pronomen relativum

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• DonGl/1542
• Mora/1592
• Don/1595
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Don/1649
• Sty/1675
• Woy/1690
• Duch/1699
• Cell/1725
• SzyPocz/1770
• Lub/1778
• Szum/1809
• Gddk/1816
• Mał/1863
• Malin/1869
• Mał/1879
• Gaert/1927

Pronomen – namiastek, demonstrativum – ukazujący, relativum – powtarzający, finitum – zamierzony.

Też powtarzájące i ukázujące wespołek, rodzáju męskiego, on onego onemu onego od onego.

Item [pronomen] relativum et demonstrativum simul, generis masculini, Ille illius illi illum ab illo.

Item [pronomen] relativum et demonstrativum simul, generis masculini, Ille illius illi illum ab illo.

Też powtarzájące i ukázujące wespołek/ rodzáju męskiego/ On onego onemu onego od onego.

DE PRONOMINE [...] Przedziałow namiestnictw są pięć, Personalia Osobiste, Demonstrativa Pokázujące, Interrogativa Pytájące, Relativa Przypominające ábo powtarzájące, Posssesiva Osiadłość znáczące.

DE PRONOMINE INTERROGATIVO & RELATIVO [...] kiedy bywa Relativum, tedy się stacza z ártykułem nieskończonym w ten sposob. Singularis. N.... Co, G. di Czego [...]

Significationes sex: Demonstrativa, ut ia ,ty, on, ten cum suis compositis, Relativa, ten, on, ktory; Reciproca swoy et siebie; Interrogativa kto, ktory, co, czyy; Possessiva moy, twoy, swoy, nász, wász; Gentilia, nászyniec, wászyniec.

Namiestnictwá relácyą mające, álbo relativa te są [...]. Qui, lequel, ktory, co [...]. Qui, laquelle, ktora, co.

Pronomen Relativum zgadza się z wprzod idącem Substantivo (álbo Pronomine Demonstrativo) w podobnem Genere i Numero, ále nie podobnem Casu, ponieważ ten od pozad idącego Verbum rządzony bywa e. g. bona est res quam Deus creavit. Ilum ama qui Virtutem amat.

Zgadzać się z sobą powinny I. Adjectivum z swoim Substantivum. II Verbum z Spadkiem Mianującym lub Wzywającym. III. Zaimki odnoszące czyli Relativa. IV. Dwa lub więcej Substantiva z sobą samemi.

Zaimki odnoszące od Łacinnikow nazwane Relativa są te, ktore przypominają niby, czyli odnoszą na pamięć to imie, ktore przed sobą mają. Takie są osobliwie: ktory i co, niekiedy ten, tamten, on, ow, przed sobą także mają imie i stają się odnoszącemi.

Używają się tylko na pismie, a w prostych rozhoworach należy ich wyrażać, przez odnośne (relativa) zaimki (pronomina) которой, которая, которое, który, która, które.

Jeszcze się dzielą (Dividuntur) zaimki (Pronomina) na Pokazujące (in Demonstrativa), Odnośne (Relativa), Odwrotne (Reciproca), Pytające (Interrogativa), Dzierżące (Possesiva). Pokazujące, Я, ты, онъ, самъ, сей ten, тотъ ów. Odnośne: которой który, кой co za, оный ten to. Odwrotne: себя siebie. Pytające: чей czyj, кто, кой co za, которой który. Dzierżące: мой, твой, свой, нашъ, вашъ.

Zaimki dzielą się na sześć gatunków:

1) Na osobiste (personalia), np. ja, ty, on [...].

5) Na odzowne (relativa), np. który, która, które.

Zaimek odzowny (Pronomen relativum) zgadza się, co do przypadku (casus) z Słowem po nim następującem, a co do rodzaju i liczby, z swoim poprzedzającym Rzeczownikiem.

Odzowny, relativus.

[Pronomina] Relativa. [Zaimki] Względne.

Zaimki względne (relativa), tak nazwane ze względu, jaki wyrażają, na osobę lub rzecz skąd inąd wiadomą, są następujące: kto, co, [...]; który, która, które; jaki, jaka, jakie.

Wszelkie zajimki oznaczające osobę 3cią dzielą gramatycy według jich znaczeniá jak następuje: [...] Zajimki pytające się o osoby, zwiérzęta lub rzeczy lub jich przymioty, są: kto? co? który? która? które? jaki? jaka? jake? […]. Te same zajimki bez zmiany swéj formy służą w języku polskim do oznaczaniá zajimków względnych (pronomina relativa), które częstokroć w jinnych językach mają włáściwą sobie formę [...].

IV. ZAIMKI WZGLĘDNE (relativa), tak nazwane dla względu jaki wyrażają, na osobę lub rzecz skąd inąd wiadomą, są następujące: kto, co [...]; który, która, które; jaki, jaka, jakie.

Relativa, p. zaimki.