Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 15 557 poz. • Strona 6 z 778

Wyczyść
finis dictionis, Zab/1514, s. [16]/67

Similiter in fine dictionis vel sillabe cum vocali tamen precedenti consillabicum, ut moẅ id est dic.

[Podobnie na końcu wyrazu lub zgłoski, współbrzmiące z poprzedzającą samogłoską, jak moẅ tj. dic, s. 110.]
stridor, Zab/1514, s. [17]/68

Item superflui stridores et littere, que nihil in dictione operantur vel non sonant, semper vitentur, ad latinasque sÿllabas respectus habeatur.

[Unikać zbędnych syków i liter, które nic w wyrazie działają, ani brzmienia nie dają, mieć wzgląd na łacińskie sylaby, s. 110.]
durities, Zab/1514, s. [17]/68 ([17-18]/68-69)

Soni seu littere excedentes notabiliter in duritie seu grossitie signentur virgula obliqua seu puncto [...] excedentes vero in mollicie signentur duobus punctis.

[Brzmienia czyli litery, wyraźnie odstępujące co do twardości i miękkości, mają być znakowane ukośną kreseczką lub punktem [...] Odstępujące co do miękkości należy znakować dwoma punktami.]
titellum, Zab/1514, s. [18]/69

Quidam vero Bohemi talem sonum dicte littere d scribere solent titello seu puncto superaddito sic dֺ, unde dicta vulgaria et similia secundum eos sic essent scribenda bꜹdֺ, chodֺ, sed sive sic scribantur.

[Niektórzy jednak Czesi takie brzmienie rzeczonej litery piszą, dodając zwykle tytel czyli kropkę powyżej, tak dֺ, dlatego wymienione wyrazy nasze i podobne należałoby według nich pisać bꜹdֺ, chodֺ, ale czy tak napiszesz, czy przez z, to obojętne, ale jednak bez z bardziej zgodne z regułą, znacząc d jako twarde, s. 106]
punctum, punctus, Zab/1514, s. [18]/69

Quidam vero Bohemi talem sonum dicte littere d scribere solent titello seu puncto superaddito sic dֺ, unde dicta vulgaria et similia secundum eos sic essent scribenda bꜹdֺ, chodֺ, sed sive sic scribantur.

[Niektórzy jednak Czesi takie brzmienie rzeczonej litery piszą, dodając zwykle tytel czyli kropkę powyżej, tak dֺ, dlatego wymienione wyrazy nasze i podobne należałoby według nich pisać bꜹdֺ, chodֺ, ale czy tak napiszesz, czy przez z, to obojętne, ale jednak bez z bardziej zgodne z regułą, znacząc d jako twarde, s. 106]
alphabetum, Zab/1514, s. [18]/69

Sequitur nunc alphabetum polonicum.

[Nastepuje teraz alfabet polski, s. 111]
grossities, Zab/1514, s. [18]/69 ([17-18]/68-69)

Soni seu littere excedentes notabiliter in duritie seu grossitie signentur virgula obliqua seu puncto [...] excedentes vero in mollicie signentur duobus punctis.

[Brzmienia czyli litery, wyraźnie odstępujące co do twardości i miękkości [tłum. ? - W.D.-Z.], mają być znakowane ukośną kreseczką lub punktem [...] Odstępujące co do miękkości należy znakować dwoma punktami.]
mollities, Zab/1514, s. [18]/69 ([17-18]/68-69)

Soni seu littere excedentes notabiliter in duritie seu grossitie signentur virgula obliqua seu puncto [...] excedentes vero in mollicie signentur duobus punctis.

[Brzmienia czyli litery, wyraźnie odstępujące co do twardości i miękkości, mają być znakowane ukośną kreseczką lub punktem [...] Odstępujące co do miękkości należy znakować dwoma punktami.]
genus masculinum, Murm/1533, s. 1

Deus generis mascu.declina.ij. Gott. Bog.

secunda declinatio, Murm/1533, s. 1

Deus generis mascu.declina.ij. Gott. Bog.

genus femininum, Murm/1533, s. 2

Prophetissa idem. generis fe. de. primae.

prima declinatio, Murm/1533, s. 2

Prophetissa idem. generis fe. de. primae.

genus commune, Murm/1533, s. 2

Vates. ge.com.de.iij. [...] Prorok [...] też wieszczká.

adverbium, Murm/1533, s. 7

Annuatim, adverbium.

adiectivum, Murm/1533, s. 9

Semestris, e, nomen adiectivum.

genus commune, Murm/1533, s. 15

Gravis. g.com.de.iij. Schwer. Częsty.

genus neutrum, Murm/1533, s. 18

Lumen g, neu,de, iij. Ein Liecht, Poświátá.

numerus singularis, Murm/1533, s. 27

Pascua, nomen heterogeneum et heteroclitum, in singulari numero generis foe.de.i. in plurali. g.n.d.ij.

genus femininum, Murm/1533, s. 27

Pascua, nomen heterogeneum et heteroclitum, in singulari numero generis foe.de.i. in plurali. g.n.d.ij.

genus femininum, Murm/1533, s. 51

Lucinus [...] Ktory máłe oczy ma. Lucina foemininum.