Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

casus obliquus

Język: łaciński

Cytaty

DonCul/1560, s. [24] Definicja

Quomodo dividuntur casus? In rectos et obliquos. Quot sunt recti? Duo. Nominativus et Vocativus. Quia à fronte uerborum construuntur. Quot sunt obliqui? Quatuor. Genitivus, Dativus, Accusativus et Ablativus. Quia à tergo uerborum construuntur.

[Jak dzielą się przypadki? Na niezależne i zależne. Ile jest zależnych? Dwa. Mianownik i wołacz. Ponieważ tworzone są z przodu czasowników. Ile jest zależnych? Cztery. Dopełniacz, celownik, biernik i ablatyw. Ponieważ tworzone są z tyłu czasowników.]
Mora/1592, s. 70 E3v [74] Definicja

Quot sunt [Casus] Obliqui? Reliqui quatuor, Genitivus, Dativus, Accusativus et Ablativus. Quare dicunt Obliqui? [q.d.a recto deflexi] Quia a tergo verborum reguntur, [id est, a rectu casibus oblique flectuntur, et in constructione verbis subiiciuntur, dla tego, że po sámych słowách bywáją w construkciej położone] Ut, Vidi hunc, accepi ab illo.

[Ile jest [przypadków] zależnych? Pozostałe cztery: dopełniacz, celownik, biernik i ablatyw. Dlaczego mówią: "zależne"? [dlaczego mówią, że odwracają się od niezależnych] Ponieważ są rządzone po czasownikach [to jest, są odmieniane od przypadków niezależnych zależnie i w konstrukcji podporządkowują się czasownikom].]
Men/1649, s. 7

Observandum hic est in obliquis [...] mutari saepe litteras nonnullas.

Don/1649, s. [119] Definicja

Quot sunt [casus] obliqui? Quatuor: Genitivus, Dativus, Accusativus, et Ablativus, quia à tergo verborum construuntur.

[Ile jest [przypadków] zależnych? Cztery: dopełniacz, celownik, biernik i ablatyw, ponieważ są tworzone z tyłu czasowników.]
Woy/1690, s. 54

Quae sunt ex recto & obliquo casu composita, in iis rectus tantum declinatur.

Cell/1725, s. 12 Definicja

Inter Casus, są názwáni, Recti, Nominativus, i Vocativus, ále najprzedniej Nominativus: Inne záś cztery Casus, názywáją się Obliqui. Ponieważ owi rzecz prosto wyznaczáją. Ci zásię zápátrując się ná co innego.

Nał/1774, s. 268

Osobisty Zaimek w Nachylonym Spadku (in Casu obliquo).

Lub/1778, s. 52

Imiona kończące się na ЕЦЪ [...] we wszystkich ukośnych spadkach (obliquis) obojga liczb litery Е. zrzekają się, jednocząc Ц. z poprzedzającemi zgodnobrzmiącemi: самовидець samowidz, самовидца samowidza.

Lub/1778, s. 170

Два dwa [...] Lecz w ukośnych (obliquis) spadkach skłaniają się zgodnie w wielkiej liczbie.

Malin/1869–1870, z. III, s. 320 (320-321)

[...] Práwda że, jak to poniżéj zobáczym, znamię miejscownika i lub u służy do oznaczaniá w liczbie pojedyńczéj nie tylko m iejscownika, ale i celownika i dopełniacza, lecz trzeba tu uwáżyć, że wszystkie te trzy skłonniki miejscownik, celownik i dopełniacz są skłonnikami względnemi (casus obliqui), nie stojącemi w żádnym przeciwieństwie ze sobą, gdy tymczasem w mowie ludzkiéj mianownik i biernik oznaczają dwie wprost sobie przeciwne kategoryje gramatyczne [...].

Malin/1869–1870, z. III, s. 412

[…] We wszystkich względnych skłonnikach czyli ubocznych (casus obliqui), záleżnych od jakiegokolwiek bądź przyjimka, wymieniá dzisiejszá polszczyzna piérwiástkowe j zajimka ji, w násłowiu w ɳ […].