Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

genus passivum
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: genera passiva, passiva, passivum
Język: łaciński
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Bart/1544 , t. I, s. 113

CIRPIĄCY 'gram.' cirpiący, przez ktory cirpimy genus passivum RN (k. tyt.); cirpiące, przez ktore cirpimy verba passiva R a8 (md; av. activa verba); rozne, co się w przyszłym czasie jakoby cirpiące w<y>mowią neutro passiva, sc. verba R v6v (md.).

DonCul/1560, s. [53] Definicja

Passiva quae sunt? Quae in r desinunt, et ea dempta redeunt in activa, ut legor, lego. Passiva, ktore cirpiącą znáczą rzecz.

Mora/1592, s. 153 K5r [157] (153 K5r [157]-154 K5v [158]) Definicja

Quid est [Genus] Passivum? [Ktore słowko znáczy nieco cierpieć.] Passivum est, 1. Quod in OR definit, 2. et Passionem significat, 3. regitque post se Ablativum personae [id est, asciscit,] cum Praepositione A, vel AB, 4. et deposita, [id est, abiecta] litera R, redit in Activuum Ut, Vincor ab hoste, [bywam zwyciężon, álbo pokonan od nieprzyjacielá.] Vinco hostem [zwyciężam albo pokonywam nieprzyjacielá.]

[Co to jest rodzaj bierny? [Czasownik] bierny to taki, 1. który kończy się na "-or", 2. oznacza poddawanie się czynności, 3. rządzi po sobie ablatywem osoby [to jest, przyjmuje] z przyimkiem "a" lub "ab", 4. i odłożywszy [to jest, odrzuciwszy] literę R, wraca do strony czynnej.]
Don/1595, s. [46]

Rodzáju słow wiele są? pięć. Ktore? spráwujące, cierpiące, oddzielne, pokłádájące i pospolite. Spráwujące [...] wziąwszy z siebie literę czynią z siebie cierpiące, jáko czytam, jestem czcion.

Genera verborum quot sunt? quinque. Quae? Activa, Passiva, Neutra, Deponentia, et Communia. Activa quae sunt? [...] et accepta r litera faciunt ex se Passiva, ut lego, legor.

Vol/1612, s. [55]

Genera verborum quot sunt? Tria: activum, passivum et neutrum

Men/1649, s. 55

Duo apud Polonos sunt genera verborum, activum scilicet et neutrum, nam passivum proprie non habent, sed illud circumloquuntur per verbum substantivum.

Don/1649, s. [36] Definicja

Genera verborum quot sunt? quique. Quae? Activa, Passiva, Neutra, Depontentia, et Communia. [...] Passiva quae sunt? Quae in r desinunt, et adempta r litera, redeunt in activa, ut lego, legor.

Rodzáju słow wiele są? pięć. Ktore? Spráwujące/ Cierpiące/ Oddzielne/ Pokłádájące/ i Pospolite. [...] Cierpiące ktore są? Ktore w kończą się/ i onę odjąwszy literę/ wracáją się w spráwujące/ jáko czytam/ jestem czytány.

Lub/1778, s. 79

Gatunków Słów (Genera verborum) sześć: Czyniący (Activum), Cierpiący (Passivum), Odwrotny (Reciprocum), Wzajemny (Mutuum), Srzedni (Medium), Powszechny (Commune).

Don/1795, s. [19] Definicja

Genera in verbo sunt quinque; rodzajów w słowie jest pięć, activum, sprawujący, ùt moneo, jako napominam, passivum, cierpiący, ùt moneor, jako napominają mnie, neutrum, oddzielny, ùt sedeo, jako siedzę, deponens, pokładający, ùt loquor, jako mowię, revertor, wracam się, commune, pospolity, ùt moror, jako bawię się.

Mał/1863, s. 131

W tych wszystkich trybach, czasach itd., które razem tworzą w koniugacyi słowa jego Stronę bierną (Passivum), wyrażają czasowniki przechodnie bierność czyli podleganie czyjéjś obcéj czynności; np. zostać zabitym.

Mał/1879, t. I, s. 258

W tych wszystkich trybach, czasach itd., które razem tworzą w koniugacyi t. zw. STRONĘ BIERNĄ (Passivum) wyrażają czasowniki przechodnie bierność czyli podleganie czyjéjś obcéj czynności; np. zostać zabitym.

Gaert/1927, s. 81

★Strona oznacza stosunek podmiotu do czynności: a) ★czynna (activum), b) ★bierna (passivum), c) ★zwrotna (reflexivum).

Gaert/1927, s. 93

Passivum, p. czasowniki II 4.

Powiązane terminy