zgadzać (się)

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Sty/1675
• Mal/1700
• Dąb/1759
• Klecz/1767
• SzyGram/1767
• Fook/1768
• SzyPocz/1770
• Nał/1774
• Lub/1778
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Mucz/1825
• Bor/1830
• Rew/1845
• Desz/1846
• Br/1848
• Ryk/1850
• Kurh/1852
• Gr/1861
• Łaz/1861
• Mał/1863
• Kam/1870
• Malecz/1882
• Jes/1886
• Kr/1917
• Kon/1920
• ZwO/1924

Imię istotne powinno sie zgadzáć z imieniem przydátnym w licbie i w rodzáju, jáko ná przykład. Dio Benedetto Boże błogosłáwiony.

Słowá znáczącé jáką pássyą ( to jest przymiót dusze álbo ciáłá ) zgadzáją sie tymże sposobęm, ále bez ártykułu, tylko z pártykułą de. náp. je suis tourmenté de douleur [...]. jestem strapióny boleścią.

Trzeba wiedzieć, że Imiona znaczące cztery części ziemie, Krolestwa, Państwa, Xięstwa, Margrabstwa, Chrabstwa, rzeki, wyspy, gory, i jakiekolwiek prowincyje, zgadzają się z Artykułem determinowanym.

Jako te części mowy zgadzać się powinny. NAUKA I. O zgadzaniu Artykułow.

Że ponieważ nie mowiemy Polszka, lecz Polska, w inszym przypadku w środek więcej liter wtrącać nie powinniśmy, ponieważ każdy spadek (casus) z mianującym powinien się zgadzać, a tylko różnymi literami, kończyć się powinien.

Jeżeli Ociec mowić się powinno? czemuż następujące spadki tegoż Imienia, z mianującym się nie zgadzają?

Aby słowa przydatne (adjectiva) z osobistemi (cum substantivis) zgadzały się: nie tylko w rodzaju, liczbie i spadkach.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? [...] O. Syntaxis słowa w mowie dobrze zgadzać.

Le Nominatif et l'Accusatif concordent avec le verbe.

[...]

Nominativus i Accusativus zgadzają się cum verbo.

Syntaxis uczy, jak słowa z sobą w mowie łączyć i zgadzać.

Zgadzać się z sobą powinny I. Adjectivum z swoim Substantivum. II Verbum z Spadkiem Mianującym lub Wzywającym. III. Zaimki odnoszące czyli Relativa. IV. Dwa lub więcej Substantiva z sobą samemi.

Słowo zgadzać się powinno z Spadkiem Mianującym, lub Wzywającym w tych dwoch rzeczach: w osobie i liczbie [....]

Dodane Imie ma się zgadzać z Jestotnym Imieniem w Rodzaju.

1.) Ze Zaimki Себя siebie, i свой swój, ze wszystkimi trzema osobami, i w obojgu liczbach zgadzaią się: Я себѣ не льщу, jа sobie nie pochlebiam.

Choć często bywa Rzeczownik wypuszczony i Czytelnikowi trzeba się go domy­ślić, Przymiotnik musi jednak zawsze się z nim zupełnie zgadzać.

Słowo zgadza się zawsze z Zaimkiem swoim osobistym, czy to wyraźnym, czy domyślnym trojako: w liczbie, osobie i rodzaju.

Przymiotnik z rzeczownikiém, czy wyraźnym, czy domyślnym, zgá­dzá się zawsze we trzech przymiotach, w rodzaju, w liczbie i w przypádku.

Składnia dzieli się na: 1) składnią zgody, która nas uczy, jak jeden wyraz z drugim zgadzać należy. 2) składnią rządu, dającą poznać, jak wyrazy jedne od drugich zawisły, czyli które wyrazy innemi, i w jakim względzie rządzą. 3) składnią szyku, wskazującą, jak wyrazy jedne przy drugich ustawiać, czyli jak je szykować, żeby mowa i z zwyczajem narodowym zgodna i jasna była.

Zaimek względny który, która, które, i zaimek przymiotny jaki, jaka, jakie, kiedy się za który, lub w jego znaczeniu bierze, z rzeczownikiem poprzedzającego zdania, do którego się ściągają, zgadzają się w rodzaju i liczbie; w przypadku stosują się do rządu słowa zdania, w którém ony stoją [...].

Liczba mnoga spólna [...] niekiedy zaś i męźczyńskim, gdy się te ostatnie zgadzają z rzeczownikami zakończenia żeńskiego, czyli wziętemi w poniżającym lub poniżonym sposobie.

Rzeczownik uczennica zgadza się także w rodzaju, liczbie, i spadku, z przymiotnikami ta, pilna, chwalona, i słowem była.

Zaimek jaki, a, e, jeżeli używamy za zaimek względny, który, a, e, wtedy zgadza się z rzeczownikiem w rodzaju i liczbie, a w przypadku zaś stosuje się do rządu słowa, lub przyimka; np. człowiek, któremu mówiłem; książki, za jakieśmy zapłacili [...].

Książę skłońnikuje się też i w skróceniu księciu, księcia, księciem, ale tylko w licz. pojedyńczéj i podwójnéj. Oprócz tego, ten rzeczownik był zawsze rodzaju nijakiego i dla tego 1, 2 i 5ty Skł. we wszystkich liczbach miał jednostajne i przymiotniki powinny w tym rodzaju z nim się zgadzać.

1.) Przymiotniki zgadzają się z rzeczownikami do których się odnoszą, w spadku, rodzaju i liczbie […].

Słowo z przedmiotem zdania zgadza się w osobie i liczbie, w czasie zaś przeszłym zgadza się także w rodzaju.

Całe wyrażenia, tudzież słowa [...] uważają się za rzeczowniki rodzaju nijakiego, liczby pojedyńczej; zgadzając więc z niemi słowo lub przymiotnik, trzeba je kłaść w tymże rodzaju i liczbie.

[…] Czasownik zgadza się z podmiotem co do osoby, np. Ja pracowałem, to mogę teraz się bawić; ty bawiłeś się, to pracujże teraz.

UWAGA I. Orzecznik rzeczowny nie potrzebuje jednak zgadzać się z podmiotem w rodzaju, jeżeli nie masz rzeczownika tegoż rodzaju, n. p. Matka jest moim aniołem stróżem.

Orzeczenie stosuje się do podmiotu pod następującymi względami:

1) Jeżeli orzeczeniem jest słowo, natenczas zgadza się z podmiotem w osobie i liczbie, a gdzie to widoczne, t. j. w cz. przeszłym, przyszłym i w trybie warunkowym, także i w rodzaju.

Składnia zgody jest to zbiór prawideł, podług których wyrazy odmienne zgadzać się z sobą powinny.

Przymiotnik jest to część mowy odmienna, która nadaje przymiot rzeczownikowi i z nim się zgadza w rodzaju, liczbie, przypadku [...] Przymiotnik odmienia się przez: rodzaje, liczby, przypadki, stopnie i formy.

Ponieważ przymiotnik zgadzać się powinien z rzeczownikami w trzech różnych rodzajach , musi przeto posiadać także trzy osobne formy rodzajowe .

Przymiotnik więc w odmianie swej stosuje się do rzeczownika, czyli, jak się zwykle mówi: przymiotnik zgadza się ze swoim rzeczownikiem w rodzaju, liczbie i przypadku.

Orzeczenie czasownikowe zgadza się z podmiotem w osobie i liczbie. Jeżeli zaś jest użyte w czasie przeszłym, w innym jakim czasie złożonym lub w trybie warunkowym, to zgadza się z podmiotem także i w rodzaju.

Łącznik (są, był, była, będzie i t. d.) zgadza się z podmiotem w osobie i liczbie, a wedle możności i w rodzaju.

Składnia zgody

(Syntaxe do concordancia)

I MIĘDZY PODMIOTEM A CZASOWNIKIEM

1) Czasownik zgadza się z podmiotem w liczbie i osobie: irei (eu) á cidade (pójdę do miasta, na miasto).