casus

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• DonGl/1542
• Bart/1544
• DonCul/1560
• Mącz/1564 (war. B)
• Mora/1592
• Don/1595
• Vol/1612
• Rot/1616
• Kn/1643 (I wyd. 1621)
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Don/1649
• Men/1649
• Gut/1668
• Gut/1669
• Sty/1675
• Malcz/1687
• Woy/1690
• Malcz/1696
• Mich/1696–1700 ok.
• Raph/1698
• Mon/1722
• Cell/1725
• Kon/1759
• Gott/1762
• Gott/1766
• Klecz/1767
• SzyGram/1767
• Fook/1768
• Gott/1774
• Kop/1778
• Lub/1778
• Mon/1780
• Kop/1785
• Gott/1787
• Gott/1794
• Don/1795
• Cas/1797
• L/1807–1814
• Szum/1809
• Gddk/1816
• SkorM/1816
• Desz/1846
• Morz/1857
• Gaert/1927

Casus – spadek: mieniący a. mianujący, rodzący, dawający, oskarżający, wzowiący a. wzywający, odbierający a. oddalający.

SPADEK – 2) gram. ‘przypadek’ casus Spadek, accidens nominis RN (wykl. przednia); przydcza casus est inopinate rei eventus ..., secundo casus dr lapsus et sic dr a cado,-dis {vel fortuna, non infortunium}, unde: Quanto gradus altior, tanto casus declivior upad {casus est peccatum}, tertio est accidens nominis Spadek R f4v; mieniący, mianujący spadek, Mieni<o>nek, imieniak nominativus casus R x1v(md; av. nomen); mienionek, mieniący, mianujący spadek, imieniak casus nominativus RN (wykl. przednia).[...] Zob. DAWANEK, ODBIERAJĄCY, ODDALONEK, PRZYPADEK, RODZĄCY, SKARŻANEK, WOŁANEK, WZYWAJĄCY, ZOWANEK.

Tetraptoton, n. pen. prod. latine quatuor casuum, Co ma cztery casus á spadki.

Unde dicti sunt Casus? A cadendo, quod subinde ex alia terminatione in aliam cadunt. [Nominativus tamen, quia a nullo cadit, improprie sic dici videtur.].

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus.

Ablativi casus praepositiones.

D litera et R, Zsibi adiuncto gaudent. Ideoque saepe literam illam, quam tamen in themate non habent, in alliis casibus et personis assumunt.

Quot casus habent? Sex, ut et aliae linguae, verum quia ablativus triplex est, propter diversas terminationes in alia atque alia significatione et usu, ideo octo in universum constitui possunt, ut sint: nominativus, genetivus, dativus, accussativus, vocativus et ablativus proprie sic dictus.

Et Casus sex ut Latini.

Wie viel haben Polen Casus? R. Acht: Nemlich/ Nominativum, Genitivum, Dativum, Accusativum, Vocativum, Ablativum, darnach einen Ablativum Instrumentalem, der ein Werckzeug bedeutet/ vnd Ablativum ultimum oder Localem, der in einem Ort sein bedeutet.

Cāsus, us. Przypadék. Tréfunék. Upádnienie I. Spádnienie. Przygodá. Kazus. Powód I.

Casus Grammaticorum. Słow końcowe odmiány.

Accidentia nominis hoc loco explicanda sunt septem: genus, motio, species, comparatio, casus, numerus, declinatio.

Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus. [...] Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość/ Przyrownánie/ Rodzaj/ Liczbá; Wyobráżenie/ Spadek. [...] Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni/ jáko náuczony. Przyrownájący/ jáko uczeńszy. Przewyzszájący/ jáko nauczeńszy.

Die Zahlendung Spadek (CASUS.)

Die Zahlendung [Casus] Spadki.

Zahlendung / Casus, Spadek.

Káżdy Numerus ma swoje pięć Casus, to jest spadkow ktore w ten sposob się názywáją, Nominativus Miánujący, Genitivus Rodzący, Dativus Dájący, Accusativus Oskarzájący, Ablativus Odbierájący lub rozłącájący.

Wie viel sind Casus? Sechs. Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, und Ablativus.

Accidentia Nominis vulgo numerantur octo: Motio, Genus, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio, Figura, Species.

Bey/ u. Praepositio. cum Genit. Casu.

Diese gemeldte Casus.

Ein Adjectivum soll mit seinem Substantivo im gleichen Genere, Numero und Casu stehen.

Sieben Casus: Nominativum, Genitivum, Dativum, Accusativum, Vocativum und Ablativum.

Wie viel sind Casus? Sieben/ Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Instrumentalis, und Localis.

Regeln von Declinatione Substantivorum Mascul. und deroselben Casibus.

Nominis Accidentia, są siedm: Qualitas, Genus, motio, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio.

Nomen, Pronomen, Participium deklinuią się przez Casus.

O Artykułach Dla rozeznania Generum abo rodzaiów, Casuum albo kazusów czyli odmian Jmion, i Numeri abo liczby, używaią Niemcy Artykułów które są troiakie. Pierwszy Artykuł Pewny (Definitus) [...]. Drugi Artykuł Niepewny (indefinitus) [...]. Trzeci Artykuł absolutny abo samo ieden bez Substantivum kładnący śię, kładźie śię za Substantivum iakie, pierwey namienione. Jest ten zaś, Er/ sie/ es/ on, ona, ono. Naprzykład Er ist ausgangen wyszedł.

[...] á zatym, którym terminy Grammatyckie Łaćińskie, iako to Casus, Substantivum, Adiectivum, Positivus, Comparativus, superlativus, Praepositio, Adverbium i tam daley, tak są iasne i wiadome [...]

Casus, spadek.

Że ponieważ nie mowiemy Polszka, lecz Polska, w inszym przypadku w środek więcej liter wtrącać nie powinniśmy, ponieważ każdy spadek (casus) z mianującym powinien się zgadzać, a tylko różnymi literami, kończyć się powinien.

P. Co są spadki po Łacinie nazwane Casus? O. Są nazwiska rożnemu naginaniu imion korespondujące. P. Wiele ma spadkow Język Polski?

Casus, spadek

Tak też kiedy w różnych spadkach (casus) lub czasach (tempus) przeniesione będzie uderzenie na Е.

Spadkow (casus) zaś Siedm. 1.) Именительный, Mianujący. 2.) Родительный, Rodzący. 3.) Дательный, Dawający. 4. ) Винительный, Oskarżający. 5.) Звательный, Wzywający. 6.) Творительный, Czyniący. 7.) Предложный, Przekładalny. zowie się ten i Сказительный, Objawiający.

Uwaga: taka Imion odmiana, zowie się Przypadkowaniem, czyli odmianą przez przypadki (per casus). Przypada bowiem w mowie odpowiadać jedynymże Imienie na różne pytania; toć Imie to musi mieć różne Przypadki czyli odmienne zakończenia.

Dwojáka między wyrázámi záchodzi zgodá: pierwsza między Przymiotnikiem (adjectivum) á Rzeczownikiem (subsativum) druga między Słowem (verbum) á pierwszym lub piątym Przypadkiem (casum).

Jédná część mowy rządzi drugą, i wzájemnié jéden wyraz podlega drugiemu: to jést, jéden dla drugiego kłaść się musi w tym á nié innym Trybie, Stopniu, Przypadku (in modo, gradu, casu).

Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.

Daléj idę z dziećmi do poznaniá rozmaitych stanów, w których się wyobrażéniá myśli ludzkiéj znajdują, i odkrywám w mowie dwie rzeczy, to jest: Przypádki (casus) Imión, i Przyimki (Praepositiones), przez które malują się w mowie różne owe stany wyobrażeń myślnych.

Casus przypadek.

Casus, przypadek.

Der Deutsche hat, nach Adelung, nur vier dergleichen Fälle; der Lateiner sechs, der Pole aber gar sieben Casus oder Fälle gedacht.

PRZYPADEK, -dku, m., [...]. – c) Gramm. Przypadek, przypadkowna odmiana zakończenia imion, casus, spadek [...]. Polacy mają po siedm przypadków w każdéj liczbie. Kpcz. Gr. 1, p. 107.

SPAD, -u, m., SPADEK, ZPADEK, -dku, m. [...]. – Gramm. Spadek, przypadek, casus declinationis. Dudz. [...] ob. Przypadek gramatyczny.

Zaimek odzowny (Pronomen relativum) zgadza się, co do przypadku (casus) z Słowem po nim następującem, a co do rodzaju i liczby, z swoim poprzedzającym Rzeczownikiem.

O pierwszym i piątym przypadku (casus) Czytelnik raczy sobie przypomnieć prawidła łaciny.

Casus. Przypadek.

Kto zastanowi się nad znaczeniem wyrazów przypadek i spadek (casus) w znaczeniu grammatycznych odmian końcowych w imionach; ten zapewne uzna ich niedorzeczność tym większa: że i co innego oznaczają.

Jeżeli przy istotnikach i przymiotnikach utrzymać się dały łacińskie casus, przypadki, przez które, tamte części mowy przechodząc, zmieniają końcówkę; to przy sprawomianie persona, mimo najtwardszego konserwatyzmu żadną miarą zachowaną być nie może.

Casus, p. przypadki.