casus accusativus

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Park/1440 (ok.)
• Bart/1544
• DonCul/1560
• Stat/1568
• Mora/1592
• Don/1595
• Vol/1612
• Kn/1643 (I wyd. 1621)
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Don/1649
• Men/1649
• Sty/1675
• Woy/1690
• Duch/1699
• Cell/1725
• Dąb/1759
• Fook/1768
• Nał/1774
• Dudz/1776
• Lub/1778
• Mon/1780
• Don/1795
• Szum/1809
• Gddk/1816
• Prz/1816
• SkorM/1816
• Desz/1846
• Morz/1857
• KarłT/1885
• PolTerm/1921
• Nitsch/1923
• Rozw/1923
• Szob/1923
• Gaert/1927

Sic de n˛ in fine diccionis posito, ut ʃgon˛ id est finis, koon˛ id est equs. Et in fine illius diccionis koon˛ necesse erat addere duplex y ad denotandum i, quo facto non erit differencia inter koonÿ, nominativum singularem, et koonÿ, accusativum pluralem.

OSKARŻAJĄCY gram. oskarżający accusativus casus R M2 (md); oskarżający, Skarżanek accusativus RN (wykl. przednia); oddzielne, co nie prawujące (?) się, a przeto nie możemy ich wymowić przez oskarżający spadek <verba> neutra R a8 (md; av. activa verba); [...] RN (k. tyt.). Zob. BIERZĄCY, DAJĄCY, DAWAJĄCY, DAWANEK, IMIENIAK, MIANUJĄCY, MIENIĄCY, MIENIONEK, ODBIERAJĄCY, ODDALONEK, RODZĄCY, WOŁANEK, WZYWAJĄCY, ZOWANEK

Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, genitivus, dativus, accusativus, vocativus, et ablativus. Per hos enim casus, omnium generum nomina, pronomina, participia declinantur.

Casus participiorum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus ut hic et haec et hoc legens. Genitivus ut huius legentis. Dativus ut huic legenti. Accusativus ut hunc et hanc legentem et hoc legens. Vocativus ut o legens. Ablativus ut ab hoc et ab hac et ab hoc legente vel legenti.

Accusativi et ablativi constructio. Hi duo casus raro in oratione absque verbo aut praepositione ponuntur.

Spadkow Imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Odbierájący.

Casus Nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Quot casus habent? Sex, ut et aliae linguae, verum quia ablativus triplex est, propter diversas terminationes in alia atque alia significatione et usu, ideo octo in universum constitui possunt, ut sint: nominativus, genetivus, dativus, accusativus, vocativus et ablativus proprie sic dictus.

Accusativus casus. sub Oskárżyciel & sub Słów odmiány.

Activum vebum. est quod exit in o & actionem sonat, & assumpta r litera, facit ex se Passivum. & communiter accusativum casum recipit. Priscian. Diomed. [...]

Prima declinatio nominum [...]. Genitivus in hac declinatione exit in a vel u. Dativus in owi vel u. Accusativus vel similis est Genitivo vel Nominativo. Vocativus exit in u vel e [...]. Ablativus in em desinit. Ultimus casus ut plurimum similis est Vocativo.

Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Spadkow imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący/ Rodzący/ Dawájący/ Oskarżájący/ Wzywájący/ Odbierájący.

Káżdy Numerus ma swoje pięć Casus, to jest spadkow ktore w ten sposob się názywáją, Nominativus Miánujący, Genitivus Rodzący, Dativus Dájący, Accusativus Oskarzájący, Ablativus Odbierájący lub rozłącájący.

Singularis. N. ... G. di D. à A.... A. dà [...].

Casus septem: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ultimus.

Sześć są kazusy álbo spadki, ktore są, Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Oddalájący.

Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

Máłą liczbę, i wielką, będę często znáczył [...] przez ábrewiacye sing. plur. [...]. Tákże spadkow tákowemi partikułámi, nom. miánujący; gen. rodzący; dat. dawájący; acc. oskarżájący; voc. wzywájący; abl. oddalájący. álbo też jedną tylko literą N. G. D. A. V. A.

Sześć są kazusy albo spadki, ktore są: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarżający, Wzywający, Oddalający.

Nominatif, Genitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

Także spadkow takowemi partykułami [będę znaczył], nom. mianujący; gen. rodzący; dat. dawający; ac. oskarżający; voc. wzywający; abl. oddawający; albo też jedną literą N. G. D. A. V. A.

Les Cas sont les changements de la terminaison des Noms. On veut que les Cas soient au nombre de six; Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, et Ablatif.

[...]

Casus czyli spadki Imion, są odmiany końca słow. Liczy się ich sześć: Nominativus, mianujący, Genitivus, rodzący, Dativus, dający, Accusativus, oskarżający, Vocativus, wzywający, Ablativus, odbierający.

Substantiva kończące się na a mają accusativum na e, np. czapkę, Senekę.

U starych Polaków bądź substantiva, bądź adiectiva, kończące się na a, jeśli nad á miały accent, zamieniały á na ę in accusativo; jeśli zaś nie miały accentu nad a in nominativo, tedy in accusativo zamieniały a na ą.

Upadnie różnica rzeczeń odmiennego znaczenia, a podobnego wymawiania [...] пѣню, pienie, imie w Oskarżającym (Accusativus) od пѣню, pienię, пѣнишь, pienisz.

Imiona [...] kończące się na А. [...] przemieniają A. [...] w Oskarżającym (Accusativo) na У.

Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.

Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.

Liczba pojedyncza.

Nom. ja,

Gen. mnie, [...]

Acc. nas.

Liczba pojedyncza.

N. On,

G. onego, niego, jego, go, [...]

A. onego, niego, jego, go.

Chciałbym mieć Przypadki Imion [...] wyraźnie a stosownie mianowanemi zwyczajem naszych dawnych Nauczycielow Gramatyki Łacińskiej. Oto są moje mianowki, które tu przyłączam dlatego, iż się już w tym Artykule po części do nich stosowałem i w reszcie stosować będę; a te są: Mianowalny (Nominativus), Zaczyjalny (Genitivus), Oddawalny (Dativus), Przedstawialny (Accusativus), Wzywalny (Vocativus), Pomagalny (Instrumentalis) i Przymieszczalny (Localis).

Przypadek na pytanie kogo, co? czyli nasz czwarty i Accusativus łaciński.

Przypadek na pytanie z kogo? z czego? od kogo? od czego? dla kogo? dla czego? czyli nasz przypadek drugi i czwarty rządzone przyimkami, łaciński zaś Accusativus i Ablativus.

Accusativus. [Przypadek] 4ty.

Daléj w stosunkach pożycia potrzeba było np. wskazać, że uczucie swoje, swoję miłość lub gniew i nienawiść przelewa na towarzyszkę [...]; i to utworzyło drugi wyraz, w innej postaci, choć tęż osobę oznaczający ciebie. A przez naśladowanie już tego i pierwszy zaimek ja przybrał podobną odmianę w postaci mnie, i tę odmianę nazywam drugim skłońnikiem (accusativus).

(d) Dlatego przemieniłem porządek drugiego i czwartego skłońników w dawniéjszych grammatykach stale używany; że on nie jest przyrodzony, ale tylko z innych języków grammatyk naśladowany, a mianowicie z łacińskiego, w którym z 2go skłońnika inne tworzono, czego w naszym języku niema. Po wyjściu mojéj grammatyki z Cenzury bardzo się ucieszyłem że Jordan w swojéj już też odmianę zaprowadził.

Przypadek trzeci cosprawialny .... Przypadek czwarty, (accusativus).

Przypadki Casus [...] [Przypis pod tekstem A. A. Kryńskiego] [...] Dosyć tu przypomniéć porządek przypadków np. u Miklosicha, gdzie przyp. 1 = nom., 2 = voc., 3 = acc., 4 = gen., 5. = dat., 6 = instr., 7 = loc.; widoczna więc niezgodność z systemem dawnym, od przyp. 2-go do 5 włącznie. Niesłusznie téż byłoby oznaczać liczbą 8 łaciński ablativus, skoro przypadek ten (w łacinie) miejsca 8-go z rzędu nie zajmuje.

Przypadek: mianownik (nominativus), dopełniacz (genetivus), celownik (dativus), biernik (accusativus), wołacz (vocativus), narzędnik (instrumentalis), miejscownik (locativus).

Inna rzecz ślady morfologiczne, np. pod Mławą acc. sg. [...]

Częściowe zmieszanie także w dialekcie pn.-małopolskim (kielecko-sandomierskim), gdzie gdzie nom.-acc. głębokå studńå [...].

Iloczas rzeczowników ręka strzała [...] wyjaśnia się może tem, że to są oksytona powstałe z dawnych barytonów wskutek działania prawa de Saussure’a, które przedprzyciskową długą mogły mieć tylko w nom. gen. loc. sg., zaś w dat. acc. sg. oraz nom. acc. pl. miały przycisk (cyrkumfleks) na rdzennej [...].

Nawet co do starych oksytonów z długą rdzenną nie wiadomo, czy w n. acc. sg. ich długość przeciągła nie polega na analogicznem jej (t. j. przeciągłej) wprowadzeniu z casus obliqui, co prawda zapewne już w prasł. epoce.

Accusativus, p. przypadki.

★Przypadki - formy imion i zaimków, wskazujące na ich funkcję znaczeniową w stosunku do innych wyrazów w zdaniu: 1. ★mianownik (★nominativus) [...], 4. ★biernik (★accusativus).