nowego nabytku, otrzymaliśmy z tego zawiązku i całkowite nareszcie słowa nasze t. zw. Częstotliwe (frequentativa, iterativa, durativa), zakończone na am, ać, np. padam, padać. [...] wyrażają przez całą już konjugacyą owę niedokonaną, długo trwającą lub też często powtarzaną czynność: podczas gdy tamte znaczą zawsze tylko jednotliwe [...] działanie; np. padnę jest dokonane, tnę, dmę, piekę niedokonane, ale i jedno i drugie jednotliwe — a dopiero padam, ścinam, dymam, wypiekam są częstotliwymi.
Słowa Częstotliwe (frequentativa).
Są to czasowniki od innych, już gotowych słów urobione, czynność przeciągłéj trwałości albo często powtarzaną wyrażające, takiéj budowy jak zgniatam, układam, zabijam, bywam, pękam, wracam.
Frekwentatywny rodzaj (frequentativum), p. czasowniki I B 2.