terminów gramatycznych online
rodzaj gramatyczny
Język: polski
- Części mowy: ZwO/1924
- Część II. O Imieniu: Mucz/1825
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Mownia: Morz/1857
- O Etymologii: Kon/1759
- O pismowni w języku polskim: Prz/1816
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Przypisy do grammatyki na klasę III: Kop/1783
- Rozdział IV. O składni: Kop/1783
Rodzaj gramatyczny. Kategoria gramatyczna oparta na różnicach desygnatów. Dla niektórych klas wyrazów (części mowy), występujących w związkach podrzędnych z wyrazami klasy, do której należą nazwy przedmiotów (rzeczowniki), jest kategorią fleksyjną.
Cytaty
Adiektywa bez wyraźnego Substantivum położone iákiego są rodzaiu?
Słowo z Zaimkiem osobistym, czy wyraźnym, czy domyślnym, zgádzá się zawsze naprzód w Liczbie, po wtóré w Osobie, po trzecié w Rodzaju.
Gdy się dwa kładą Rzeczowniki różnégo rodzaju, dwa Przymiotniki zgádzają się z rodzajém jednégo tylko Rzeczownika np. mammae putres, equina quales ubera, zamiást qualia.
Wszystkié stosunki Imión, jako to: Rodzáj, Liczba, Stopiéń, Przypádek, zamykają się i wydają przez różné jednégo wyrazu, w różnym stosunku wziętégo, zakończénié [...].
Wyraz naostatek dobrze brzmiący i z czystego Słowiańskiego pierwaka Łog prowadzony, mogący się u nas nakłaniać według obu rodzajów: męzkiego i żeńskiego, jak mamy przykład na zkładunkach; odłog, połog, rozłog, podłoga, wyłoga i załoga, nałog i nałoga.
Trzy są rodzaje imion, to jest Męzki, Żeński i niemający płci. Imiona przez znaczenie Męzczyzny, Niewiasty lub rzeczy nie mającej płci, albo przez zakończenie tego lub owego są rodzaju.
Każda rzecz żyjąca ma swój rodzaj, czyli płeć, po któréj się rozeznaje. Imiona też by dokładnie rzeczy malowały, muszą mieć odpowiadające im rodzaje. Rodzajem więc zowiemy w imionach żywotnych wyrażenie płci lub bezwzględności na nię; w nieżywotnych zaś imionach rodzajem zowiemy podobność zakończenia do żywotnych, płeć oznaczających lub nieoznaczających.
Mamy w naturze dwa rodzaje: męski, np. ojciec, syn; niewieści czyli żeński, np. matka, córka. Tęż samę płeć upatrzoną w źwierzętach i w imionach ich wydajemy, np. wół, krowa. Do tych dwóch rodzajów dodaje się trzeci nazwany nijakim, tj. ani męskim, ani żeńskim, który wypływa z myśli naszéj, kiedy myślimy o jakiéj rzeczy bez względu na jéj płeć, np. dziecię, kurczę, bydło.
Rodzaj Rzeczownika jest wzgląd na końcówkową z nim zgodę innego słowa; np. uczeń pilny czytał .
Trzy są rodzaje Rzeczowników w liczbie pojedynczéj: męzki, żeński i nijaki.
Rodzaj Rzeczowników polskich poznać można z płci przedmiotu, i z zakończenia Rzeczownika.
Rodzaje w liczbie podwójnéj. W téj liczbie pozostały ślady trzech rodzajów: a) Rodzaj społy [...]. b) Rodzaj żeński [...]. c) Rodzaj znamienity.
Mowa nasza nadała każdemu rodzajowi istotników odpowiednie zakończenia.
Wyraźna jest tendencja do przeprowadzenia jednego typu na wszystkie rodzaje, osobna oczywiście w rzeczownikach, a osobna w zaimkach i przymiotnikach, chociaż i między niemi trafiają się przypadki wzajemnego oddziaływania.
Imiesłowów przeszłego czynnego i biernego używa się tu bez różnicy; powszechną formę nom. sg. neut. może zastępować tylko nom. sg. masc., o ile w tej liczbie i rodzaju jest przedmiot.
W języku portugalskim rozróżniamy dwa rodzaje: męski i żeński (masculino e feminino).
Przymiotniki.
Liczba (numero) — Rodzaj (genero).
Przymiotniki zgadzają się z rzeczownikiem w liczbie i rodzaju. Prawidła tworzenia liczby mnogiej przymiotników są te same co liczby mnogiej rzeczowników.
Powiązane terminy
- kategoria gramatyczna
- okoliczność (własność; kat. gramat.)
- przymiot (kategoria gram.)
- rodzajowanie
- wzgląd gramatyczny