Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
Szum/1809
Dokładna nauka języka i stylu polskiego w dwóch częściach. Część pierwsza
Dekker i Kompania, Poznań 1809, jęz. polski strona w kompendium Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego
Cytaty według działów 538 cytatów
- Przedmowa 9 cytatów [7]–[10]
- Rejestr treści gramatyki [11]–[22]
- Wstęp 16 cytatów 1–5
- Część pierwsza prawideł gramatycznych albo początkowania 70 cytatów 6–29
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia 294 cytaty 30–142
- Część trzecia prawideł gramatycznych, szykownia 26 cytatów 143–164
- Część czwarta prawideł gramatycznych, wyrazotwornia 6 cytatów 165–175
- Przypisy do Gramatyki polskiej 26 cytatów 175–184
- Deklamatoryka 9 cytatów 185–224
- Dodatek pierwszy 225–228
- Dodatek drugi 3 cytaty 228–229
- Dodatek trzeci 78 cytatów 229–232
- [bez działu] 1 cytat ???
Hasła
- wzór drugi (deklinacja)
- wzór trzeci (deklinacja)
- abecadło
- akcentowany
-
comparatio
(stopniowanie)
łac.
stopniowanie
(przymiotników, przysłówków)
- gradus comparativus łac. stopień drugi (o przymiotnikach) stopień wyższy
- gradus positivus łac.
- stopień
- stopniowanie foremne
- gradus superlativus łac. stopień najwyższy
- coniugatio łac.
- constructio łac.
-
czas
tempus
łac.
- czas przeszły (praeteritum, nie tylko lm.)
- czas przyszły (futurum) tempus futurum łac.
- czas teraźniejszy (praesens) tempus praesens łac.
- czas zaprzeszły tempus plusquamperfectum łac.
- tempus praeteritum imperfectum łac.
- tempus praeteritum perfectum łac. czas przeszły dokonany
-
część mowy
pars orationis
łac.
- adverbium łac. przysłówek
-
coniunctio
(spójnik)
łac.
spójnik
- coniunctio conditionalis łac. coniunctio causalis łac.
- coniunctio disiunctiva łac.
-
imię
(nazwa, część mowy)
nomen
łac.
- nomen collectivum łac.
- derivativum łac.
- imię ludzkie
- imię zdrobniałe deminutivum pol., łac. nomen diminutivum łac.
- imię złożone
- nomen numerale łac.
- nomen proprium łac. imię szczególne imię właściwe (nazwa własna)
- przymiotnik adiectivum łac. imię przymiotne
-
rzeczownik
imię rzeczowne
substantivum
łac.
- imię przymiotu (rzeczownik)
- imię rzeczy
- imiona miast
- imię nieodmienne
- imię żeńskie
- nazwisko (antroponim)
- rzeczownik męski
- participium łac. imiesłów
- praepositio łac. przyimek
- przyrostek (partykuła)
-
słowo
(czasownik)
verbum
(czasownik)
łac.
- verbum frequentativum łac.
- verbum regulare łac.
- słowo dokonane
- słowo niedokonane
- słowo nijakie
- słowo posiłkowe
- słowo proste (czasownik)
- słowo złożone (czasownik złożony, derywowany)
- słowo zaimkowe
- verbum defectivum łac.
- verbum finitum łac.
- verbum impersonale łac.
- wykrzyknik (część mowy) interiectio łac.
- zaimek pronomen łac.
-
declinatio
łac.
przypadkowanie
-
przypadek
casus
łac.
- przypadek trzeci (fleksja, = celownik)
- przypadek piąty (wołacz)
- przypadek siódmy (miejscownik) casus locativus łac.
- casus ablativus łac. przypadek szósty (fleksja, = narzędnik)
- casus accusativus łac. przypadek czwarty (biernik)
- casus dativus łac.
- casus genetivus łac. przypadek drugi (fleksja, = dopełniacz)
- casus nominativus łac. przypadek pierwszy (fleksja, = mianownik)
- casus vocativus łac.
-
przypadek
casus
łac.
- duch języka
- forma bierna
- formowanie
- głos (dźwięk mowy) dźwięk (wrażenie słuchowe)
-
głoska
(dźwięk mowy)
- spółgłoska (głoska) consonans łac.
- język
- kłaść (się)
- kończyć (się)
- kreskować (się)
- łączyć (się)
- narząd mowny, narządy mowne
- nazwisko (nazwa)
- obiectum łac.
- oddzielać (się)
-
odmiana
(słów, wyrazów)
odmiana gramatyczna
- liczbowanie
-
rodzajowanie
-
rodzaj
(gramatyczny)
genus
łac.
- genus commune (rodzaj) łac.
- genus femininum łac. rodzaj żeński
- genus neutrum łac. rodzaj nijaki
- rodzaj męski genus masculinum łac.
-
rodzaj
(gramatyczny)
genus
łac.
- tryb modus łac.
- orthographia łac. pisownia
- osoba (gramatyczna) persona łac.
- pauza (w mowie) przestanek (w mowie, mowy)
- period (zdanie złożone, wypowiedź)
- pisać
- pisanie
- pismo
- plurale tantum pol., łac.
- pochodzić od...
- podobieństwo
- praedicatum łac.
- prawidło zasada
- proza
- przyjąć
- przyjmować
- przyrostek (afiks, partykuła)
- rząd
- rządzić (się)
- odmieniać (się)
- składać (się)
- zgadzać (się)
-
signum
(znak ogólnie)
łac.
- copula (łącznik) łac.
- parenthesis (nota ortographica) gr., łac. nawias
- słownik (leksykon)
-
słowo
(wyraz)
wyraz
- *słowo jednosylabne
- wyraz obcy wyraz cudzoziemski
- wyraz pojedynczy
- złożenie (wyraz złożony)
- styl
- sylaba (głoski, litery)
- teoria języka
- ton
- uformować
- rodzić się
- utworzony
- używać
- używanie
- vocalis łac. samogłoska (głoska)
- wyjątek
- wymawiać (się), wymówić (się) wyrażać
- wymawiać (się), wymówić (się) krótko
- wymawianie
- wyrzucać
- wyrzutnia ( w wyrazie)
- wzór czwarty (deklinacja)
- wzór piąty (deklinacja)
- wzór pierwszy (deklinacja)
- zakończenie
-
zdanie
- część zdania
- pytanie (o zdaniu)
- zgoda
- znaczenie
-
znak pisarski
- cudzysłów
- dwukropek duo puncta łac.
- kropka (znak interp.) punctum (kropka) łac. punkt (znak interpunkcyjny)
- łącznik (dywiz, pauza)
- przecinek comma łac.
- średnik media nota łac.
- wykrzyknik (znak interp.)
- znak pytania
- znak (diakryt)
- imię zwierzęce
Wykorzystane źródła: T. Szumski w „Przedmowie” pisze, że korzystał z „Grammatyki dla szkół narodowych” O. Kopczyńskiego, a także z innych publikacji polskich i zagranicznych, ale nie wymienia ich tytułów.