terminów gramatycznych online
język prasłowiański
Język: polski
- Głosownia: Król/1922
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Rozwój języka polskiego: Gaert/1927
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
- Wstęp: Kr/1897
Język prasłowiański to rekonstruowana postać języka, z którego dadzą się wywieść wszystkie historycznie poświadczone języki słowiańskie.
Cytaty
Język ten uważany jest za najdawniejszy, i dla tego słusznie nazywa się starosłowiańskim, nie w tym wszakże rozumieniu, ażeby miał być źródłem, z którego inne słowiańskie wzięły początek, gdyż równocześnie z nim istniały także wszystkie dzisiejsze języki słowiańskie (pochodzące, równie jak i on, od nieznanego języka prasłowiańskiego), lecz jedynie dla tego, że on pierwszy ze wszystkich stał się językiem piśmiennictwa.
Języki słowiańskie. § 71. Znaczną część Europy wschodniej zamieszkają narody, które stanowiły niegdyś jedną wielką rodzinę Słowian. Są to: Polacy, Czesi, Słowacy, Łużyczanie, Słoweńcy, Serbowie i Chorwaci, Bułgarowie, Rosjanie, Białorusini i Małorusini czyli Ukraińcy. Wszystkie te ludy w głębokiej starożytności jako jeden naród słowiański miały jedną wspólną, dziś nam nieznaną mowę, którą nazywamy językiem prasłowiańskim.
Każdy z tych języków ma swoje odrębne właściwości, lecz także i pewne cechy wspólne, które wskazują, że wszystkie te języki są słowiańskie, to znaczy, że pochodzą z jednego starodawnego, dziś nieznanego języka prasłowiańskiego.
Półsamogłoski. W języku prasłowiańskim istniały tak zwane jery ь i ъ mocne i słabe. Mocne w środku wyrazów np. mъchъ, dьnь przeszły w naszym języku w e, słabe zaś te, które zamykały wyrazy, zamilkły zupełnie.
Rozwój niezależny są to drobne, powolne przesunięcia wyobrażenia psychofonetycznego głoski, nie zależące od szczegółowych i widocznych warunków; są one zazwyczaj stopniowe, postępowe, a w każdym momencie minimalne. Np. ideur. ū przesunęło się w językach słowiańskich, to jest w [języku] prasłowiańskiem, z biegiem czasu w głoskę, oznaczaną przez y to y w wielu językach słowiańskich przesunęło się zwolna ku i; ř w polskiem w ž lub š itd.
Jest to zrozumiałe: widocznie w prasł. układ intonacji i iloczasu był kiedyś podobny do tego, co widzimy w litewskiem.
J jako osobna głoska w grupach spółgłoskowych ewentualnie (t. j. jeżeli w prasłow. było jeszcze nj lub ńj itd., a nie już tylko ń itd.) znikło.
Różnice głosowe w stosunku do języka prasłowiańskiego oraz fleksyjne w stosunku do języka prapolskiego przypomni sobie studjujący z głosowni i fleksji historycznej.