terminów gramatycznych online
persona
Język: łaciński
- Chapitre II. Des verbes / Rozdział II. De verbo: Fook/1768
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- De Etymologia: Mora/1592
- De Pronomine: Men/1649, DonCul/1560
- De Verbo: DonCul/1560
- De nomine: Vol/1612
- De verbo: Stat/1568
- Etymologia: Woy/1690
- Mownia: Morz/1857
- O literách włoskich i wymowieniu ich: Sty/1675
- O słowie: Lub/1778
- Pronomen: Don/1795, Don/1595
- Regulae grammaticales: DonGl/1542
- Stanislaus quae pars est?: Don/1649
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Kn/1621, Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
- Verborum Coniugatio: Cell/1725
- Verbum: Don/1649, Don/1795
Cytaty
Persona – osoba a. persona.
OSOBA persona osoba est rationabilis creature individua essentia ... et hinc persona dr in grammatica ipsum suppositum, quandoque proprietas suppositi, quandoque proprietas vocis osoba, quandoque vox ipsa, quandoque modus significandi et quandoque personalis proprietas R z5v [...]
Quid est persona? Est modus loquendi de se, ut de se, ad alium, ut ad alium, de alio, ut de alio.
Personae verborum quot sunt? Tres. Quae? Prima, ut lego. Secunda, ut legis. Tertia, ut legit. Quid est persona? Est rationalis substantia qua sermo exercetur.
Poloni autem usurpant sie/ tertiae personae in omnibus personis et numeris.
In personarum numero nihil a Latinis differunt Poloni.
Quid est Persona? Est quaedam qualitas seu differentia hominis, [id est, attributum personae.] qua alius ab alio differt atque distinguitur.
Person namiàstkow wiele są? Trzy ktore? Pierwsza jáko ja, wtora jáko ty, Trzecia jáko on.
Personae pronominum quot sunt? Tres. Quae? Prima ut ego, Secunda ut tu, Tertia ut ille.
D litera et R, Z sibi adiuncto gaudent. Ideoque saepe literam illam, quam tamen in themate non habent, in alliis casibus et personis assumunt.
Pérsoná. v. Osobá 1.
Persōna. Osobá 1. 2. Mászkárá. Powagá. Postáć. Powinność. Personá 2. Aktor 1. Człowiek 1.
Observandum est hic diligenter pronomen hoc swoy et illud aliud reciprocum Siebie/ sui, ad omnes tres personas reciprocari.
Personae verborum quot sunt? Tres. Quae? Prima ut lego: Secunda ut legis. Tertia ut legit.
Osob słow wiele są? Trzy. Które? Pierwsza jáko czytam: Wtora jáko czytasz. Trzećia jáko czyta.
Quid est persona? Est rationalis substantia qua sermo exercetur.
Gdy jedná z tych pártykuł / álbo cząstek mi, ti, ci, ui, fi, lo, la, gli, li, le, ne, po wtorej personie ktorychkolwiek temporum, i liczby się kłáść będzie / tedy záwsze ostátna syllabá krotko wymawiána bywa / jáko Parligli, mow mu [...].
Pronomini accidunt octo: Species, Significatio, Genus, Figura, Persona, Numerus, Casus et Declinatio.
Káżde Tempus, Verbi Finiti, ma dwá Numeros, Singularem, i Pluralem, ma też in Indicativo i Coniunctivo trzy Personas.
Persony lub Osoby zawsze słowa powinny przodkować, byle nie w interrogacjach, albo w pytaniach.
Il y a trois Personnes Ego, Tu, Ille, au singulier. Nos, Vos, Illi, au plurier.
[...]
Osoby (personae) są trzy: Ego Ja, Tu ty, Ille on, in singulari. Nos my, Vos wy, Illi oni, in plurali.
Słowa Rossyjskie sprzęgają się (coniugantur) przez sposoby (modos), czasy (tempora), liczby (numeros), osoby (personas) i rodzaje (et genera).
Personae sunt tres, osob jest trzy, prima ùt ego, pierwsza jako ja, nos, my, secunda, wtora, ut tu, jako ty, vos, wy, tertia, trzecia, út ille, jako on, ùt illi, jako oni [...].
Wiele jest w słowie przypadkow? octo, ośm, Figura wyobrażenie, species, kształt, Genus, Rodzaj, conjugatio, Sprzążenie, modus sposob, Tempus, czas, numerus, liczba, Persona Osoba.
Wyrazy do dziewiątej części mowy należące odmieniają się, a to czworako:
1) Przez Tryby (Modus), np. czytać, czytam, czytaj, czytałbym [...].
4) Przez Osoby (personas), np. czytam, czytasz, czyta; czytamy, czytacie, czytają.
Jeżeli przy istotnikach i przymiotnikach utrzymać się dały łacińskie casus, przypadki, przez które, tamte części mowy przechodząc, zmieniają końcówkę; to przy sprawomianie persona, mimo najtwardszego konserwatyzmu żadną miarą zachowaną być nie może.
Persona, p. osoba.