rodzaj gramatyczny

Hierarchia Dzieła Filtr: 13 dzieł

• Wszystkie dzieła
• Bart/1544
• UrsMeth/1592 (1998)
• Don/1595
• Don/1649
• Gut/1668
• Gut/1669
• Sty/1675
• Duch/1699
• Mal/1700
• Cell/1725
• Dąb/1759
• Kon/1759
• Gott/1762
• Gott/1766
• Klecz/1767
• SzyGram/1767
• Fook/1768
• SzyPocz/1770
• Gott/1774
• Nał/1774
• Kop/1778
• Lub/1778
• Kop/1780
• Mon/1780
• Kop/1783
• Kop/1785
• Gott/1787
• Ant/1788
• Prz/1792
• Gott/1794
• Don/1795
• L/1807–1814
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Gddk/1816
• Prz/1816
• SkorM/1816
• Kop/1817
• Mroz/1822
• Jak/1823
• Mucz/1825
• SkorM/1828
• Bor/1830
• Rozp/1830
• Marc/1833
• Żoch/1838
• Rew/1845
• Desz/1846
• Br/1848
• Such/1849
• Ryk/1850
• Kurh/1852
• Szt/1854
• Morz/1857
• Gr/1861
• Łaz/1861
• SWil/1861
• Mał/1863
• Trz/1865
• Malin/1869
• Kam/1870
• Czep/1871–1872
• Lerc/1877
• Mał/1879
• Malecz/1882
• Oż/1883
• Jes/1886
• Uchw.AU/1891
• Kr/1897
• Kras/1897
• SW/1900-1927
• Lor/1907
• BdC/1915
• Kr/1917
• Łoś/1918
• Kon/1920
• PolTerm/1921
• Król/1922
• ŁośFl/1923
• Nitsch/1923
• Szob/1923
• ZwO/1924
• Łoś II/1925
• Gaert/1927
• Łoś III/1927
• Gos/1939
• Kl/1939
• Dor/1958–1969

Dlatego też Nomen [imię] względem Generis, rodzaju, jest rożne, miánowicie pięciorákie. Masculinum, męskie, hic, ten, Foemininum, Niewieście, haec, tá. Neutrum, ni te, ni owe, hoc, to. Commune, spolne, hic haec, ten tá. Omne, wszelákie, hic, haec, hoc, ten, tá, to.

O Artykułach Dla rozeznania Generum abo rodzaiów, Casuum albo kazusów czyli odmian Jmion, i Numeri abo liczby, używaią Niemcy Artykułów które są troiakie. Pierwszy Artykuł Pewny (Definitus) [...]. Drugi Artykuł Niepewny (indefinitus) [...]. Trzeci Artykuł absolutny abo samo ieden bez Substantivum kładnący śię, kładźie śię za Substantivum iakie, pierwey namienione. Jest ten zaś, Er/ sie/ es/ on, ona, ono. Naprzykład Er ist ausgangen wyszedł.

Pluraliter przez wszytkie rodzaje.

Aby słowa przydatne (adjectiva) z osobistemi (cum substantivis) zgadzały się: nie tylko w rodzaju, liczbie i spadkach.

Słowo z Zaimkiem osobistym, czy wyraźnym, czy domyślnym, zgádzá się zawsze naprzód w Liczbie, po wtóré w Osobie, po trzecié w Rodzaju.

Gdy się dwa kładą Rzeczowniki różnégo rodzaju, dwa Przymiotniki zgádzają się z rodzajém jednégo tylko Rzeczownika np. mammae putres, equina quales ubera, zamiást qualia.

Wszystkié stosunki Imión, jako to: Rodzáj, Liczba, Stopiéń, Przypádek, zamykają się i wydają przez różné jednégo wyrazu, w różnym stosunku wziętégo, zakończénié [...].

Imiona mają trzy rodzaje: męski, żéński, nijaki: atoli bywá czasem u nich i czwárty rodzáj podwójny.

Zaimek jest to wyráz odmiénny przez rodzaje, liczby i przypádki, stopniów tylko nié má. [...] Zowié się zaś stąd zaimkiém, że się po­spolicie kładzie za imié, którego po­wtórzénie w mowie mogłoby być przy­kré.

Słowo jest wyráz odmiénny przez tryby, czasy, liczby, osoby i rodzaje, czyli má trybowanié, czasowanié, li­czbowanié, osobowanié i rodzajowanié.

Wyraz naostatek dobrze brzmiący i z czystego Słowiańskiego pierwaka Łog prowadzony, mogący się u nas nakłaniać według obu rodzajów: męzkiego i żeńskiego, jak mamy przykład na zkładunkach; odłog, połog, rozłog, podłoga, wyłoga i załoga, nałog i nałoga.

Rodzajów w języku polskim mamy cztéry.

[…] Rodzaj (genus) rzeczowników poznaje się po części ze znaczenia, po części z zakończenia.

[...] Gdy w zdaniu poprzedzającym jest rzeczownik, którego rodzaj gramatyczny nie zgadza się z płcią przezeń wyrażoną, wówczas zgadzamy tak orzecznik jako też określnik zdania następującego z płcią, a nie z rodzajem gramatycznym [...] , tj., zgodność z naturą bierze górę nad formą gramatyczną [...].

Każdy z téj trójki tematów mógł wprawdzie od biedy pokryć kilkoro mniéj więcéj odrębnych pojęć, a to w miarę np. tego albo owego przysądzonego sobie rodzaju gramatycznego, albo w miarę znaczenia rzeczownego lub przymiotnego, jakie mu podłożone zostało itp.

Bardzo skromne i krótkie są opisy i pojęcia o mowie, na przykład italskiej, francuzkiej, lingua, linguadžio, odpowiada naszej mowa gawęda, toż samo po fr. langue i langage, nic tu rażącego nie ma, a przeciwnie u sław. Bezokolicznosć, nijakosć, nijaki gatunek, rodzaj, czas, lub rzecz nijaka, przymioty nijakie, po prostu są to brednie bazgraczów a nie tłómaczów z łacińskiego.

Rodzaje w polszczyźnie łatwo się rozpoznawają po zakończeniu wyrazów, i po zajimku wskazującym np. ten, ta, to, w tym, w tej, w tem.

Rozpatrując stan dzisiejszy np. tej części ugrupowania wyobrażeń językowych, która nazywa się deklinacją polską, stwierdzamy, że «przodówki» (przedstawki, prefiksy) [...] pomagają trzeźwości myślenia, ponieważ są stałe i jednakowe, bez względu na liczbę i rodzaj imienia. tymczasem «końcówki» współdziałają chaotyczności oraz seksualizacji nietylko myślenia językowego, ale także myślenia wogóle.

W polskim myśleniu językowym mamy trojaki rodzaj gramatyczny: 1) oparty na różnicy płci, oraz na różnicy między płciowością a bezpłciowością; uwydatnia się stale w Nom.s.; 2) oparty na różnicy między życiem a nieżyciem, między «żywotnością» a «nieżywotnością»; uwydatnia się tylko w A.s.masc. (=albo N., albo G.); 3) oparty na przeciwieństwie między znaczeniem spółecznym męszczyzn a wszelkich innych stworzeń (łącznie z kobietami i dziećmi, o ile są wyobrażane jako dzieci); uwydatnia się przedewszystkim w Nom.plur.

[...] ale to samo spostrzegamy także w niektórych gwarach polskich, przede wszystkim w Warszawie, gdzie stali, chodzili, nieśli, bawili się... jest ogólną formą na wszystkie rodzaje.

W języku portugalskim rozróżniamy dwa rodzaje: męski i żeński (masculino e feminino).

Przymiotniki.

Liczba (numero) — Rodzaj (genero).

Przymiotniki zgadzają się z rzeczownikiem w liczbie i rodzaju. Prawidła tworzenia liczby mnogiej przymiotników są te same co liczby mnogiej rzeczowników.