Historical dictionary
of grammatical terms online
of grammatical terms online
Szum/1809
Dokładna nauka języka i stylu polskiego w dwóch częściach. Część pierwsza
Dekker i Kompania, Poznań 1809, jęz. polski description in the website Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego
Quotes by areas 538 cytatów
- Przedmowa 9 cytatów [7]–[10]
- Rejestr treści gramatyki [11]–[22]
- Wstęp 16 cytatów 1–5
- Część pierwsza prawideł gramatycznych albo początkowania 70 cytatów 6–29
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia 294 cytaty 30–142
- Część trzecia prawideł gramatycznych, szykownia 26 cytatów 143–164
- Część czwarta prawideł gramatycznych, wyrazotwornia 6 cytatów 165–175
- Przypisy do Gramatyki polskiej 26 cytatów 175–184
- Deklamatoryka 9 cytatów 185–224
- Dodatek pierwszy 225–228
- Dodatek drugi 3 cytaty 228–229
- Dodatek trzeci 78 cytatów 229–232
- No area 1 cytat ???
Entries
- 2gi wzór | wzór drugi (deklinacja)
- 3ci wzór | wzór trzeci (deklinacja)
-
abecadło
- litera (znak alfabetu) głoska | głoski polskie | polskie głoski (znak alfabetu)
- akcentowany
-
comparatio
(stopniowanie)
łac.
stopniowanie
(przymiotników, przysłówków)
- comparativus łac. stopień drugi (o przymiotnikach) stopień wyższy | wyższy stopień
- positivus łac.
- stopień
- stopniowanie foremne
- superlativus łac. stopień najwyższy
- conjugatio łac.
- constructio łac.
-
czas
tempora
łac.
- czas przeszły | czas prz | czas przeszł. | przeszły (praeteritum, nie tylko lm.)
- czas przyszły | przyszły (futurum) futurum łac.
- czas teraźniejszy | czas teraźń. | czasu teraź. | czas terazniejszy | teraźniejszy (praesens) praesens | tempus praesens łac.
- czas zaprzeszły | zaprzeszły plusquamperfectum łac.
- imperfectum łac.
- perfectum łac. czas przeszły dokonany
-
część mowy
pars orationis
łac.
- adverbium łac. przysłówek | przysłowek
- conjunctio (spójnik) łac. spojnik
-
imię
(nazwa, część mowy)
nomen
łac.
- collectiva | collectivus łac.
- derivativa | derivativus łac.
- imię ludzkie | imię ludźkie
- imię zdrobniałe | zdrobniały deminutiva pol., łac. deminutiva | diminutivum łac.
- imię złożone | złożony
- nomen numerale łac.
- nomina propria łac. imię szczególne imię właściwe (nazwa własna)
- przymiotnik adjectivum łac. imię przymiotne
-
rzeczownik
imię rzeczowne
substantivum | substantiva
łac.
- imię przymiotu (rzeczownik)
- imię rzeczy | imiona rzeczy
- imiona miast
- imiona nieodmienne
- imiona żeńskie
- nazwisko (antroponim)
- rzeczowniki męskie
- participium | participia łac. imiesłów
- praepositio łac. przyimek
- przyrostek (partykuła)
-
słowo | słowa
(czasownik)
verbum
(czasownik)
łac.
- frequentativus łac.
- regularis łac.
- słowo dokonane | dokonane słowo
- słowo niedokonane | niedokonane słowo
- słowo nijakie
- słowo posiłkowe
- słowo proste (czasownik)
- słowo słożone | słowo złożone (czasownik złożony, derywowany)
- słowo zaimkowe | zaimkowe słowo
- verba defectiva łac.
- verbum finitum łac.
- verbum impersonale | verba impersonalia | impersonalis łac.
- wykrzyknik (część mowy) interjectio łac.
- zaimek | zaimki pronomen łac.
-
declinatio
łac.
przypadkowanie
-
przypadek
casus
łac.
- 3ci Przypadek | 3ci przypadek | trzeci przyp. | trzeci przypadek (fleksja, = celownik)
- 5ty przyp. | 5ty przypadek | piąty przypadek (wołacz)
- 7my przyp. | 7my przypadek | siódmy przypadek (miejscownik) Loc. | L. łac.
- Abl. | A. łac. 6ty przypadek | 6ty przyp. | szósty przypadek (fleksja, = narzędnik)
- Acc. | A. łac. 4ty Przypadek | 4ty przypadek | 4ty przyp. | czwarty przypadek (biernik)
- Dat. | D. łac.
- Gen. | G. | genitivus łac. drugi przypadek | 2gi przyp. | 2gi przypadek | przypadek 2gi | 2gi przypad. | drugi przyp. (fleksja, = dopełniacz)
- Nom. | N. | nominativus łac. przyp. 1. | przypadek pierwszy | przypadek Iwszy | przyp. 1wszy | 1wszy przypadek | przypadek 1y | przyp. I. | I wszy przyp. | 1wszy przyp. | pierwszy przypadek (fleksja, = mianownik)
- Voc. | V. łac.
-
przypadek
casus
łac.
- duch języka
- forma bierna
- formowanie
- głos (dźwięk mowy) dźwięk (wrażenie słuchowe)
-
głoski
(dźwięk mowy)
- spółgłoska (głoska) consonans | consonantes łac.
- język
- kłaść | kłaść się
- kończyć | kończyć się
- kreskować się | kreskować
- łączyć się
- narząd mowny, narządy mowne
- nazwisko (nazwa)
- objectum łac.
- oddzielać się | oddzielać
-
odmiana
(słów, wyrazów)
odmiana grammatyczna
- liczbowanie
-
rodzajowanie
-
rodzaj
(gramatyczny)
genus
łac.
- genus commune (rodzaj) łac.
- genus foemininum łac. rodz. ż. | r. ż. | rodzaj żeński | rodz. żeński | rodzaj żeńsk. | rodz ż. | rodz. żeńsk. | żeński rodzaj
- genus neutrum łac. rodz. n. | rodzaj nijaki | rodz. nijaki | nijaki rodzaj
- rodzaj męzki | rodz. męzki | rodz. m. | r.m. | męźki rodzaj genus masculinum łac.
-
rodzaj
(gramatyczny)
genus
łac.
-
tryb
modus
łac.
- conjunctivus | modus conjunctivus | coniunctivus łac. tryb łączący | tryb oznajmujący | łączący
- infinitivus | modus infinitivus łac.
- tryb oznajmujący | tryb oznajm. | oznajmujący tryb indicativus | modus indicativus łac.
- tryb rozkazujący | tryb rozk. | rozkazujący imperativus | tryb rozkazujący łac.
- ortographia łac. pisownia
- osoba (gramatyczna) personae łac.
- pauza (w mowie) przestanki | przestanek (w mowie, mowy)
- period (zdanie złożone, wypowiedź)
- pisać
- pisanie
- pismo
- pluralis tantum pol., łac.
- pochodzić od ... | pochodzić od
- podobieństwo
- praedicatum łac.
- prawidła | prawidło zasada
- proza
- przyjęty
- przyjmować
- przyrostek (afiks, partykuła)
- rząd
- rządzić
- się odmieniać | odmieniać się
- się składać
- się zgadzać | zgadzać się
-
signum
(znak ogólnie)
łac.
- copula (łącznik) łac.
- parenthesis (nota ortographica) gr., łac. nawias
- słownik (leksykon)
- słowo (wyraz) wyraz
- styl
- syllaba (głoski, litery)
- teoria języka
- ton
- uformowany
- urodzić się
- utworzony
- używać | używać się
- używanie
- vocales | vocalis łac. samogłoska | samogłoski (głoska)
- wyjątek
- wymawiać | się wymawiać | wymówić wyrażać
- wymawiać się krótko | krótko wymawiać | krótko się wymawiać
- wymawianie
- wyrzucać się
- wyrzutnia ( w wyrazie)
- wzór czwarty (deklinacja)
- wzór piąty (deklinacja)
- wzór pierwszy (deklinacja)
- zakończenie
-
zdanie
- część zdania
- pytanie (o zdaniu)
- zgoda | zgoda wyrazów
- znaczenie
-
znak pisarski
- cudzysłów
- dwókropek duo puncta łac.
- kropka (znak interp.) punctum (kropka) łac. punkt (znak interpunkcyjny)
- łącznik (dywiz, pauza)
- przecinek comma łac.
- średnik | srednik media nota łac.
- wykrzyknik | ! (znak interp.)
- znak pytania
-
znaki
(diakryt)
- akcenta | akcent (diakryt) accentus (diakryt) łac.
- kreska (diakryt)
- puńkcik | punkcïk
- zwierzęce imię
Sources: T. Szumski w „Przedmowie” pisze, że korzystał z „Grammatyki dla szkół narodowych” O. Kopczyńskiego, a także z innych publikacji polskich i zagranicznych, ale nie wymienia ich tytułów.