terminów gramatycznych online
wyrażenie
Cytaty
W takich i tym podobnych wyrażeniach wiedzmy, jak i przymiotnik lub przysłówek zgodzić z przymiotnikiem lub z imieniem rzeczowném .
Niektóre całe wyrażenia mają znaczenie przysłówków odpowiadających np. ani wątpić, jakto dziś, przysiągłbym na to, tak sadzę, wątpi kościół boży, zgadzam się: ale takich ilość jest niepoliczalna.
Po both równie jak po all kłądzie się czasem przyimek of, dla nadania większéj dobitności wyrażeniu: both of us, my oba; both of you, wy oba; both of them, oni oba.
Do tegoż rzędu należy wyrażenie: the great ones of the world, wielcy ludzie tego świata.
Przedmiot zdania wyraża się rzeczownikiem [...] zamiast rzeczowników używają się zaimki, przymiotniki, słowa, przysłówki, a nawet wyrażenia kilka wyrazów obejmujące.
Podobnież błędne będą wyrażenia: Niszcząc środkującą pomiędzy Krakowom a Często- chową krainę, ucierpiał wiele i Olkusz. Wsie te przez rząd wypuszczane będąc w dzierżawę, czynsz z nich obracany jest na wydatki miasta.
Np. Co tobie nie miło, naucza rozum, nie czyń drugiemu. Wyrażenie to może być tak zmienione, że zdanie nawiasowe „naucza rozum" stanie się główném, a zaś główne ,,co tobie nie miło, nie czyń drugiemu" dopełniającém: naucza rozum, abyś drugiemu nie czynił tego, co tobie nie miło.
Jakoż błędne będzie wyrażenie: ,,Niebo i ziemia przeminą, ale słowa Tegoż, Ta- kowego (zamiast Jego) nie przeminą.
Wyrażenie „Daj Boże" może być skrócone przez zamianę na wyraz „bodaj" (t. j. Bógdaj), który łącząc się z wyraźnym lub domyślnym spójnikiem by, tworzy formę mówienia życzącą. Np. Bodaj (lub bodajby) wielu było takich, co są dobremi gospodarzami.
Wyrażenia dzieła Krasickiego, obraz Szmuglewicza, portret ojca i t. p. mają dwojakie znaczenie.
Tu odnieść należy wyrażenia: iść po jednemu, tłumaczyć się po łacinie i t. p.
Wyrażenia, jak w twojém ręku, w jedném ręku itp. znachodzące się u najlepszych dzisiejszych pisarzów, np. u Mickiewicza, polegają na niewiadomości, co to za forma.
ФРАЗЫ, ПРЕДСТАВЛЯЮЩIЯ ВАЖНѢЙШIЯ СВОЙСТВА ПОЛЬСКАГО ЯЗЫКА ВЪ ОТНОШЕНIИ ГРАММАТИЧЕСКОМЪ. Wyrażenia, okazujące ważniejsze własności polskiego języka we względzie gramatycznym.
Jeżeli bowiem za przykładem obcéj mowy przyjmujemy do języka naszego wyrazy, zwroty, wyrażenia i konstrukcye z duchem jego nie licujące, całemu organizmowi jego przeciwne: to niewątpliwie szpecimy, psujemy mowę ojczystą i pożałowania godne w niéj tylko sprawiamy zamieszanie.
Mowa nasza celuje nad inne pod względem swego bogactwa co do wyrazów i wyrażeń, a szczególniéj owych nieprzeliczonych, miłodźwięcznych zdrobień, np. matka, mateczka, matuchna, matusia [...]
Przysłówek przeczący nie, jeżeli jest przed takim wyrazem, z którym tworzy jedno wyrażenie, natenczas zrasta się z nim, t. j. pisze się razem, np. nieprzyjaciel, niewidoma, niemowlę, nieco, nieraz. Podobnież, gdy się znajduje przed słowem takiém, które nie używa się twierdząco, wtedy również łącznie się z niém pisze, np. niecierpliwić się.
Wszelkie zatem wyrażenia, które powiadają: czém jest, albo: jakim jest, albo: co czyni podmiot, nazywamy orzeczeniem (od: orzekać, czyli: wypowiadać) .
Biernik dawny, równy formie mianownika cz, zachował do dziś pierwotne to brzmienie w wyrażeniach: co zacz i wniwecz.
W wyrażeniach połączonych przyimkiem de, przybiera końcówkę liczby mnogiej tylko pierwsza część wyrazu: pé-de-vento (wicher), pés-de vento (wichry).
§ 310. Nie od razu forma nowa wypiera starszą z użycia; owszem, przez pewien czas obie używają się na równi, być może jedna częściej od drugiej, np. dziś częściej posługujemy się wyrazem dobrobyt, niż jednoznacznem wyrażeniem dobry byt, choć i to ostatnie jest powszednie.