terminów gramatycznych online
verbum frequentativum
Język: łaciński
- De Etymologia: Mora/1592
- De verbo: Stat/1568
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Etymologia: Woy/1690, Mał/1879
- Etymologia (Słoworód): Mał/1863
- O Słowie: Malin/1869
- O słowie: Lub/1778
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Kn/1621, Kn/1644 (I wyd. 1626), Mon/1780
- Verborum Coniugatio: Cell/1725
Cytaty
Porro illa frequentativa non semper actionem praesentem significant, sed assiduitatem, conatum vel habitum et exponi possunt per soleo vel per saepe.
Quae sunt [Verba] Frequentativa? Frequentativa sunt, quae in TO, aut SO, aut XO, exeunt, et frequentiam [id est, iterationem,] actus assiduitatem, vel conatum significant, ut: Agito [id est, frequenter et crebro ago, Ustáwicznie co czynię, spráwuję co, Item, myślę záwżdy o czym, rozum ostrzę, w myśli mi to leży, Item, przymuszam, przypędzam, przygániam.] [...].
Biiam, Verberito Fest: ex Catone. | Bywam, chadzam, dawam, mawiam [...], & similia frequentativa sunt, qualia Poloniè singulis propè Verbis formant, quibus respondentia frequentativa Latina cùm desunt, primitivis utendum est addita voce saepe, crebo, subinde, passim, vel soleo.
Frequentativa Verba apud Grammaticos sunt, quae frequentem rei actionem significant, ut Clamito. Verso. Minitor. Iterativa Carisio, θαμιστικά [thamistiká].
A verbis veniunt duplicia: Inchoativa et Frequentativa.
Są do tego, i inne podzielenia Verborum jáko: FREQUENTATIVA, ktore, pochodząc z innych często powtorzoną Actionem wyznaczáją, jáko pulso, clamito, vellico, sector etc. á są po większej części Primae Coniugationis: Máło co záś jest ich tertiae, jáko viso, capesso, arcesso, facesso, lacesso, nexo.
Zbytkujące słowo ma dwoje różne kończenia w jednym znaczeniu: колеблю i колебаю, kołyszę; машу i махаю, macham, бѣгу i бѣжу, biegę. Jednak od zbytkujących trzeba dzielić uczęszczalne (frequentativa): бѣгу biegę, бѣгаю biegam; даю daję, даваю dawam, лечу lecę, летаю latam.
Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.
Częstotliwy, frequentativus.
§. 511. b, Słowa częstotliwe (frequentativa) wyrażają czynności ciągle trwające i często się powtarzające; np. bywać, jadać, siadać, wysiadywać, itd. Ilość słów takich niezliczona. Wszystkie wyrażają niedokonaną czynność; urabiają się zaś od innych czasowników.
[...] Kś. Dobrowsky w swójich Institutiones słowa te dlá różnicy od słów częstotliwych urobionych pogłosem a i nazwanych frequentativa nazywá verba itetativa, i w saméj rzeczy od tych znajdujemy w języku naszym formy częstotliwe urobione pogłosem a, w słowach złożonych niedokonanych [...].
§. 496. W jeszcze dalszém następstwie tego nowego nabytku, otrzymaliśmy z tego zawiązku i całkowite nareszcie słowa nasze t. zw. Częstotliwe (frequentativa, iterativa, durativa), zakończone na am, ać, np. padam, padać. [...] wyrażają przez całą już konjugacyą owę niedokonaną, długo trwającą lub też często powtarzaną czynność: podczas gdy tamte znaczą zawsze tylko jednotliwe [...] działanie; np. padnę jest dokonane, tnę, dmę, piekę niedokonane, ale i jedno i drugie jednotliwe — a dopiero padam, ścinam, dymam, wypiekam są częstotliwymi.
Słowa Częstotliwe (frequentativa).
Są to czasowniki od innych, już gotowych słów urobione, czynność przeciągłéj trwałości albo często powtarzaną wyrażające, takiéj budowy jak zgniatam, układam, zabijam, bywam, pękam, wracam.
Frekwentatywny rodzaj (frequentativum), p. czasowniki I B 2.