Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 90 poz. • Strona 2 z 5  Jes 1886  Część II. Rozdz. 1. Wiadomości z głosowni i etymologii  

Każda głoska, wydrukowana lub napisana, nazywa się literą.

Otóż: te głoski, które same wymówić się dadzą, nazywają się samo-głosami czyli samogłoskami; takiemi są: a, o, u, e, i, y, ą, ę, ó, é.

Otóż: te głoski, które same wymówić się dadzą, nazywają się samo-głosami czyli samogłoskami; takiemi są: a, o, u, e, i, y, ą, ę, ó, é.

Potrzebujemy się zapoznać z narządami tj. z organami mowy, inaczej nie zrozumielibyśmy podziału głosek, do którego zaraz przystąpimy.

Potrzebujemy się zapoznać z narządami tj. z organami mowy, inaczej nie zrozumielibyśmy podziału głosek, do którego zaraz przystąpimy.

Potrzebujemy się zapoznać z narządami tj. z organami mowy, inaczej nie zrozumielibyśmy podziału głosek, do którego zaraz przystąpimy.

Organa mowy dzielą się na:

1- sze organa głosu: płuca i drogi oddechowe [...],

2- ie organa artykulacyi, nazywane w gramatykach narzędziami mownemi i służące do urabiania głosu [...].

Te zaś głoski, których bez pomocy innych głosek czysto i dźwięcznie wymówić nie można, nazywają się spół-głosami czyli spółgłoskami, a nazywają się tak dlatego, że je tylko spólnie z samogłoskami dobrze wymówić można. Spółgłoskami będą zatem głoski: b, d, sz, r, l, m, cz, z, s, dz, itp.

Te zaś głoski, których bez pomocy innych głosek czysto i dźwięcznie wymówić nie można, nazywają się spół-głosami czyli spółgłoskami, a nazywają się tak dlatego, że je tylko spólnie z samogłoskami dobrze wymówić można. Spółgłoskami będą zatem głoski: b, d, sz, r, l, m, cz, z, s, dz, itp.

Znaki podwójne (dwójki) jak: dz, cz, sz, rz, aczkolwiek składają się w druku z dwóch znaczków, wyobrażają raz na zawsze jednę głoskę, ponieważ przy ich wymawianiu słychać zawsze tylko jedno brzmienie.

Głos wydają łatwo wszystkie zwierzęta, bo mają organa głosu, zresztą głos wydobywa się sztucznie z rozmaitych narzędzi i instrumentów; mowa jednak jest bardzo trudną, bo zależy od umiejętnego i starannego używania narządów mownych; stąd dzieci niedbałe mówią niewyraźnie, stąd ludzie, którym np. zębów przednich brakuje nie mogą dokładnie wymówić niektó­rych głosek.

Głos wydają łatwo wszystkie zwierzęta, bo mają organa głosu, zresztą głos wydobywa się sztucznie z rozmaitych narzędzi i instrumentów; mowa jednak jest bardzo trudną, bo zależy od umiejętnego i starannego używania narządów mownych; stąd dzieci niedbałe mówią niewyraźnie, stąd ludzie, którym np. zębów przednich brakuje nie mogą dokładnie wymówić niektó­rych głosek.

Głos wydają łatwo wszystkie zwierzęta, bo mają organa głosu, zresztą głos wydobywa się sztucznie z rozmaitych narzędzi i instrumentów; mowa jednak jest bardzo trudną, bo zależy od umiejętnego i starannego używania narządów mownych; stąd dzieci niedbałe mówią niewyraźnie, stąd ludzie, którym np. zębów przednich brakuje nie mogą dokładnie wymówić niektó­rych głosek.

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) nosowe: ą, ę; 3) [samogłoski] ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) [samogłoski] nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) [samogłoski] czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) [samogłoski] czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.

Drugi podział samogłosek jest na: [samogłoski] twarde i miękkie. Miękkiemi nazywamy takie, które mają własność miękczenia poprzedzającej spółgłoski; twardemi takie, które tej własności nie mają.

Samogłoski twarde są: a, o, ó, u, y, ą.

Do miękkich brzmień samogłoskowych liczą się również tak zwane samogłoski jotowane: ja, je, jé, ji, jo, jó, ju, ją, ję, które mają także tę własność, że jeżeli nastę­pują po spółgłosce, natenczas to j zlewa się ze spółgłoską i przemienia ją na odpowiednią miękką.

Powiedziano wyżej, że (miękkie) samogłoski mają własność miękczenia poprzedzającej spółgłoski. Otóż powszechna reguła tego miękczenia jest następująca.