Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

comparatio stopniowanie

Hasło w cytatach: compărātio, comparatio adiectivorum
Język: łaciński
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

PRZYROWNANIE 'zrównanie, wyrównanie; porównanie – także gram.' przyrownanye equacio R hv (md); przyrownanie comparacio RN (wykl. przednia).

Quid est Comparatio? Est variatio per gradus. Vel, est rei ad rem assimilatio. Quibus nominibus accidit comparatio? Duntaxat nominibus adiectivis nullum enim substantivum comparatur.

[Czym jest stopniowanie? Jest odmianą przez stopień albo upodobnieniem rzeczy do rzeczy. U których imion występuje stopniowanie? Tylko u przymiotników, żaden bowiem rzeczownik się nie stopniuje.]

Comparatio adverbiorum in quo est? In tribus gradibus comparationis, scilicet positivo, comparativo et superlativo.

Qualis pro qualiter comparationibus faciendis apra particula, Vergilius.

Quomodo transit [participium in Nomen] Comparatione? Cum gradus comparationis recipiunt: Ut, Amans, [Miły, wdzięczny.] Amantior, amantissimus, sic, obsuerans, [Czczący á pilnujący kogo, posłuszny, powolny.] obsuerantior, obs[u]erantissimus. Doctus [Uczony] Doctior, doctissimus.

[W jaki sposób [imiesłów] przechodzi [w imię] za sprawą stopniowania? Gdy otrzymują stopnie porównania.]

Quid est Comparatio? Est nominis adiectivi per gradus variatio.

[Czym jest stopniowanie? To odmiana imienia przymiotnego przez stopnie.]

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus.

ADverbium quid est? Pars orationis quae adiecta verba significationem eius explanat atque implet. Adverbio quot accident? Tria. Quae? Significatio, Comparatio, et Figura.

Przysłowie co jest? Część mowy ktora przydána słowu známionowánie jego wykłáda i też wypełnia. Przysłowiu wiele przypada? Trzy. Ktore? Známionowánie, Przyrownánie, i wyobráżenie.

Observanda est etiam hoc loco affinitas quarundam literarum et cognatio quaedam, qua fit, ut in nominum comparatione et declinatione verborumque coniugatione saepe una in alteram mutetur.

COMPARATIO ADIECTIVORUM GERMANICORUM. Przydawszy kázdemu Positivusowi Niemieckiemu syllabę er, będzie z niego Comparativus, A przydawszy mu est, ábo ste, będzie z niego Superlativus, ták. Positivus. Der Schön piękny. [...] Comparativus. Schöner piękniejszy.

COMPARATIO Vergleichung der Adjectivorum. Die Comparatio hat 3. Gradus oder Stuffen.

Przyrownánie. Przyrownywánie. ἡ παραβολὴ [hē parabolḕ]. Comparatio Cic. v. Przypodobánie. Porownánie czégo z czym.

Compărātio. Rownánie. Przyrownánie. Nábywánie. Przygotowánie.

Irregularis apud Grammaticos Declinatio, Comparatio, Coniugatio, quae à communi regula discrepat. ἀνόμαλος [anómalos].

Comparatio Adjectivorum:

Piekny Schön/piekniejszy schöner/napiekniejszy.

Accidentia nominis hoc loco explicanda sunt septem: genus, motio, species, comparatio, casus, numerus, declinatio.

Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura. [...] Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość/ Przyrownánie/ Rodzaj/ Liczbá; Wyobráżenie/ Spadek. [...] Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni/ jáko náuczony. Przyrownájący/ jáko uczeńszy. Przewyzszájący/ jáko nauczeńszy.

Quid est Comparatio? Est variatio per gradus. Vnde dicitur comparatio? A comparando, quia per eam comparamus. Quot sunt gradus Comparationis? Tres. Qui? Positivus, Comparatiu[u]s, et Superlativus.

[Co to jest porównanie [stopniowanie]? Jest to odmiana przez stopnie. Dlaczego nazywa się "porównaniem"? Od porównywania - ponieważ za jego pomocą porównujemy. Ile jest stopni porównania? Trzy. Jakie? Równy, wyższy i najwyższy.]

Wie viel Zufälle (Accidentia) hat das Nennwort? Acht, 1. die Aenderung (Motionem) Ruszánie. 2. die Ergrösserung (Comparationem) Przyrownywánie. 3. das Geschlecht (Genus) Rodzay. 4. die Zahl (Numerum) Licżba. 5. die Gestalt (Figuram) Wyobráżenie. 6. die Zahlendung (Casus) Spadki. 7. die Abwandelung (Declinationem) Staczánie und 8. das Herkommen (Speciem) Początek.

Die Ergrösserung/ [Comparationem] Przyrownywánie.

[Die Ergrösserung/ [Comparationem] Przyrownywánie.]

DE COMPARATIONE.

Comparatio zowie się przyrownánie, ktore się przytráfia w imionách tylko przydátnych, ktorych się rozumienie przyczyniáć, álbo umniejszáć może.

Wie vielerley ist die Comparatio? Zweyerley/ Reguaris und Irregularis.

[Wielorakie jest stopniowanie? Dwojakie: regularne i nieregularne.]

De Comparatione Adverbiorum.

Accidentia Nominis vulgo numerantur octo: Motio, Genus, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio, Figura, Species.

Es sind aber 8. Stücke bey einem jeglichen Nomina wohl zu mercken, nemlich: Motio, Genus, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio, Figura, Species.

Nominis Accidentia, są siedm: Qualitas, Genus, motio, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio.

Comparatio Adiectivorum. Adiectiva compárują się, to jest, stosowywáją się, przez Gradus, stopnie, ktorych jest trzy.

Rozdział IV. o Porównaniach. (de Comparationibus).

Comparatio stopniowanie.

Nomen quot habet accidentia? imię wiele ma przymiotow? sex, sześć: figuram, wyobrażenie, speciem, kształt, genus, rodzaj, declinationem, staczanie, numerum, liczbę, casum, spadek. Comparatio his additur, przyrownywanie do tych przydaje się, solis adjectivis comparabilibus serviens, samym imionom przydatnym, przyrownywającym się służące.

Stopniowanie, comparatio.

Comparatio, p. stopniowanie.

Stopniowanie przymiotników i przysłówków (comparatio).