terminów gramatycznych online
deklinacja trzecia
Język: polski
- Chapitre I. Des noms / Rozdział I. De nominibus: Fook/1768
- De Etymologia: Mora/1592
- Etymologia: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
- Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nomen: Cell/1725
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- Rozdział II. O Rzeczowniku: Szt/1854
- Skłanianie rzeczowników: Malin/1869
Cytaty
Tertia Declinatio quot habet literas terminales? Decem. A Poema. N. Nomen. E Monile. R Pater. O Virgo. S Civitas. C Lac. T Caput. L Mel. X Felix. Quis est Character Tertiae Declinationis? [Po czym mam poznáć, gdy imię się ściąga do trzeciej Deklinacjej?] Cum Genitivus eius in IS, et Dativus in I desinit: ut, Ardelio, onis, oni. [to jest, nátręt, nic dobrego.]
Owe záś pochodzące od języká łácińskiego, trzeciej deklináciej, kończące sie w máłej liczbie ná Vocalem e:
Tertia Declinatio. W trzeciej Declinátiej, zákończenia Nominativi są rozmáite: A. E. O. C. L. N. R. S. T. X, wszákże jednáko się declinują, podług tu przydánego Typum.
P. Ktore imiona są trzeciej Deklinacyi? O. Te, ca mają Rodzący spadek na o.
De la troisieme Déclinaison. La troisieme Déclinaison a la terminaison de son Gen singulier en is.
[...]
O Trzeciej Deklinacji. Trzecia Deklinacja kończy się in Genitivo Singulari na is.
DEKLINACYA III. Trzeciej są Deklinacyi Imiona, ktore mają Rodzący Spadek na o, jako: Sedzia, Sędziego.
Przykład trzeciej Deklinacyi.
Podług deklinacyi trzeciéj przypadkują się same rzeczowniki pospolite i własne, swojskie i cudzoziemskie, piérwotne i pochodne, pojedyncze i złożone i t. d. rodzaju nijakiego, ale tylko takie, które mają rzeczowne zakończenie i przyjmują rzeczowne przypadkowanie.
§. 119. Deklinacya trzecia obejmuje wszystkie rzeczowniki żeńskie ze źródłosłowem przybierającym w przyp. Iszym l. poj. zakończenie a, i; np. woda, pani; tudzież męskie zakończone na a, o, np. sędzia, wojewoda, Fredro, Oczko.
[…] Lecz w trzeciéj deklinacyji tak greckiéj, jako i łacińskiéj mnóztwo jest mianowników męzkich bez pojimka s […].
Deklinacya III. obejmuje rzeczowniki żeńskie, na a albo i zakończone: np.: woda, ryba, bania, pani, bogini; tudzież męskie na a, o: np. wojewoda, sędzia, Fredro, Turno, Oczko.
Deklinacja 3-cia, żeńska, obejmująca rzeczowniki rodzaju żeńskiego, zakończone w mianowniku licz. pojed. na samogłoskę a i i; np. matka, głowa, szkoła; wieża, suknia; lilja, misja, historja; pani, bogini, i t. p.; oraz rzeczowniki męskie, zakończone w mianowniku l. poj. na a i o, jak np. rządca, poeta, woźnica, niemowa; Kmita, Zawisza; Fredro, Matejko, i t. p.,
Deklinacja III, żeńska, obejmuje rzeczowniki rodzaju żeńskiego, zakończone w mianowniku liczby pojedyńczej na samogłoskę a, i, np. głowa, ręka, pani, oraz rzeczowniki męskie, zakończone w mianowniku liczby pojedyńczej na a i o; np. radca, rządca, poeta, Fredro, Matejko...
Ogólną zaś końcówką jest -ami (pieśniami, garściami, myszami...), przejęte z deklinacji 3-ej (głow-ami).