terminów gramatycznych online
spadek odbierający
Język: polski
- Chapitre I. Des noms / Rozdział I. De nominibus: Fook/1768
- De syntaxi, abo o złączeniu słów: Sty/1675
- Etymologia: SzyGram/1767
- Grammatici elementa: Don/1583
- Nomen: Don/1649, Don/1795, Don/1595
- O etymologii: Mal/1700
- O imieniu: Lub/1778
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- O rodzaju, liczbie i spadku: Nał/1774
- Ortografia: SzyGram/1767
- Regulae grammaticales: DonGl/1542
- Syntaxis: SzyGram/1767
- Słownik: Bart/1544 , Mon/1780
Przypadek prymarnie konkretny, oznaczający w swej podstawowej funkcji oddalenie lub oddzielenie jednego przedmiotu od innego. Wyraża on w tej funkcji znaczenia właściwe pol. konstrukcjom z przyimkami "z (czego)" i "od (czego)"
Cytaty
Casus – spadek: mieniący a. mianujący, rodzący, dawający, oskarżający, wzowiący a. wzywający, odbierający a. oddalający.
ODBIERAJĄCY gram. precz bierzący, odbierający ablativus [...] R a2; odbierający, precz bierzący vel i. oddalonek ablativus casus in grammatica R a2 (md); [...] RN (wykl. przednia). Zob. DAJĄCY, DAWAJĄCY, DAWANEK, IMIENIAK, MIANUJĄCY, MIENIĄCY, MIENIONEK, OSKARŻAJĄCY, RODZĄCY, SKARŻANEK, SPADEK, WOŁANEK, WZYWAJĄCY, ZOWANEK.
Die sechs casus heissen: Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywáiący, Odbierájący, (von S. 16 an öfter Oddalájący).
Spadkow Imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Odbierájący.
Casus Nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Comparativus gradus cui casui feruit? Ablativo utriusque numeri sine praepositione.
Przyrownywájący stopień ktoremu spadkowi służy? Odbierájącemu obojej liczby bez przełożonej części.
Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Spadkow imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący/ Rodzący/ Dawájący/ Oskarżájący/ Wzywájący/ Odbierájący.
Káżdy Numerus ma swoje pięć Casus, to jest spadkow ktore w ten sposob się názywáją, Nominativus Miánujący, Genitivus Rodzący, Dativus Dájący, Accusativus Oskarzájący, Ablativus Odbierájący lub rozłącájący.
Imioná przydátne rożność znáczące, mają odbierájący spadek.
Nel przekłáda się odbierájącemu spadkowi w obojgu liczbách tym Imionom, ktore máją ártykuły, przed wokałą nell in Plurali negli, nel, nella przed konsoną in Plurali nei i nelle [...].
Spadkow máją sześć, zowią pierwszy Nominatif po nászęmu Miánujący. 2. Génitif Rodzący. 3. Datif Dáwájący. 4. Accusatif Oskarżájący. 5. Vocatif Wzywájący. 6. Ablatif Oddalájący álbo Odbierájący.
Imióná własné nie záżywáją ártykułu. tylko ná znák Rodzącégo i Odbiérającego spadku dobiéráją pártykuły de [...], ná znák záś dającego przybiérają pártykułę à.
Także w Oskarzajacym i Odbierającym spadku małej liczby w rodzaju niewieścim tak istotnych jako i przydatnych imion, nap: Czii [!] Krolową Niebieską z głęboką pokorą.
P. Jak ktory spadek pierwszej Deklinacyi powinień się kończyć? O. [...] Rodzący i oskarzający pospolicie staczają się na ow, jako: panow; Dawający na om, jak panom; Odbierający na ami, jako; panami; Opowiadający na ach, dawniej na ech.
Przykład I. Mała liczba, wielka liczba Mian. Stanisław, Stanisławowie Rod. Osk. Stanisława, Stanisławow Daw. Stanisławowi, Stanisławom Wzyw. Stanisławie, Stanisławowie Odbier. Stanisławem, Stanisławami Opowiad. Stanisławie, Stanisławach.
M. O. Pas, Pasy R. Pasa, Pasow D. Pasowi, Pasom W. Pasie, Pasy Od. Pasem, Pasami Op. Pasie, Pasach.
To słowo Xiądz, oprocz Odb. w. l. Xiędzami, może mieć inny Xiężami, ktore oba przez Figurę skrocenia nazwaną Syncope mogą się jeszcze mowić Xiędzmi, lub Xiężmi, albo przez zebranie czyli collectivè Xięża.
Odbj: Opow:
P. Ktore słowa rządzą Spadkiem Odbierającym?
Les Cas sont les changements de la terminaison des Noms. On veut que les Cas soient au nombre de six; Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, et Ablatif.
[...]
Casus czyli spadki Imion, są odmiany końca słow. Liczy się ich sześć: Nominativus, mianujący, Genitivus, rodzący, Dativus, dający, Accusativus, oskarżający, Vocativus, wzywający, Ablativus, odbierający.
O Odbierającym Spadku. (de l’Ablatif). P. Co za Początek tego Miana Ablatif? O. Z Łacińskiego Ablativus, ablatum od aufero, co znaczy Odbierać, ztąd Polskie Odbierający. P. Co to jest ten Odbierający Spadek? O. Jest Spadek przez ktory wyrażają we Francuskich Imionach Oddział, podział, obranie z czego.
Imiona [...] kończące się na А. [...] przemieniają A. [...] w Odbierającym (Ablativo, ) na ОЮ. lub ОЙ.[...] Czyniący ОЮ. lub ОЙ. АМИ.
Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.
Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.