terminów gramatycznych online
litera wielka
Język: polski
- Appendix. Przydatek: Cell/1725
- Części mowy: ZwO/1924
- Część I. O wymawianiu. Podział liter (głosek): Jak/1823
- Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska: Jes/1886
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Główne przepisy: Łoś/1918
- O pisaniu francuskim: Nał/1774
- Odmienne części mowy: Lerc/1877
- Ortografia: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
- Pisownia: Kon/1920, Król/1907
- Pisownia cz. Ortografia: Mał/1863
- Piąta część mowy. "Słowoczasowniki": Oż/1883
- Poprzednicze rozprawy. Rzecz o archiwach: SkorM/1816
- Przypisy do Gramatyki polskiej: Szum/1809
- Wielkie litery: Uchw.AU/1891
- Wstęp do Gramatyki: SzyPocz/1770
Cytaty
To jednák pewna, że Stárodawni záwsze je rozdzieláli, ták iż i dotychczas jeszcze w Inscriptiách wielkiemi Literámi uczynionych, ktore jákoby náśládują stárodawnego pisánia, lepiej zoczysz nápisáne AE, niżeli Æ.
O. Dwojakim. 1. pisząc literę małą za wielką i przeciwnie. 2. kładąc jednę za drugą. § II. Używanie wielkich liter. P. Gdzie się powinny pisać wielkie litery?
Liter Polską mowę składających liczy się dwadzieścia sześć: Litery wielkie; ABCDEĘFGHIJKLŁMNOĄPRSTUWYZ. Litery małe; a b c d e ę f g h i j k l ł m n o ą p r s t u w y z.
Gdzie nie zachodzi żadna z wyliczonych przyczyn pisania wielkiej litery, tam małą kłaść należy.
Litery większe albo głowne.
Lettres majuscules ou capitales.
Tak Francuzi nazywają wielkie litery.
W pismach niektórych najnowszych, wielu szanownych Autorów, widać też Przymiotniki od imion narodowych pochodzące wielkiemi literami pisane.
Pismo z samych wielkich postaci, wskazuje wieki 5 do 6. Calowe, pół calowe, wieki 5 do 9; pismo z samych małych postaci, lecz nie Nowogotyckich czyli zakonnych, wieki od 5 do 13.
Wielką [...] literą nazywa się.
§. 831. Zwyczajem jest w języku naszym pisać pierwszą głoskę w niektórych wyrazach wielką literą, a to dla szczególniejszej odznaki.
Piszemy wielką literą:
1) Początek każdego [pojedyńczego albo złożonego] zdania, a w poezyi początek każdego wiersza;
2) Wszystkie imiona własne, t. j. nazwy osób (ludzi, bogów, duchów itd.), zgromadzeń zakonnych, narodów, krajów, miast i wsi, jako też i mieszkańców tychże; imiona własne zwierząt; nazwy rzek, gór, jezior, herbów, świąt, ciał niebieskich, itd.
Rodzaju nijakiego ze znaczenia są: wszystkie imiona wyrażające istoty niedorosłe, nierozwinięte, niedawno narodzone, np. dziecię, niemowlę, źrebię, cielę, kurczę, jagnię itd., niemniéj nazwy liter, np. wielkie A, małe b, twarde t, miękkie c; nakoniec wyrazy i całe zdania rzeczownie wzięte, np. piękne to twoje zaraz, prawdziwe twoje "jak matkę kocham".
Słowoczasownik
Badać z-Badać
Budować z-Budować [...]
[w przypisie] Źródłosłowy. wielkimi literami, a małemi dobierane litery do nich, według potrzeby i użycia.
Po dwukropku, pisać wolno i należy wielką literę tylko wtenczas, kiedy przytaczamy cudze słowa.
IV. Wielkie litery.
Piszemy wielką literą: a) Wyraz początkowy każdego okresu, a więc zawsze po kropce, albo też i po dwukropku, mianowicie przed przytoczeniem cudzego tekstu oraz przy wyliczeniach kategorycznych (jak w tym właśnie ustępie); w poezyi początek każdego wiersza.
W nazwach geograficznych pisać należy wielką literą wyrazy wyróżniające: morze Czarne, dolina Kościeliska, cieśnina Kaletańska i t. p., nazwy zaś dwuwyrazowe, jak Morskie Oko, Biała Woda, Nowy Świat, Czerwony Klasztor, wielką literą w obu wyrazach.
WIELKIE LITERY 1) Piszemy na początku pierwszego słowa w zdaniu. 2) Imiona własne osób, nazwiska rodowe, przydomki: Apollo, Bolesław Chrobry [...] 3) Nazwy gieograficzne: Europa, Polska, Warszawa, Tatry, tudzież złożone: Sądowa Wisznia, Nowe Miasto, Wola Węgierska itd.
W nazwach gieograficznych, złożonych z rzeczownika (imienia pospolitego) i przymiotnika, tylko w przymiotniku zostaje wielka litera: morze Bałtyckie, góry Tatrzańskie.
Wielkie i małe litery. Imiona własne [...] piszemy dużą literą np. Jan Kochanowski. [...] Zaczynamy pismo od wielkiej litery, od której też rozpoczynamy zdanie po kropce a także po dwukropku.
§ 186. Wielką literą piszemy:
1.Wyraz początkowy każdego okresu, a w poezji początkowy wyraz każdego wiersza. 2.Imiona własne osób, bożków pogańskich, duchów, zwierząt; [...].
Wreszcie wielkie litery oznaczają pewne grupy spółgłosek: N — nosowe, S— przedniojęzykowe szczelinowe. Inne znaki w razie potrzeby objaśniam.
Rzeczownik. — Rzeczowniki oznaczają nazwy osób i zwierząt, lub rzeczy nieżyjących.
UWAGI: 1) Prawidła co do używania małych i wielkich liter są te same co w polskim języku.
Powiązane terminy
- głoska wielka
- głoska większa
- litera duża
- litera wersalna
- litera wersałowa
- litera większa
- *litery główne
- samogłoska większa
- wersalik
- wersał
- lettres capitales
- lettres majuscules
- literos didesnés (wsp. lit. didžiosios raidės, = wielkie litery)
- littera capitale
- littera maiuscula
- versualia
- прописная буква