koniunkcja

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Duch/1699
• Mal/1700
• Cell/1725
• Dąb/1759
• SzyGram/1767
• Fook/1768
• Dudz/1776
• Rozw/1923
• Kor/1961

O Częściách Dyszkursu. [...]

Wszystek dyszkurs jest komponowány z dziewiąci części, ktore są.

Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.

Artykuł, Imię, Namięstnistwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya, lub Przekładánie, Konjunkcya, lub Złączánie, Interjekcya, lub Wtrącenie.

[l'Article], Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l'Adverbe, la Préposition, la Conjonction, l'Interjection.

Uwagi ná złączánie lub konjunkcyą si.

I zgołá z káżdą kóniunkcyą kóńczącą sie ná que nie kłádzie sie inszy sposob, tylko przyłączający.

Kiedy dwie Verba, bez rzetelnie wyráżonej, álbo támże dorozumietelnej Coniunctiej, z sobą się schodzą, tedy ostátnie musi stać in Infinitivo: jáko: Cupio scire. Non possum credere. Loqui audet.

Wszystek dyskurs jest komponowany z dziewiąciu części, ktore są.

Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.

Artykuł, Imie, Namiestnictwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya lub Przekładanie, Konjunkcya lub złączenie, Interjekcya lub Wtrącenie.

Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l' Adverbe, le Preposition, la Conjonction, l'Interjection.

P. Co to jest Sposob Skazujący? O. Jest kształt wyrażenia rożnych czasow słowa bez żadnego złączenia czyli konjunkcyi, i bez wszelkiej jak nazywamy partykuły, do verbum należących. P. [...] O. [...] te czasy: jest, wsławili się, nie zaniedbamy, nie mają żadnej konjunkcyi ani partykuły, do ktorej by należały.

P. Co jest złączający sposob? O. Jest kształt wyrażenia rożnych czasow słowa łącząc je z innemi czyli z konjunkcyami czyli partykułami, jakie są: gdyby, aby, żeby, oby ettc:

Te ostatnie cztery części mowy: Prepozycya, Adverbium, Koniunkcya i Interiekcya tym się rożnią od pierwszych czterech, że tamte albo się deklinują, albo koniugują: à te ani się deklinują ani koniugują.

Źle piszą koniunkcyą i przez y

§ 8. W zakresie akcentu zdaniowego czyli grupowego, to jest przycisku, obejmującego grupy, które w zdaniu tworzą całość (chwilową lub stałą), mamy więcej nieco materjału historycznego, a mianowicie 1) w starszych zabytkach w sposobie pisania razem, jako jedno słowo, lub oddzielnie grup składających się z prepozycji, negacji, konjunkcji itp.

Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.

Terminologia [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne własne [...]; verbum — słowo, adverbium — przysłowie, praepositio — prepozycyja, przekładanie, przełożenie (s. 4), coniunctio — koniunkcyja, interiectio — interiekcyja, wtrącanie, wtrącenie (s. 2).

Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.

Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne [...], verbum transitivum — przechodzące, intransitivum — uwolnione, adverbium numeri — przysłowie z kardynalnej liczby; praepositio — przekładanie, prepozycyja, coniunctio — przyłączenie, koniunkcyja, interiectio — wtrącenie, wtrącanie, interiekcyja.

Więcej ich [terminów] można znaleźć u K. Cellariusa [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne, substantyw (s. 142) własne, appellativum — innym wielom spólne, adiectivum — adiektyw (s. 168), przyrzutne, numerale — liczby, liczba (s. 112), pronomen — pronomen (s. 146), verbum — werbum (s. 136), adverbium — adwerbium (s. 168), praepositio — przekładalne słówko, prepozycyja (s. 117), coniunctio — koniunkcyja (s. 138).

Trochę rodzimych terminów gramatycznych zawiera jeszcze podręcznik S. Konarskiego [...].

Nomen substantivum proprium — imię, nomen [...], verbum — werbum, adverbium — adwerbium (s. 9—10), praepositio — prepozycyja (s. 4), coniunctio — koniunkcyja (s. 7).

Przytoczone argumenty przeciw rodzimej terminologii nie na wiele się jednak zdały. Znaleźć ją można i w gramatyce łaciny F. Fookowitza [...].

Nomen substantivum proprium — imię substantyw (s. 16) właściwe, adiectivum — adiektyw (s. 38), numerale — liczalne, liczba, liczb (s. 44); pronomen personale — osoby, verbum — werbum (s. 146), adverbium — adwerbium, praepositio — prepozycyja, coniunctio — koniunkcyja, interiectio — interiekcyja.

Trochę polskich terminów stosował jeszcze z zajmujących się językiem ojczystym W. Dudziński znający z nich takie, jak litera — litera, syllaba — sylaba, accentus — akcent (s. 11), nomen substantivum — substantyw (s. 11), adiectivum — adiektyw (s. 12), verbum — werbum (s. 12), adverbium — przysłowie, praepositio — przedsłowie, prepozycyja, coniunctio — koniunkcyja [...].