terminów gramatycznych online
gradus superlativus
Język: łaciński
- Chapitre I. Des noms / Rozdział I. De nominibus: Fook/1768
- Część II. O wykładaniu. & 1. O znamionach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1794
- Część II. O etymologii. O terminach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1766
- Część II. O wykładaniu. § I. O znakach grammatycznych (wykaz terminów, łac. - pol.): Gott/1774
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- De De Adjectivis: Mich/1696–1700 ok.
- De Etymologia: Mora/1592
- De Nomine: Men/1649
- De PARTIBUS ORATIONIS: Malcz/1687
- De Verbo: DonCul/1560
- De nomine: Vol/1612
- Die Wortforschung (Etymologia) Słowá wykładająca náuká: Gut/1668
- Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
- Donatus De Nomine: DonCul/1560
- Eine kurz⸗gefaßte Grammatica (Krótka gramatyka): Mon/1722
- Etymologia: Rot/1616, Woy/1690, Mał/1879, Raph/1698, SzyGram/1767
- Etymologia (Słoworód): Mał/1863
- Etymologie, oder Wortforschung: Cas/1797
- Nomen: Stat/1568, Don/1649, Cell/1725, Don/1795, Don/1595
- O Adiecktiwach rzecz podwyższaiących, abo poniźaiących: Gott/1762
- O Etymologii: Kon/1759
- O Etymologii. §. I. O wyrazach grammatycznych (słowniczek łac.-pol., s.12-13): Gott/1787
- O imieniu: Lub/1778
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- O tworzeniu się w języku naszym przymiotnika: Malin/1869
- O wywodni słow w polszczyźnie: Prz/1816
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Pierwiastki i przedniki: SkorM/1828
- Przestroga: Gott/1762
- Regulae grammaticales: DonGl/1542
- Rozdział III. O stopniowaniu przymiotników polskich i łacińskich: tudzież o postaciach gramatycznych: Kop/1785
- Rozdział IV. O imieniu: Kop/1778
- Stanislaus quae pars est?: Don/1649
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Mącz/1564 (war. B), Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626), Mon/1780
- Słownik, część III. czyli volumen V. (R-T): L/1807–1814
- Zbiór nowych słów w tej gramatyce: Gddk/1816
Cytaty
Gradus comparativus, superlativus – stępień przyrownający, przewyszający.
PRZEWYSZSZAJĄCY (lub PRZEWYSZAJĄCY) [...]- 2) gram. superlativus gradus stopień przewysz(sz)ający ut doctissimus jako nauczeńszy R H3v (md); superlativus <gradus> Nadwysz(sz)y stopień, przewysz(sz)ający ut doctissimus nauczeńszy RN (wykl. przednia);[..] RN (k. tyt.); [...] R h1v [..] R X2v (md). Zob. NADWYSZSZY, NA WYSZSZY, POWYSZSZONY, WYSOKI.
Comparativus cui casui seruit? Ablativo utriusque numeri sine praepositione. Quomodo? Dicimus enim, doctior illo vel doctior illis. Superlativus cui? Genitivo tantum plurali, vel collectivo singulari. Quomodo: Dicimus enim doctissimus Poetarum, vel optimus plebis.
Da superlativi gradus? ut doctissimum vel doctissime.
Comparativus gradus apud Grammaticos qui positivo plus, superlativo minus significat, Przyrownawájący.
Comparativus Interior, Superlativus Intimus.
Superlativus fit ex comparativo praeposita particula Na, ut Hojny/Hojniejszy/Nahojniejszy. Biały/Bielszy/Nabielszy. Interdum pro Na dicunt Naj, ut Najlepszy/Najgorszy/Najwizszy.
Quid est [gradus] Superlativus? Qui supera Positivi significationem, valde sive maxime significat, hoc est, supra quem non est comparatio: ut doctissimus, id est valde sive maxime doctus, ze wszystkich najuczeńszy. Sic prudentissimus, najmędrszy.
Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni, jáko náuczony. Przyrownywájący, jáko uczeńszy. Przewyższájący, jáko náuczeńszy. Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.
Quomodo formatur superlativus? A comparativo praeponendo syllabam na.
COMPARATIO ADIECTIVORUM GERMANICORUM. Przydawszy kázdemu Positivusowi Niemieckiemu syllabę er, będzie z niego Comparativus, A przydawszy mu est, ábo ste, będzie z niego Superlativus, ták. Positivus. Der Schön piękny. [...] Comparativus. Schöner piękniejszy.
Die Comparatio hat 3. Gradus oder Stuffen. Wie heissen sie? R. 1. Positivus. 2 Comparativus. 3. Superlativus.
Superlativus gradus Grammaticorum, quo Nomen aliquod ad plura sui generis comparatum, praefertur omnibus. Priscian. ὑπερθετικός [hyperthetikós].
Superlativus autem fit a comparativo praeposita syllaba na vel nay.
Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.
Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni/ jáko náuczony. Przyrownájący/ jáko uczeńszy. Przewyzszájący/ jáko nauczeńszy.
Quid est [gradus] superlativus? Qui supra positivi significationem valde significat, ut doctissimus, id est valde doctus.
Durch drey Staffel (Gradus).[...] Die erste schlechte Staffel (Positivus) Pierwszy stopień ist welche ein Ding schlecht bedeutet, als: Láskáwy günstig. Die Mittlere heißt (Comparativus) Przyrownywājący, welche mehr bedeutet als die Erste, als: Láskáwszy, günstiger. Die Höchste ist (Superlativus) so am meisten bedeutet, als: nałáskáwszy, der günstigste.
Durch Drey Staffeln [Gradus]... Die Höchste Staffel [Superlativus] (Przewyższájący) ist der höchste Tritt/ so das Höchste in der Ergrösserung bedeutet.
Superlativus Przewyższájący, ktory támtym dwiema przyrownány najwięcej waży, Il più dotto najuczeńszy [...].
Super: Il più nobile Najśláchetniejszy [...].
Wie werden die Adjectiva compariret? Durch die Gradus Comparationis. Wie viel sind Gradus Comparationis? Drey. I. Positivus, der von keinem herkommet [...]. II. Comparativus, welcher von dem Positivo herkommt [...]. III. Superlativus, der ist gleich dem Comparativo, und wird ihm nur die Particula na vorgesetzt/ als/ Namocnieyszy Der Stärckeste.
Superlativus sola particula nay vel na differt a comparativo.
Die Polnische Adjectiva haben auch drey Gradus Comparationis: Positivum, Comparativum und Superlativum.
Der Superlativus ist wie der Comparativus, nur daß Wörtlein nay oder na demselben vorgesetzt wird, e.g. Słaby, słabszy naysłabszy.
Wie viel sind in den Polnischen Adjectivis Gradus Comparationis? R. Drey Positivus, Comparativus, und Superlativus [...] Superlativus gradus ist, der jene beyde übertrifft, als nagrubszy, a, e, der allergröbste. [...] Superlativus wird gemacht von dem Comparativo, wenn vor diesem na oder nay gesezet ist: wie man aus dem Vorhergehenden siehet.
Die Polnischen Superlativi nehmen bißweilen in der Vergleichung einen Accusativum zu sich.
Adiectiva compárują się, to jest, stosowywáją się, przez Gradus, stopnie, ktorych jest trzy: [...] Superlativus najwyższy, ktory ják najwięcej wyznacza, á pochodzi, tákoż, à Casu Positivi, ná I, przydawszy SSIMUS, jáko doctissimus najuczeńszy; á ma trzy zákończenia, US, A, UM, ták jáko Positivus, ma trzy swoje zákończenia.
P. Co iest gradus Superlativus? O. Jest, który rzecz albo bardzo wynosi,albo tez bardzo poniża.
Deklinuie się Comparativus i Superlativus tak, iak proste Adiectivum abo Positivus [...].
O Adiectiwach rzecz podwyższaiących, abo poniźaiących, to iest: De Comparativo & Superlativo.
[...] á zatym, którym terminy Grammatyckie Łaćińskie, iako to Casus, Substantivum, Adiectivum, Positivus, Comparativus, superlativus, Praepositio, Adverbium i tam daley, tak są iasne i wiadome [...]
Gradus comparationis, stopnie porownania. superlativus, trzeci stopień nadto podwyższaiący albo nadto poniżaiący.
P. Wiele jest stopni czyli gradusow Komparacyi? O. Trzy; jeden ani podwyższający, ani poniżający rzecz, nazwany Positivus, jako: wysoki, niski. Drugi podwyższający albo poniżający: Comparativus, jako: wyższy, niższy. Trzeci nad wszystkie przenoszący albo poniżający, jako najwyższy, najniższy; nazwany Superlativus.
On peut donner trois degréz à plusieurs noms [ad]iectifs; car nous pouvons considerer une chose en [elle] même, ou la comparer avec une autre, ou enfin [la] donner le suprême degré, ou un degré tout à fait s[u]perieur. Nous disons p. e. ce capitaine est vaillant. C[e] capitaine est plus vaillant, que l'autre. Ce capitain[e] est tres-vaillant: Dans le premier cas on appelle ce adiectif Positif, dans le second Comparatif, dans le troisieme Superlatif.
[...]
Można naznaczyć wielu adiectivom trzy stopnie, czyli gradus: albowiem możemy rzecz uważać, jak jest w sobie samej, albo ją z drugą rownać, albo nad inne wynieść lub dać jej stopień najwyższy, tak mowiemy: Ten Wodz waleczny. Ten wodz waleczniejszy niż inny. Ten wodz najwaleczniejszy. W pierwszym stopniu nazywa się adiectivum Positivum, w drugim Comparativum, w trzecim Superlativum.
Superlativus, patrz Gradus.
Przewyższalny stopień (Superlativus) staje się z pokładnego (ex positivo) i z przekładania ПРЕ: богатый bogaty, пребогатый arcybogaty.
Taka Imion odmiana nazywa się Stopniowaniem, czyli odmianą przez Stopnie (per gradus) których jest trzy: pierwszy Rowny (positivus), np. mądry, słodki, drugi Wyższy (Comparativus), np. mędrszy, słodszy: trzeci Najwyższy (superlativus), np. najmędrszy, najsłodszy.
Gradus, stopnie, trzy ich liczą: Gradus positivus, stopień rowny. Comparativus, wyzszy. superlativus, najwyzszy.
Wielé jest bardzo Stopniów wewnętrznych: powiérzchownych zaś pospolicie trzy rachują: równy, wyższy, najwyższy. (positivus, Comparativus, Superlativus, ale ich jest i więcéj w językach, podług narodowego zwyczaju.
positivus stopień równy. comparativus wyższy. superlativus naywyższy.
Superlativus, stopień naywyższy.
[Gradus] superlativus quem habet casum? przewyższający ktory ma spadek? genetivum pluralem, rodzący wielkiej liczby, aut ablativum cum praepositione de, e, ex albo odbierający z przekładaniem Z, aut Genitivum singularem collectivum, albo rodzący małej liczby zbierany, dicimus enim, mowiemy bowiem, Doctissimus Poetarum fuit Virgilius, najuczeńszy z Wierszopisow był Wiergilusz, vel eloquentissimus ex Oratoribus fuit Cicero, albo najwymowniejszy z Krasomowcow był Cyceron, optimus Romanae Gentis, najlepszy z Rzymskiego Narodu.
Quot sunt gradus comparationis? wiele jest stopniow przyrownywania? tres, trzy, qui? ktore? positivus, przedni, ut doctus, jako uczony, comparativus, przyrownywający, ut doctior, jako uczeńszy, superlativus, przewyższający, ut doctissimus, jako najuczeńszy.
III. Superlativus, entspringt aus einer Vergleichung mehrerer Sachen von derselben Eigenschaft, und ist eine Endung oder Veränderung des Wortes, welche die höchste Stufe der zugeschriebenen Eigenschaft bei einer dieser Sachen anzeigt.
STOPIEŃ -pnia, m., [...]. – § . Grammat. stopień, gradus, jedna z trojakich odmian przymiotników, co do mniejszego lub większego wyrażenia przymiotu [...]. Stopień równy, Positivus [...]. Stopień wyższy, Comparativus [...]. Stopień najwyższy, Superlativus.
Uwaga. Stopniów jest 3, niski (positivus), wyższy (comparativus), najwyższy (superlativus), np. pięknie, piękniej, najpiękniej; ciemno, ciemniej, najciemniej.
Stopień nadwynoszalny (superlativus) tak, jak rownoległy (positivus) jeszcze się u nas i przez zrosty przedzakow podnieść może np. dostojny, przedostojny, przedostojniejszy, najprzedostojniejszy, co zaś jest w tym rodzaju non plus ultra, to to, że Łacińską przyczestkę Królów Francuzkich Christianissimus, wyrażaną od Francuzów przez S. M. très Chrêtienne (Krol bardzo Chrześciański) od Niemcow przez der Allerchristlichste König (Krol Wszech chrześciański) tylko jeden Polak odkrojnie oddaje jednym wyrazem: Najchrześciańszy, jak u mnie: Kwint NajHomerniejszy (Homericissimus).
Toż stopnie najwyższe (superlativa) np. gawaę kraszna saępenna ksziratama, vaccarum nigra copiosissima lacte, z pomiędzy krów czarna najobfitsza mlekiem; [...].
[Gradus] Superlativus. [Stopień] Najwyższy.
Praw: 248, 249, 250 i 251. traktują o Stopniach porównania; i tak: Praw: 251. Positivus Substitut: Comparat: Superlativ:
Te różne postaci danego przymiotnika nazywamy: stopień równy (positivus), np. długi; — stopień wyższy (comparativus), np. dłuższy; — i stopień najwyższy (superlativus), np. najdłuższy.
Porównywámy częstokroć osoby i rzeczy ze sobą pod względem przyznawanych jim przymiotów, których stopień może być większy w jednéj rzeczy od stopnia tego samego przymiotu w drugiéj rzeczy. Dlá tego gramatycy słusznie pod tym względem dzielą przymiotniki na trzy stopnie, które nazywają: równym (positivus), wyższym (comparativus) i najwyższym (superlativus) [...].
Te różne postaci danego przymiotnika nazywamy: stopień równy (positivus), np. długi; — stopień wyższy (comparativus), np. dłuższy; — i stopień najwyższy (superlativus), np. najdłuższy.
Stopnie - formy, wyrażające względną lub bezwzględną intensywność cechy: 1) ★równy (positivus), 2) ★wyższy (comparativus) i 3) ★najwyższy (superlativus).
Superlativus, p. stopniowanie.
Powiązane terminy
- elativus
- nomen superlativum
- *superlativus
- degré tout à fait superieur
- hyperthetikós
- przewyższalny stopień
- Staffel, höchste
- stępień przewyszający
- stopień nad wszystko podwyższający lub poniżający
- stopień nadwynoszalny
- stopień nadwyższy
- stopień najniższy
- stopień najwyższy
- stopień przewyższający
- stopień trzeci (stopniowanie)
- superlatif
- Superlativ
- superlatyw
- *superlatywus
- suprême degré
- trzeci stopień najwyższy
- превосходная степень