Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 411 poz. • Strona 1 z 21  Kr 1897

Obok jednak tych różnic, wszystkie wymienione języki łączy silny węzeł tożsamości pierwotnego ustroju; wszystkie one mają budowę gramatyczną na jednakich opartą zasadach i do dziś utrzymane w niej pewne znamiona wspólne, po wspólnym prajęzyku odziedziczone i dowodzące wzajemnego między temi rodzinami pokrewieństwa.

Z wymienionych tu języków słowiańskich ważne znaczenie dla badań językowych posiada język, znany tylko z zabytków piśmiennych, zwany starosłowiańskim albo starobułgarskim, albo też starosłoweńskim, albo wreszcie starocerkiewnosłowiańskim.

Z wymienionych tu języków słowiańskich ważne znaczenie dla badań językowych posiada język, znany tylko z zabytków piśmiennych, zwany starosłowiańskim albo starobułgarskim, albo też starosłoweńskim, albo wreszcie starocerkiewnosłowiańskim.

Język starosłowiański posiadał samogłoski nosowe (np. w wyrazach: językъ, mążь, ząbъ i t. d.)[...], lecz następnie z biegiem czasu większość tych języków samogłoski nosowe utraciła, zastępując je samogłoskami czystemi.

Język ten uważany jest za najdawniejszy, i dla tego słusznie nazywa się starosłowiańskim, nie w tym wszakże rozumieniu, ażeby miał być źródłem, z którego inne słowiańskie wzięły początek, gdyż równocześnie z nim istniały także wszystkie dzisiejsze języki słowiańskie (pochodzące, równie jak i on, od nieznanego języka prasłowiańskiego), lecz jedynie dla tego, że on pierwszy ze wszystkich stał się językiem piśmiennictwa.

Narzecze miejscowe, które zwolna mogłoby również zdobyć sobie znaczenie języka literackiego, gdyby warunki historyczne pozostały nadal niezmiennemi.

Te różne odmiany jednego języka ogólnego, polegające na różnicy pewnych jego właściwości tak w pojedyńczych dźwiękach, jako też w wyrazach i wyrażeniach, nazywamy narzeczami albo djalektami tego języka.

Te różne odmiany jednego języka ogólnego, polegające na różnicy pewnych jego właściwości tak w pojedyńczych dźwiękach, jako też w wyrazach i wyrażeniach, nazywamy narzeczami albo djalektami tego języka.

W każdym znowu narzeczu, właściwym pewnej części kraju, dają się odróżniać w wymawianiu ludowym drobniejsze jego różnice i odcienie, które nazywają się gwarami ludowemi.

W każdym znowu narzeczu, właściwym pewnej części kraju, dają się odróżniać w wymawianiu ludowym drobniejsze jego różnice i odcienie, które nazywają się gwarami ludowemi.

Odtąd też narzecze małopolskie bierze w tym rozwoju stały udział i wyrabia sobie znaczenie języka ogólnopolskiego zarówno w rządzie, szkole i kościele, a przewaga jego utrwaliła się ostatecznie i w piśmiennictwie.

Wyraz więc jest to część zdania, a zarazem grupa pewnych dźwięków albo grupa pewnych liter.

W tej epoce [...] słowozbiór pomnożył się przyswojeniem pewnej części wyrazów łacińskich i utworzeniem nowych rodzimych.

Gramatyka dzieli się na następujące części: 1. naukę o dźwiękach czyli głoskach, zwaną głosownią albo z grecka fonologją lub fonetyką; 2. naukę o budowie wyrazów i ich odmianach, czyli morfologję. Ta obejmuje dwie części: a) jedną, wyjaśniającą tworzenie się wyrazów czyli etymologję albo słoworód, i b) naukę o odmianach albo fleksję, obejmującą wykład deklinacji i konjugacji; 3. składnię (syntaxis), wyjaśniającą budowę zdania i wzajemny stosunek jednych jego części do drugich.

Gramatyka jest nauką o właściwościach danego języka zarówno w mowie żywej jak i w piśmie.

Wskutek tego gramatyka dzieli się na następujące części: 1) naukę o dźwiękach czyli głoskach, zwaną głosownią, albo z grecka fonologią lub fonetyką; 2) naukę o budowie wyrazów i ich odmianach, czyli morfologję. Ta obejmuje dwie części: a) jedną, wyjaśniającą tworzenie się wyrazów czyli etymologję albo słoworód, i b) naukę o odmianach albo fleksję, obejmującą wykład deklinacji i konjugacji; 3) składnię (syntaxis), wyjaśniającą budowę zdania i wzajemny stosunek jednych jego części do drugich.

Wskutek tego gramatyka dzieli się na następujące części: 1) naukę o dźwiękach czyli głoskach, zwaną głosownią, albo z grecka fonologią lub fonetyką; 2) naukę o budowie wyrazów i ich odmianach, czyli morfologję. Ta obejmuje dwie części: a) jedną, wyjaśniającą tworzenie się wyrazów czyli etymologję albo słoworód, i b) naukę o odmianach albo fleksję, obejmującą wykład deklinacji i konjugacji; 3) składnię (syntaxis), wyjaśniającą budowę zdania i wzajemny stosunek jednych jego części do drugich.

Wskutek tego gramatyka dzieli się na następujące części: 1) naukę o dźwiękach czyli głoskach, zwaną głosownią, albo z grecka fonologią lub fonetyką; 2) naukę o budowie wyrazów i ich odmianach, czyli morfologję. Ta obejmuje dwie części: a) jedną, wyjaśniającą tworzenie się wyrazów czyli etymologję albo słoworód, i b) naukę o odmianach albo fleksję, obejmującą wykład deklinacji i konjugacji; 3) składnię (syntaxis), wyjaśniającą budowę zdania i wzajemny stosunek jednych jego części do drugich.

Wskutek tego gramatyka dzieli się na następujące części: 1) naukę o dźwiękach czyli głoskach, zwaną głosownią, albo z grecka fonologią lub fonetyką; 2) naukę o budowie wyrazów i ich odmianach, czyli morfologję. Ta obejmuje dwie części: a) jedną, wyjaśniającą tworzenie się wyrazów czyli etymologję albo słoworód, i b) naukę o odmianach albo fleksję, obejmującą wykład deklinacji i konjugacji; 3) składnię (syntaxis), wyjaśniającą budowę zdania i wzajemny stosunek jednych jego części do drugich.

Wskutek tego gramatyka dzieli się na następujące części: 1) naukę o dźwiękach czyli głoskach, zwaną głosownią, albo z grecka fonologią lub fonetyką; 2) naukę o budowie wyrazów i ich odmianach, czyli morfologję. Ta obejmuje dwie części: a) jedną, wyjaśniającą tworzenie się wyrazów czyli etymologję albo słoworód, i b) naukę o odmianach albo fleksję, obejmującą wykład deklinacji i konjugacji; 3) składnię (syntaxis), wyjaśniającą budowę zdania i wzajemny stosunek jednych jego części do drugich.