Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

comparatio stopniowanie
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: compărātio, comparatio adiectivorum
Język: łaciński
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Bart/1544 , t. IV, s. 171

PRZYROWNANIE 'zrównanie, wyrównanie; porównanie – także gram.' przyrownanye equacio R hv (md); przyrownanie comparacio RN (wykl. przednia).

DonCul/1560, s. [18] Definicja

Quid est Comparatio? Est variatio per gradus. Vel, est rei ad rem assimilatio. Quibus nominibus accidit comparatio? Duntaxat nominibus adiectivis nullum enim substantivum comparatur.

[Czym jest stopniowanie? Jest odmianą przez stopień albo upodobnieniem rzeczy do rzeczy. U których imion występuje stopniowanie? Tylko u przymiotników, żaden bowiem rzeczownik się nie stopniuje.]
DonCul/1560, s. [64] Definicja

Comparatio adverbiorum in quo est? In tribus gradibus comparationis, scilicet positivo, comparativo et superlativo.

Mora/1592, s. 237 P7r [241] (237 P7r [241]-238 P7v [242]) Definicja

Quomodo transit [participium in Nomen] Comparatione? Cum gradus comparationis recipiunt: Ut, Amans, [Miły, wdzięczny.] Amantior, amantissimus, sic, obsuerans, [Czczący á pilnujący kogo, posłuszny, powolny.] obsuerantior, obs[u]erantissimus. Doctus [Uczony] Doctior, doctissimus.

[W jaki sposób [imiesłów] przechodzi [w imię] za sprawą stopniowania? Gdy otrzymują stopnie porównania.]
Mora/1592, s. [11] A6r [15] Definicja

Quid est Comparatio? Est nominis adiectivi per gradus variatio.

[Czym jest stopniowanie? To odmiana imienia przymiotnego przez stopnie.]
Don/1595, s. [3]

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus.

Don/1595, s. [50]

ADverbium quid est? Pars orationis quae adiecta verba significationem eius explanat atque implet. Adverbio quot accident? Tria. Quae? Significatio, Comparatio, et Figura.

Przysłowie co jest? Część mowy ktora przydána słowu známionowánie jego wykłáda i też wypełnia. Przysłowiu wiele przypada? Trzy. Ktore? Známionowánie, Przyrownánie, i wyobráżenie.

Vol/1612, s. [12]

Observanda est etiam hoc loco affinitas quarundam literarum et cognatio quaedam, qua fit, ut in nominum comparatione et declinatione verborumque coniugatione saepe una in alteram mutetur.

Kn/1621, s. 924 (924-925)

Przyrownánie. Przyrownywánie. ἡ παραβολὴ [hē parabolḕ]. Comparatio Cic. v. Przypodobánie. Porownánie czégo z czym.

Kn/1644 (I wyd. 1626), s. 155

Compărātio. Rownánie. Przyrownánie. Nábywánie. Przygotowánie.

Kn/1644 (I wyd. 1626), s. 417

Irregularis apud Grammaticos Declinatio, Comparatio, Coniugatio, quae à communi regula discrepat. ἀνόμαλος [anómalos].

Men/1649, s. 9

Accidentia nominis hoc loco explicanda sunt septem: genus, motio, species, comparatio, casus, numerus, declinatio.

Don/1649, s. [5] Definicja

Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura. [...] Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość/ Przyrownánie/ Rodzaj/ Liczbá; Wyobráżenie/ Spadek. [...] Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni/ jáko náuczony. Przyrownájący/ jáko uczeńszy. Przewyzszájący/ jáko nauczeńszy.

Don/1649, s. [116] Definicja

Quid est Comparatio? Est variatio per gradus. Vnde dicitur comparatio? A comparando, quia per eam comparamus. Quot sunt gradus Comparationis? Tres. Qui? Positivus, Comparatiu[u]s, et Superlativus.

[Co to jest porównanie [stopniowanie]? Jest to odmiana przez stopnie. Dlaczego nazywa się "porównaniem"? Od porównywania - ponieważ za jego pomocą porównujemy. Ile jest stopni porównania? Trzy. Jakie? Równy, wyższy i najwyższy.]
Sty/1675, s. 46 Definicja

DE COMPARATIONE.

Comparatio zowie się przyrownánie, ktore się przytráfia w imionách tylko przydátnych, ktorych się rozumienie przyczyniáć, álbo umniejszáć może.

Woy/1690, s. 5

Accidentia Nominis vulgo numerantur octo: Motio, Genus, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio, Figura, Species.

Cell/1725, s. 3

Nominis Accidentia, są siedm: Qualitas, Genus, motio, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio.

Cell/1725, s. 5 Definicja

Comparatio Adiectivorum. Adiectiva compárują się, to jest, stosowywáją się, przez Gradus, stopnie, ktorych jest trzy.

Lub/1778, s. 61

Rozdział IV. o Porównaniach. (de Comparationibus).

Don/1795, s. [4] Definicja

Nomen quot habet accidentia? imię wiele ma przymiotow? sex, sześć: figuram, wyobrażenie, speciem, kształt, genus, rodzaj, declinationem, staczanie, numerum, liczbę, casum, spadek. Comparatio his additur, przyrownywanie do tych przydaje się, solis adjectivis comparabilibus serviens, samym imionom przydatnym, przyrownywającym się służące.

Szum/1809, s. 231

Stopniowanie, comparatio.

Gaert/1927, s. 78

Comparatio, p. stopniowanie.

Gaert/1927, s. 100

★Stopniowanie przymiotników i przysłówków (comparatio).

Powiązane terminy