terminów gramatycznych online
casus ablativus
Język: łaciński
Geneza: łac. ablatus 'odjęty, porwany'
- Chapitre I. Des noms / Rozdział I. De nominibus: Fook/1768
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
- De Etymologia: Mora/1592
- De Nomine: Men/1649
- De Participio: DonCul/1560
- Donatus De Nomine: DonCul/1560
- Etymologia: Woy/1690
- Nomen: Don/1649, Cell/1725, Don/1795, Don/1595
- O imieniu: Lub/1778
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- O rodzaju, liczbie i spadku: Nał/1774
- Objaśnienie terminologii: Morz/1857
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Ortografia Zab/1514: Zab/1514–1515/1518
- Projekt terminologii: KarłT/1885
- Skłanianie rzeczowników: Malin/1869
- Syntaxis: Stat/1568
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626), Kn/1643 (I wyd. 1621), Mon/1780
- Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
Przypadek prymarnie konkretny, oznaczający w swej podstawowej funkcji oddalenie lub oddzielenie jednego przedmiotu od innego. Wyraża on w tej funkcji znaczenia właściwe pol. konstrukcjom z przyimkami "z (czego)" i "od (czego)".
Cytaty
Sic huius nominativi manus et istius ablativi manu vulgaria eisdem litteris scribuntur.
BIERZĄCY, t. I, s 77. [...] ma być ablativus precz bierzący, oddalonek [...], odbierający RN (wykl. przednia); zob. ODBIERAJĄCY, ODDALONEK.
ODDALONEK gram. odbierający, precz bierzący vel i. oddalonek ablativus casus in grammatica R a2 (md); [...] RN (wykl. przednia). Zob. DAJĄCY, DAWAJĄCY, DAWANEK, IMIENIAK, MIANUJĄCY, MIENIĄCY, MIENIONEK, OSKARŻAJĄCY, RODZĄCY, SKARŻANEK, SPADEK, WOŁANEK, WZYWAJĄCY, ZOWANEK.
Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, genitivus, dativus, accusativus, vocativus, et ablativus. Per hos enim casus, omnium generum nomina, pronomina, participia declinantur.
Casus participiorum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus ut hic et haec et hoc legens. Genitivus ut huius legentis. Dativus ut huic legenti. Accusativus ut hunc et hanc legentem et hoc legens. Vocativus ut o legens. Ablativus ut ab hoc et ab hac et ab hoc legente vel legenti.
Accusativi et ablativi constructio. Hi duo casus raro in oratione absque verbo aut praepositione ponuntur.
Quid est Ablativus? Quo utimur, cum auferri aliquid significamus: ut abstulit a me vestem, [wziął odemnie szátę.].
Spadkow Imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Odbierájący.
Casus Nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Sunt autem sex casus. 1. Nominativus, [...] 6. Ablativus. Auferendi casus. Sextus casus. Latinus casus. Varr. Diomed. Comparativus, Priscian. Odbierániu służący.
Ablativus casus. sub Słów końcowe odmiány.
Casus sextus, Latinus, Auferendi, Comparativus, Ablativus, ibidem.
Prima declinatio nominum [...]. Genitivus in hac declinatione exit in a vel u. Dativus in owi vel u. Accusativus vel similis est Genitivo vel Nominativo. Vocativus exit in u vel e [...]. Ablativus in em desinit. Ultimus casus ut plurimum similis est Vocativo.
Comparativus gradus cui casui seruit? Ablativo utriusque numeri sine praepositione.
Przyrownywájący stopień ktoremu spadkowi służy? Odbierájącemu obojej liczby bez przełożonej części.
Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Spadkow imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący/ Rodzący/ Dawájący/ Oskarżájący/ Wzywájący/ Odbierájący.
Káżdy Numerus ma swoje pięć Casus, to jest spadkow ktore w ten sposob się názywáją, Nominativus Miánujący, Genitivus Rodzący, Dativus Dájący, Accusativus Oskarzájący, Ablativus Odbierájący lub rozłącájący.
Singularis. N. ... G. di D. à A. ... A. dà [...].
Casus septem: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ultimus.
Sześć są kazusy álbo spadki, ktore są, Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Oddalájący.
Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.
Máłą liczbę, i wielką, będę często znáczył [...] przez ábrewiacye sing. plur. [...]. Tákże spadkow tákowemi partikułámi, nom. miánujący; gen. rodzący; dat. dawájący; acc. oskarżájący; voc. wzywájący; abl. oddalájący. álbo też jedną tylko literą N. G. D. A. V. A.
W káżdem Numerze, są sześć Casus, jako Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ktore przede wszystkiem, w Polskiem Articule trzebá rozeznawać.
Sześć są kazusy albo spadki, ktore są: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarżający, Wzywający, Oddalający.
Nominatif, Genitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.
Także spadkow takowemi partykułami [będę znaczył], nom. mianujący; gen. rodzący; dat. dawający; ac. oskarżający; voc. wzywający; abl. oddawający; albo też jedną literą N. G. D. A. V. A.
Les Cas sont les changements de la terminaison des Noms. On veut que les Cas soient au nombre de six; Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, et Ablatif.
[...]
Casus czyli spadki Imion, są odmiany końca słow. Liczy się ich sześć: Nominativus, mianujący, Genitivus, rodzący, Dativus, dający, Accusativus, oskarżający, Vocativus, wzywający, Ablativus, odbierający.
O Odbierającym Spadku. (de l’Ablatif). P. Co za Początek tego Miana Ablatif? O. Z Łacińskiego Ablativus, ablatum od aufero, co znaczy Odbierać, ztąd Polskie Odbierający. P. Co to jest ten Odbierający Spadek? O. Jest Spadek przez ktory wyrażają we Francuskich Imionach Oddział, podział, obranie z czego.
Imiona [...] kończące się na А. [...] przemieniają A. [...] w Odbierającym (Ablativo) na ОЮ. lub ОЙ.
Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.
Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.
Liczba pojedyncza.
Nom. ja,
Gen. mnie, [...]
Abl. ze mną,
Loc. we mnie.
Liczba pojedyncza.
N. On,
G. onego, niego, jego, go, [...]
A. z onym, nim.
Przypadek na pytanie z kogo? z czego? od kogo? od czego? dla kogo? dla czego? czyli nasz przypadek drugi i czwarty rządzone przyimkami, łaciński zaś Accusativus i Ablativus.
Gerundia odpowiadające gerundiom na dum tenże przyjmują przypadek, chociaż mogą mieć pierwsze ablativum np. meme karttawję, mihi facienda res est, mam tę rzecz zrobić; [...].
Ablativus 1.
W słowach głosu biernego, 1. przypadek Nominat: słów czynnych, kładzie się w trzecim Ablat: drugi zaś Accusat: w pierwszym Nominat: tak jak w łacinie.
Ablativus łaciński ab, a, ex, kładzie się w tym przypadku, np. bhubruto vatarati, ex monte descendit, z góry wraca; [...].
Ablativus 3.
Przedmiot w którym co się znajduje, kładzie się w tym przypadku, [...].
Przypadek czwarty czémdziałaczy .... Przypadek szósty, (ablativus).
[…] Rozpráwiá ktoś przypuśćmy o przypádku piątym; któż tu teráz zgadnie, czy tu jest mowa o Wołáczu, czy o Miejscowniku, który jest piątym u Dobrowskiego, lub Odbieráczu (Ablativus), który jest piątym w gramatykach prof. Boppa? […]
Przypadki Casus. Najstosowniéj oznaczać je liczbami: pierwszy, drugi i t. d. [pp. 1, pp. 2 i t. d.]. Ablativus wypada nazywać ósmym [pp. 8]. szósty zaś oznaczałby Instrumentalis.
Ablativus, p. przypadki.
★Przypadki - formy imion i zaimków, wskazujące na ich funkcję znaczeniową w stosunku do innych wyrazów w zdaniu: 1. ★mianownik (★nominativus) [...], 6. ★narzędnik (★instrumentalis, ablativus).
Powiązane terminy
- Ablativus
- ablativus primus
- ablativus proprie
- casus auferendi
- casus comparativus
- casus latinus
- casus localis
- casus praepositionis
- casus septimus
- casus sextus
- *locativus
- ablatif
- ablatyw
- bierzący
- Nehmendung
- Nehmer
- odbieraniu służący
- oddalonek
- przypadek biorący (ablativus)
- przypadek czwarty (ablativus)
- przypadek czwarty czemdziałaczy
- przypadek ósmy
- przypadek szósty (fleksja, = narzędnik)
- przypadek szósty (ablativus)
- spadek nazywający
- spadek odbierający
- spadek oddalający
- spadek oddzielający
- spadek odejmujący
- spadek rozłączający
- tekimfrom (taking from)