Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
Kr/1897
Gramatyka języka polskiego
J. Jeżyński, Warszawa 1897, jęz. polski strona w kompendium Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego
Cytaty według działów 411 cytatów
- Przedmowa 2 cytaty I–II
- Wstęp 13 cytatów 1–9
- Gramatyka 11 cytatów 10–12
- Głosownia 95 cytatów 13–42
- Fleksja czyli nauka o odmianach 253 cytaty 43–284
- Pisownia 37 cytatów 285–344
Hasła
-
abecadło
alfabet
-
litera
(znak alfabetu)
znak piśmienny
- litera duża
- litera ø (litera, znak)
-
litera
(znak alfabetu)
znak piśmienny
- akcent muzykalny
- akcent wydechowy
-
czas
- czas przeszły (praeteritum, nie tylko lm.)
- czas przyszły (futurum)
- czas teraźniejszy (praesens)
- czas zaprzeszły
-
część mowy
-
część mowy odmienna
wyraz odmienny
-
czasownik
(verbum)
słowo
(czasownik)
- bezokolicznik
- słowo dokonane
- słowo niedokonane
- słowo nijakie
- słowo zaimkowe
- słowo zwrotne
- słowo posiłkowe
- słowo złożone (czasownik złożony, derywowany)
- imiesłów
-
imię
(nazwa, część mowy)
- imię osobowe (męskie) rzeczownik męski osobowy
- imię swojskie
- liczebnik
-
przymiotnik
imię przymiotne
- przymiotnik wzięty rzeczownie (urzeczownikowiony)
- rzeczownik
- zaimek
-
czasownik
(verbum)
słowo
(czasownik)
- wyraz nieodmienny część mowy nieodmienna
-
część mowy odmienna
wyraz odmienny
- drganie
- enklityka
-
fleksja
(odmiana)
odmiana
(słów, wyrazów)
-
koniugacja
gromada
(koniugacyjna)
odmiana słów osobowych
- klasa (o odmianie czasownika)
- koniugacja pierwsza
- koniugacja pierwotna
- koniugacja piąta
-
odmiana imion
deklinacja
- deklinacja liczebników
-
deklinacja zaimkowa
odmiana przymiotnikowa
- deklinacja złożona (przymiotników, imiesłowów) odmiana zaimkowa odmiana złożona
- deklinacja rzeczowników
- forma deklinacyjna
- odmiana rzeczownikowa deklinacja rzeczownikowa (przymiotników)
-
przypadek
- biernik (przypadek)
- celownik (przypadek)
- dopełniacz (przypadek)
- mianownik (przypadek)
- miejscownik (przypadek)
- narzędnik (przypadek)
- wołacz
- stopniowanie (przymiotników, przysłówków)
-
koniugacja
gromada
(koniugacyjna)
odmiana słów osobowych
- głosownia fonetyka
- gromada (klasa, typ)
- historia języka
- kreska (diakryt)
- liczba
-
morfologia
(dział gramatyki)
- nauka o odmianach fleksja (dział nauki)
- słoworód (dział nauki; etymologia)
- mowa (język) język
- narząd mowny, narządy mowne
- natężenie, natężanie (brzmienia samogłoski) (przegłos)
- nazwisko (nazwa)
- odmianka wariant
- osoba (gramatyczna)
- pień
- pierwiastek (rdzeń, źródłosłów) osnowa (temat fleksyjny, słowotwórczy) rdzeń
- pisanie
- pismo
- pisownia
- plurale tantum pol., łac.
- pochodnik
- pokrewieństwo (brzmień, form, wyrazów)
- pokrewieństwo (języków, rodzin językowych)
- postać (forma) forma (postać wyrazu) formacja
- prawidło zasada
- przedrostek
- przepis (gramatyczny, ortograficzny)
- przycisk (akcent)
- przyrostek (sufiks) końcówka (morfem gramatyczny)
- rodzaj (gramatyczny)
- rozziew
- różnica
- wzięty rzeczownie (w funkcji podmiotu)
- składnia (dział gramatyki)
- skrócenie wyrazu
- strona zwrotna
-
sylaba
(głoski, litery)
zgłoska
-
głoska
(dźwięk mowy)
dźwięk
(głoska, głos artykułowany)
szmer
- samogłoska (głoska)
-
spółgłoska
(głoska)
- spółgłoska gardłowa
- grupa spółgłoskowa
- spółgłoska końcowa
- spółgłoska cicha (bezdźwięczna)
- spółgłoska dźwięczna
- spółgłoska mocna spółgłoska bezdźwięczna
- spółgłoska słaba
- spółgłoska twarda
- spółgłoska językowa
- spółgłoska nosowa
- spółgłoska przedniojęzykowa
- spółgłoska średniojęzykowa spółgłoska podniebienna
- spółgłoska wargowa
- spółgłoska wargowo-zębowa
- zgłoska otwarta
- zgłoska zamknięta
-
głoska
(dźwięk mowy)
dźwięk
(głoska, głos artykułowany)
szmer
- system koniugacyjny
- terminologia gramatyczna
- tryb modus łac. sposób (tryb)
- wrażenie słuchowe
- wymawianie wymówienie
-
wyraz
- pokrewny (wyraz, słowo, czasownik)
- wyraz pojedynczy
- wyraz czterozgłoskowy
- wyraz dwuzgłoskowy
- wyraz jednozgłoskowy
- wyraz obcy wyraz cudzoziemski
- wyraz swojski
- wyraz trzyzgłoskowy
- wyraz złożony (compositum)
- wyrażenie
- zakończenie
-
zdanie
-
część zdania
-
określenie
- przedmiot (dopełnienie, obiectum)
-
orzeczenie
- łącznik (w orzeczeniu)
-
określenie
- zdanie współrzędne
- zdanie główne
- zdanie poboczne
-
część zdania
- zmiana głoskowa zmiana fonetyczna
- znaczenie
- zwyczaj
Wykorzystane źródła: Autor we wstępie nie powołuje się na konkretne źródła czy autorów, ale w przypisach odnosi się do innych prac, np. Baudouina de Courtenay (1877), Szylarskiego (1770), Kopczyńskiego (1780). W ekscerpcji pominięto ze "Wstępu", fragmenty, w którym autor opisuje rodziny językowe i dzieje języka polskiego.