terminów gramatycznych online
deklinacja czwarta
Cytaty
Quarta Declinatio quot habet terminationes? Duas. US ut Fructus, Owoc. et U ut Cornu, Rog. Quid est Character Quartae Declinationis? [Po czym mam poznáć, gdy imię jest czwartej Deklinácjej?]. Cum Genitivus eius desinit in US, et Dativus in UI divisas Syllabas.
p. Ktore imiona są czwartej Deklinacyi? O. Te, co mają Rodzący spadek na u.
De la Quatrième Déclinaison. La Quatrième Déclinaison a la terminaison de son gen. singulier en us.
[...]
O Deklinacji Czwartej. Czwartej Deklinacji Genitivus kończy się na us.
DEKLINACYA IV. Do czwartej Deklinacyi odnoszą się imiona, ktore mają Rodzący spadek na u.
Przykład czwartej Deklinacyi Imion kończących się na: b, c, d.
Imiona zaś kończące się na Ь. Męskiego Rodzaju, także są Deklinacyi Drugiej: a Niewieściego Rodzaju kończące się na Ь. Imiona, Deklinacyi są czwartej.
[…] A że podług niezbędnych práw analogiji, temáta pochodne, t. j. urobione za pomocą przydanych pogłosów do piérwiástku urábiają się i urábiać muszą według normy temátów piérwotnych, przeto w polskim skłánianiu rzeczowników nie ma ani jednego temátu, tak piérwotnego, jak i pochodnego kończącego się na samogłoskę, czyli: w skłánianiu polskich i starosłowiańskich rzeczowników każdy temát kończyć się koniecznie musi na jakąkolwiek spółgłoskę, a nigdy na samogłoskę, nie jak np. w łacinie w 4 i 5 deklinacyji [...].
[...] Prof. Małecki w swojéj Gramatyce wydanéj we Lwowie r. 1863 postawiwszy sobie za pewnik, że wyrazy pochodne koniecznie od mianownika liczby pojedyńczéj urábiać się muszą, co jest błędem, przychodzi w swojéj deklinacyji 4téj, w któréj obejmuje rzeczowniki żeńskie kończące się w mianowniku liczby pojedyńczéj na spółgłoskę, do równie błędnego wniosku, że temát, który nazywá źródłosłowem tych rzeczowników, kończy się na spółgłoskę twardą, dlá tego, że wyrazy pochodne od kość, gęś, kreɣ itd. brzmiące kostka, gąska, krvavy, urábiają się od piérwiástków kost, gęs, krv [...].
Zakończenie i — e w nom. pl. w rzeczownikach żeńskich (dekl. IV. z nakrawędną tematową miękką).
Deklinacja 4-ta, żeńska, do której należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego, zakończone w mianowniku l. pojed. na spółgłoskę miękką lub niegdyś zmiękczoną; np. kość, dłoń, gałąź, sól, wieś, kolej, rzecz, myśl, krew, i t. p.