Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

genus (verbi) o czasowniku
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: genera, genera verborum, genus, genus verbi
Język: łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

DonCul/1560, s. [53] Definicja

Genera verborum quot sunt? quinque. Quae? Activa, Passiva, Neutra, Deponentia, et Communia.

DonCul/1560, s. [54] Definicja

Quid est genus verbi? Nihil aliud est quam significatio verbi, qu[od] quodque verbi significet.

Mora/1592, s. 152 K4v [156] (152 K4v [156]-153 K5r [157]) Definicja

Quid est Genus in Verbo? Genus est significatio [id est, Index] Verbi, et indicat, [hoc est, ostendit per terminationem] An sit actio vel passio in Verbo, [hoc est, Jest znák káżdego słowká, ktore własność albo cierpienie w słowku pokázuje.]

[Co to jest rodzaj w czasowniku? Rodzaj to znaczenie [to jest, wskazanie] czasownika, i wskazuje [to jest, pokazuje przez zakończenie] czy w czasowniku jest czynność czy uleganie czynności.]
Don/1595, s. [40]

Słowu ile przypada: Siedṁ. Ktore: Jákość, sprzężenie, rodzaj, liczbá, wyobráżenie, czás i osobá.

Verbo quot accidunt? Septem. Quae? Qualitas, coniugatio, genus, numerus, figura, tempus et persona.

Vol/1612, s. [55]

Genera verborum quot sunt? Tria: activum, passivum et neutrum

Rot/1616, s. [158]

Wie viel seind aber Genera oder art der Polnischen Verborum? Drey. Nemlich/ Activum, Passivum, vnd Neutrum.

Men/1649, s. 55

Duo apud Polonos sunt genera verborum, activum scilicet et neutrum, nam passivum proprie non habent, sed illud circumloquuntur per verbum substantivum.

Don/1649, s. [36] Definicja

Genera verborum quot sunt? quinque. Quae? Activa, Passiva, Neutra, Deponentia, et Communia.

Rodzáju słow wiele są? pięć. Ktore? Spráwujące/ Cierpiące/ Oddzielne/ Pokłádájące/ i pospolite.

Gut/1669, s. 222

Daß Geschlecht Rodzay. [GENUS.] Wie viel sind Geschlechter in den Polnischen Zeitwörtern? Nur Zwey/ nemlich daß Wirckende [Genus Activum] und das Unbenambte [Neutrum] denn daß leidende [Passivum] ist eigentlich bey den Pohlen nicht vorhanden / sondern wird mit einem Selbständigen Zeitworte [Verbo Substantivo] umbschrieben [...] als: Bywa chwalony oder Chwalą mię.

[Rodzaj. Rodzaj. [Genus]. Ile jest stron polskich czasowników? Tylko dwie, mianowicie czynna [Genus Activum] i nienazwana [Neutrum], ponieważ strona bierna [Passivum] w polszczyźnie nie istniej, tylko jest opisywana samodzielnym czasownikiem [verbum substantivum] [...], mianowicie: Bywa chwalony lub Chwalą mię.]
Sty/1675, s. 65

[...] In Cap: de Genere Verborum [...].

Malcz/1687, s. 34 (34-35)

Wie viel sind Genera im Verbo? Drey: Activum, welches ein Thun bedeutet/ als Czytam/ ich lese. Passivum, welches mit dem Numero Plurali des Verbi Activi zierlich außgesprochen wird/ als: Czytają mię [...]. Neutrum ist/ welches gemeiniglich seine Endung auff ein ę hat/ selten auff ein m/ bißweilen wird es mit einer Beschreibung gebraucht/ mit dem zugethanen Pronomine, mi/ als: Zimno mi/ mich frieret/ Gorąco mi/ ich bin hitzig/ rc.

[Ile jest rodzajów [stron] czasownika? Trzy: Activum, które wyraża działanie, np.: Czytam. Passivum wyrażane zgrabnie liczbą mnogą czasownika w stronie czynnej, np.: Czytają mię. Neutrum, które kończy się na ogół na ę, rzadziej na m, niekiedy opisowo z dodanym zaimkiem "mi", np. zimno mi, gorąco mi itd.]
Woy/1690, s. 67

Attributa verbi personalis [...] sunt octo: Genus, Coniugatio, Modus, Tempus, Numerus, Persona, Figura, Species.

Raph/1698, s. 47

Genera Verborum sind zwey: Activum und Neutrum.

Mon/1722, s. [82]

Wie viel sind Genera Verborum? R. Drey: Activum, Neutrum und Passivum.

Kon/1759, s. 79

P. Które są accidentia albo Przymioty Verbi? O. Sześć: Genus, albo Vox, numerus, persona, modus, tempus, Conjugatio.

Gott/1766, s. 11

Genera verborum, Gatunki słow.

Gott/1774, s. 15

Genera verborum, Rodzaie słow. activum, Działaiące. passivum, Cierpiące. neutrum, oboiętne.

Lub/1778, s. 79

Gatunków Słów (Genera verborum) sześć: Czyniący (Activum), Cierpiący (Passivum), Odwrotny (Reciprocum), Wzajemny (Mutuum), Srzedni (Medium), Powszechny (Commune).

[Залоговъ шесть: дѣйствительный, страдательный, возвратный, взаимный, среднїй, общїй. Łomonosow, 1757, § 269. ]
Gott/1787, s. 12 (12-13)

Genera verborum gatunki słów. activum czynne. passivum bierne. neutrum niiakie.

Gott/1794, s. 43

Genera verborum, Rodzaie słow. activum, czynne. passivum, bierne. neutrum, niiakie.

Don/1795, s. [19] Definicja

Wiele jest w słowie przypadkow? octo, ośm, Figura wyobrażenie, species, kształt, Genus, Rodzaj, conjugatio, Sprzążenie, modus sposob, Tempus, czas, numerus, liczba, Persona Osoba. [...] Genera in verbo sunt quinque; rodzajów w słowie jest pięć, activum, sprawujący, ùt moneo, jako napominam, passivum, cierpiący, ùt moneor, jako napominają mnie, neutrum, oddzielny, ùt sedeo, jako siedzę, deponens, pokładający, ùt loquor, jako mowię, revertor, wracam się, commune, pospolity, ùt moror, jako bawię się.

Morf/1884, s. [40]

Słowu ile przypada: Siedṁ. Ktore: Jákość, sprzężenie, rodzaj, liczbá, wyobráżenie, czás i osobá.

Verbo quot accidunt? Septem. Quae? Qualitas, coniugatio,genus, numerus, figura, tempus et persona.

Powiązane terminy