terminów gramatycznych online
nomen diminutivum
Język: łaciński
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- De Etymologia: Mora/1592
- De Nomine: Men/1649
- De PARTIBUS ORATIONIS: Malcz/1687
- De nomine: Vol/1612
- Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Etymologia: SzyPocz/1770, Rot/1616, Woy/1690, Raph/1698, SzyGram/1767
- Etymologie, oder Wortforschung: Cas/1797
- Index: Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Nomen: Stat/1568, Cell/1725
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
- Orthographia: Rot/1616
- Rozdział IV. O imieniu: Kop/1778
- Słownik: Mącz/1564 (war. B), Kn/1644 (I wyd. 1626), Mon/1780
- Vocabula cognationis: Murm/1533
Cytaty
Filiolus, diminutivum, g.m.d.ij. Sonchen Synaczek.
Cornicula, dimin. Wronká.
Corniculum dim. Rożek.
Corpusculum diminut. Ciałko.
Celeolus, diminutivum.
DIMINUTIVA. In hac parte vehementer Polonica lingua luxuriat. Ego enim ab uno primitivo decem plus minus diminutiva eaque omnia usitata, interdum observavi.
Quae dicuntur [Nomina] Diminutiva? Quae Diminutionem sui primitivi significant: Ut Regulus, [Krolik] à Rex, [od Krolá.] Canicula, [psiczká], à Cane. [ode psá].
Poloni in diminutivis sunt felices et copiosi eaque tam ab adiectivis quam substantivis deducunt.
A to, vel in Plurali Numero, gdy nominativus singularis ma a simplex; vel Diminutivis, ktorych Primitiva, a, simplex máją. Exempli gratia, Singularis, ein Darm. Jelito. die Därme. Jelitá. [...] Sic Diminutiva. Dziewczątko Mägdlein, cielątko Kälblein.
Die Nomina, die von andern herkommen, sind fünferley. Patronymica, die ein Vaterland bdeuten, Possessiva die eine besitzung bedeuten, Denominativa die von etwas anders genennet werden. Diminutiva die eine verkleinerung bedeuten, Verbalia die von verbis herkommen.
Inn den Diminutivis sind die Polen sehr glückselig und auch reich und füren sie so wohl von den Adjectivis als von den Substantivis.
Diminutiva verba sunt, qua thematis significationem minuunt: ut Sorbillo,Cantillo, Vellico, Fodico, Pitisso, Verrepae. ύποκοριστικά [hypokoristiká]. Sunt & Nomina diminutiva: ut Muliercula, Villum, Corculum, Homuncio, Flagellum.
Diminutivum Nomen, ύποκοριστικόν [hypokoristikón]. quod minuit significationem Absoluti. Caris. hinc Diminutivè idem habet.
Diminutiva propria Latina Graeca Polonica, sub Piésiu.
Diminutiva Polonica intendunt significationem, non item Latina, sub Słodziuchny.
Diminutiva in quibus Poloni sunt felices et copiosi, eaque tam ab adiectivis quam a substantivis deducunt.
V. Folgen die verkleinerte Nennwörter / [Diminutiva Nomina] nemlich die so etwas weniger als jhre Ursprüngliche bedeuten / derer bey den Pohlen mehr als zu viel zu finden / kommen nicht allein von den Beyständigen; sondern auch von den Selbständigen her.
DE DIMINUTIVIS. O imionách, ktore od inszych pochodzące ich znáczenie zmniejszáją, Imiona od istotnych pochodzące są te. In Ino Il Tavolino Stołeczek.
Die Nomina, welche von den andern herkommen/ haben fünff Classes, als: Patronimica, Possessiva, Denominativa, Diminutiva und Verbalia.
IV. Diminutiva: Die Pohlen gebrauchen sich sehr/ der Diminutivorum, insonderheit/ wenn sie einem liebkosen/ oder verachten/ welche theils von Substantivis, theils von Adjecktivis herkommen.
Diminutiva faeminina in siá terminata ut Kostusiá &c. faciunt in u vocativum.
Ex derivativis praecipua sunt haec septem: Patronymica, Possessiva, Gentilia, Diminutiva, Denominativa, Verbalia, Adverbialia
Die Derivativa sind siebenerley: Patronymica, Possessiva, Gentilia, Diminutiva, Denominativa, Verbalia und Adverbialia.
Derivata [o ktorych nieco wyżej § 2) są: I. Diminutiva, ktore wyznaczáją umniejszenie, a po większej części zrobione bywáją, z przydániem L. jáko, filiolus Synaczek: libellus Ksiąźeczká [...].
Imiona niewieście, ktoremi dzieci tej płci przez pieszczenie nazywać się zwykły, od Łacinnikow zwane Diminutiva jako Anusia.
Przestroga, I. w Imiona niewieście, ktoremi dzieci tej płci przez pieszczenie zwać się zwykły, od Łacinnikow Diminutiva, nad insze języki obfituje język Polski.
W zmniejszalnych (Diminutivum) na екъ: Куль, kul, Кулекъ, kulik, якорь, kotwica, якоревъ, kotwiczka.
Niemowlątko, infantulus (od niemowlę, infans) [...] Takie Imiona zowią się Zdrobniałe (diminutiva) a czynią wielki wdzięk językowi.
Kibić przedmiotu jest szczuplejsza, gdy ten jest: I. Mniejszy; cecha k w końcówkach: ek, ka, ko [...], cecha k z podgłosek y(i) [...]. Rzeczowniki tych odcieni nazywają się zmniejszałe (diminutiva).
Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. [...] Nomen peregrinum: Imie obce, cudzoziemskie. Nomen primitivum, sive radicale: Imie pierwotne, pierwiastkowe. Nomen derivativum: Imie pochodne, czyli pochodzące. Nomen simplex: Imie nie złożone. Nomen compositum: Imie złożone. Nomen numerale: Imie liczebne, rachunkowe. Nomen diminutivum: Imie drobno-czynne, albo zdrobniałe etc.
Von den Diminutivis oder solchen Wörtern [...], welche die Bedeutung eines Wortes verkleinern, und die man Zärtlungs= oder Verkleinerungswörter nennen möchte. {...] da er von Diminutivis wieder Diminutiva macht [...]Jasinek, Jasineczek.
Rzeczowniki (Substantiva), przez wzgląd na ich znaczenie, dzielą się na 11 . następujących gatunków, które się tak nazywają:
1) Imiona właściwe (Nomina propria), które tylko jednym osobom, albo rzeczom służę, np. Zamoyski, Polska, Francja, Ameryka, Jowisz, Poznań, Berlin, i t. d. [...]
9) Imiona zdrobniałe (deminutiva), np. kamień, kamuszek, kamuszeczek; dom, domek.
Zdrobniały, diminutivum.
Kibić przedmiotu jest szczuplejsza, gdy ten jest: I. Mniejszy; cecha k w końcówkach: ek, ka, ko [...], cecha k z podgłosek y(i) [...]. Rzeczowniki tych odcieni nazywają się zmniejszałe (diminutiva).