Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 41 poz. • Strona 1 z 3  DonCul 1560     De Verbo   

Wyczyść
verbum personale, DonCul/1560, s. [45] Definicja

Quid est uerbum personale? Quod per tres distinctas personas coniugatur. Quid est uerbum Impersonale? Quod non iuxta tres personas uariatur.

[Co to jest czasownik osobowy? To taki, który odmienia się przez trzy różne osoby. Co to jest czasownik nieosobowy? To taki, który nie odmienia się przez trzy osoby.]
verbum impersonale, DonCul/1560, s. [45] Definicja

Quid est uerbum personale? Quod per tres distinctas personas coniugatur. Quid est uerbum Impersonale? Quod non iuxta tres personas uariatur.

[Co to jest czasownik osobowy? To taki, który odmienia się przez trzy różne osoby. Co to jest czasownik nieosobowy? To taki, który nie odmienia się przez trzy osoby.]
verbum, DonCul/1560, s. [45] Definicja

Verbum quid est? Pars orationis cum tempore et persona, sine casu, aut agere, aut pati, aut neutrum significans.

Słowo w sobie zámyka czynić, cierpieć álbo być.

słowo, DonCul/1560, s. [45] Definicja

Verbum quid est? Pars orationis cum tempore et persona, sine casu, aut agere, aut pati, aut neutrum significans.

Słowo w sobie zámyka czynić, cierpieć álbo być.

cierpieć, DonCul/1560, s. [45]

Verbum quid est? Pars orationis cum tempore et persona, sine casu, aut agere, aut pati, aut neutrum significans.

Słowo w sobie zámyka czynić, cierpieć álbo być.

verbum substantivum, DonCul/1560, s. [46] Definicja

Quid est verbum substantivum? Quod nec actionem, nec passionem, sed substantiam significat, ut sum et fio.

[Co to jest czasownik "substancyjny"? To taki, który nie oznacza ani czynności, ani bierności, lecz substancję, jak "sum" ("jestem") i "fio" ("staję się").]
modus indicativus, DonCul/1560, s. [46] ([46]-[47]) Definicja

Modi qui sunt? Indicativus, ut lego, imperativus, ut lege. Optativus, ut utinam legerem. Coniunctivus, ut cum legam. Infinitivus, ut legere. Impersonale, ut legitur.

modus imperativus, DonCul/1560, s. [46] ([46]-[47]) Definicja

Modi qui sunt? Indicativus, ut lego, imperativus, ut lege. Optativus, ut utinam legerem. Coniunctivus, ut cum legam. Infinitivus, ut legere. Impersonale, ut legitur.

modus optativus, DonCul/1560, s. [46] ([46]-[47]) Definicja

Modi qui sunt? Indicativus, ut lego, imperativus, ut lege. Optativus, ut utinam legerem. Coniunctivus, ut cum legam. Infinitivus, ut legere. Impersonale, ut legitur.

modus coniunctivus, DonCul/1560, s. [46] ([46]-[47]) Definicja

Modi qui sunt? Indicativus, ut lego, imperativus, ut lege. Optativus, ut utinam legerem. Coniunctivus, ut cum legam. Infinitivus, ut legere. Impersonale, ut legitur.

modus infinitivus, DonCul/1560, s. [46] ([46]-[47]) Definicja

Modi qui sunt? Indicativus, ut lego, imperativus, ut lege. Optativus, ut utinam legerem. Coniunctivus, ut cum legam. Infinitivus, ut legere. Impersonale, ut legitur.

modus, DonCul/1560, s. [46] ([46]-[47]) Definicja

Qualitas verborum in quo est? In modis et in formis. Modi qui sunt? Indicativus, ut lego, imperativus, ut lege. Optativus, ut utinam legerem. Coniunctivus, ut cum legam. Infinitivus, ut legere. Impersonale, ut legitur.

coniugatio, DonCul/1560, s. [49] Definicja

Coniugationes verborum quot sunt? Tres. Quae? Prima in a, Secunda in e, Tertia in i. Coniugatio Ścisność i złączenie.

coniugatio secunda, DonCul/1560, s. [50] Definicja

Secunda [coniugatio] quae est? Quae in indicativo modo tempore praesenti, numero singulari, secundam persona verbo activo et neutrali e productam habet ante novissimam literam s Passivo, communi, et deponenti ante novissimam syllabam ris, ut doceo doces, doceor doceris.

coniugatio, DonCul/1560, s. [52] Definicja

Quid est coniugatio? Est conveniens verborum declinatio per tempora et modos. Unde dicitur coniugatio? Quod una eademque ratione declinationis plurima verba per eam coniuguntur.

[Co to jest koniugacja? To wspólna odmiana czasowników przez czasy i tryby. Dlaczego mówi się "koniugacja"? Dlatego że - z jednej i tej samej przyczyny, co przy deklinacji - wiele czasowników się przez nią odmienia.]
irregulariter, DonCul/1560, s. [52]

Quid est coniugatio inconsequens? Est eorum quae inconsequenter et irregulariter flectuntur.

verbum regulare, DonCul/1560, s. [53] Definicja

Quae sunt [verba] regularia? Quae secundum communem formam verborum declinantur: ut amo, doceo.

[Jakie są czasowniki regularne? Takie, które odmieniają się według wspólnej formy czasownikowej, jak "amo" ('kocham'), "doceo" ('nauczam').]
verbum defectivum, DonCul/1560, s. [53] Definicja

Quae sunt [verba] deficientia sive defectiva? Quae deficiunt vel numeris, vel personis, vel modis, ut aiunt, noctescit, diescit, et similia exceptae actionis, ut forem, faxo.

[Które czasowniki są brakujące lub defektywne? Te, którym brakuje albo liczby, albo osoby, albo trybu, jak "aiunt" ('mówią'), "noctescit" ('zmierzcha'), "diescit" ('dnieje'), i podobne [czasowniki] dotyczące wyjątkowej czynności, jak "forem" ('robiłbym'), "faxo" ('zrobię').]
verbum plenum, DonCul/1560, s. [53] Definicja

Quae sunt plena verba? Quae non deficiunt neque personis, neque modis, neque numeris, ut amo, doceo.

[Które to są czasowniki pełne? Takie, którym nie brakuje ani osoby, ani trybu, ani liczby, jak "amo" ('kocham'), "doceo" ('nauczam').]
genus activum, DonCul/1560, s. [53] Definicja

Activa quae sunt? Quae in o desinunt, et accepta r litera faciunt ex se passiva, ut lego, legor. Activa, ktore czyniącą abo cierpiąc[ą] rzecz znáczą.