terminów gramatycznych online
punkt diakryt
Język: polski
Geneza: łac. punctum
- De Analogia: UrsMeth/1592 (1998)
- Głosownia: Mał/1879
- O ortografii polskiej: Mal/1700
- Oddział III. Wyjątek z gramatyki samskrytu: SkorM/1816
- Ortografia: Murz/1551 (wyd. 1)
- Pismo i wymawianie: SkorM/1828
- Pisownia: Mał/1879
- Poprzednicze rozprawy. Rzecz o archiwach: SkorM/1816
- Wstępek do ortografii: Jan/1594
punct
Cytaty
Gdzie też ta niniejszá Orthographiá, od tyj ktorá jest przedtem wydána, nie jest niczem różná [...] a isz á s punctem i także é i ó odmieniliśmy na ty ktoré są przez punctów [...] a wielé punctow nad literami, druku bynámniéj nie chędoży.
nie odnotowany na tej stronie; Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.
Álbo téż w wymawiániu słów, jednè ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná sámym bądź cienkim i subtélnym, bądź miązszym i grubym głosie: trzecie ná własnym przebiérániu języká sámègo, álbo téż w otwiérániu i w przywiérániu warg záwisły: dla których trudno wymyśláć było liter cáłych: tám zá długim namysłem, jednè áspirátiámi, drugié áccentámi i to róznèmi, trzecié punktámi, álbo kréskami, czwartè diphtongámi znáczyli.
Z jest trojákié [...]. Nád tákim [...] jákié jest w terminách [...] ożęnić żywić [...] pisze sie [...] punkt, to jest kropká ták, ż.
Czyli niniejsze samogłosek punktacje, których w Hebrajskim języku używają, byłyby lub nie nowym wynalazkiem? Pytanie to małej jest wagi; lecz że te punkta muszą się koniecznie ze spółgłoskami łączyć, jest to rzeczą oczewistą, równie jak i to, iż rozmaitość brzmienia samogłosek, jest istotném w jakowym bądź języku wymawianiem.
[...] 11. I bez akcentu, znamienia i kropki od 5 do 16 wieku. 12. I z akcentem, znamieniem prawém od 10 do 16 wieku. 13. I z punktem jak dotąd, dopiero od 14 wieku.
Do samogłosek dołączają pospolicie jeszcze dwa znamiona, to jest Anuswâra i Wisarga zwane: pierwsze znamie składa się z punktu (˙) i kładzie się na wierzchu, przy końcu wyrazu zamiast (m), tudzież euphonicznych zmian téj spółgłoski, w środku zaś wyrazu, zamiast wszelkich tonów nosowych (ं); [...].
§. 56. Niektóre spółgłoski nasze piszemy przez podwójną literę, mianowicie ch, w (połączenie dwóch v), cz, dż, rz, sz, dz, dź. [...] Inne brzmienia odcieniowe znamionujemy punktami: ż, dż; jeszcze inne kréskami nad literą położonymi.
Słowem, abecadło nasze dalekie jest z wielu względów od tego, co w grafice stawić można i należy jako ideał, mianowicie żeby każda głoska miała dla siebie znak własny, zawsze ten sam, z jednéj tylko utworzony litery, punktami nieoszpecanéj; i żeby żadnéj literze nie podkładać różnych znaczeń, tak lub owak wedle okoliczności. Tych zalet alfabet nasz nie posiada.