konstrukcja składnia

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Mal/1700
• Cell/1725
• SzyGram/1767
• Fook/1768
• SzyPocz/1770
• Dudz/1776
• Jak/1823
• Nitsch/1923
• Kor/1961

O SYNTAXIE álbo Konstrukcyéj po Polsku o zgadzániu terminów.

Ornata Syntaxis jest ktora nád czystą Constructią, jeszcze też Ozdobę pokázuje i onę przynosi.

Tę samą konstrukcyą zachowuje przekładanie: nad, to jest: na pytanie: nad co, rządzi spadkiem Oskarzającym, jako: nad spodzianie; rozumie , że nie ma nad niego, co się osobliwie trafia z drugim stopniem komparacyi, nap; Historya jest pożyteczniejsza nad muzykę.

Wiele znajduje się słow, ktore czy w jednym, czy w rożnych sensach rożną mają konstrukcyą, jakie są: Daruję co komu, albo kogo czy[m] obdarzyć, udarować [...] grać na czym, w co, o co, ettc:

Ta także książka jako prowadząca do gruntownego przeniknienia języka, tudzież dająca poznawać podobne rożnych słow w terminacyach zginanie osobliwie przez deklinacye i koniugacye, na ostatek sposob rożnie odmienienia słow, owszem i i sensow całych przez rożne reguły konstrukcyi, znacznym do przybierania kadencyi posiłkiem będzie.

O konstrukcyi słów Polskich. I. Są jedne słowa, które w tymże znaczeniu z różnemi kładą się spadkami.

Rzeczowniki słowne jak młȯceńe, zb'erańe są wprawdzie zupełnie pospolite, ale przecież tu i ówdzie spotyka się zamiast nich bezokolicznik, zwłaszcza w konstrukcji typu do p'åsku voźić [...].

Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.

Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].

Syntaxis — syntaksys, konstrukcyja, convenientia — zgadzanie rządzenia: subiectum — subiektum (s. 189), praedicatum — predykatum (s. 189).

Więcej ich [terminów] można znaleźć u K. Cellariusa [...].

Constructio — konstrukcyja (s. 144); convenientia — zgodne spojenie słówek, ordo — porządek.

Trochę rodzimych terminów gramatycznych zawiera jeszcze podręcznik S. Konarskiego [...].

Syntaxis — konstrukcyja.

Przytoczone argumenty przeciw rodzimej terminologii nie na wiele się jednak zdały. Znaleźć ją można i w gramatyce łaciny F. Fookowitza [...].

Constructio convenientiae — konstrukcyja zgody, regiminis — rządu, propositio — propozycja (s. 148).

Trochę polskich terminów stosował jeszcze z zajmujących się językiem ojczystym W. Dudziński znający z nich takie, jak litera — litera [...], verbum compositum — składane, złożone; declinatio — deklinacyja (s. 30), nakłanianie się, numerus — liczba (s. 7), casus — spadek (s. 7), coniugatio — nachylanie się, modus infinitivus — sposób infinityw (s. 7); persona — osoba (s. 7), constructio — konstrukcyja.

Daleko więcej rodzimego słownictwa gramatycznego zawierał z natury rzeczy przeznaczony dla Szkoły Rycerskiej podręcznik W. Szylarskiego [...].

Constructio — zgadzanie słów, konstrukcyja.

Fakultatywności rodzimej terminologii gramatycznej położył tamę podręcznik polszczyzny O. Kopczyńskiego [...].

Syntaxis convenientiae — jednoczenie, konstrukcyja, składnia (t. 2) zgody, regiminis — rządu, ordinis — szykowania, szyku (t. 2); propositio singularis — zdanie pojedyncze, composita — złożone (t. 3).