terminów gramatycznych online
rodzaj gramatyczny
Język: polski
- Część II. O wykładaniu. & 1. O znamionach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1794
- Część II. O wykładaniu: Gott/1774
- De Analogia: UrsMeth/1592 (1998)
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Die Wortforschung (Etymologia) Słowá wykładająca náuká: Gut/1668
- Fleksja: Król/1922
- Nauka o wyrazie: Kl/1939
- Nomen: Cell/1725
- O etymologii: Mal/1700
- Przypisy do grammatyki na klasę III: Kop/1783
- Rozdział IV. O składni: Kop/1783
- Składnia: Król/1922
- Słowniczek: Gaert/1927
- Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
- Wstęp do Gramatyki: SzyPocz/1770
Rodzaj gramatyczny. Kategoria gramatyczna oparta na różnicach desygnatów. Dla niektórych klas wyrazów (części mowy), występujących w związkach podrzędnych z wyrazami klasy, do której należą nazwy przedmiotów (rzeczowniki), jest kategorią fleksyjną.
Cytaty
Genus Rod, Rodzaj. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.
Wie viel Zufälle (Accidentia) hat das Nennwort? Acht, 1. die Aenderung (Motionem) Ruszánie. 2. die Ergrösserung (Comparationem) Przyrownywánie. 3. das Geschlecht (Genus) Rodzay. 4. die Zahl (Numerum) Licżba. 5. die Gestalt (Figuram) Wyobráżenie. 6. die Zahlendung (Casus) Spadki. 7. die Abwandelung (Declinationem) Staczánie und 8. das Herkommen (Speciem) Początek.
W ártykule te są osobliwsze przymioty: rodzaj, spadek, i liczbá.
Rodzájow Fráncuzi máją trzy, jedęn męski, drugi niewieści, trzeci oddzielny. po Fr: masculin, féminin, neutre. Tego trzeciego nie záżywáją, tylko w kielku záimkách.
Dlatego też Nomen [imię] względem Generis, rodzaju, jest rożne, miánowicie pięciorákie. Masculinum, męskie, hic, ten, Foemininum, Niewieście, haec, tá. Neutrum, ni te, ni owe, hoc, to. Commune, spolne, hic haec, ten tá. Omne, wszelákie, hic, haec, hoc, ten, tá, to.
Dwa są tylko rodzaje w języku Francuskim, to jest Męski i Białogłowski.
Artykuł jest słowko, które się dodaje imionom odmieniającym się, i pokazuje ich rodzaj, spadek i liczbę.
Rodzaiow iest trzy: Męski, Białogłowski, y oboiętny.
Słowo z Zaimkiem osobistym, czy wyraźnym, czy domyślnym, zgádzá się zawsze naprzód w Liczbie, po wtóré w Osobie, po trzecié w Rodzaju.
Gdy się dwa kładą Rzeczowniki różnégo rodzaju, dwa Przymiotniki zgádzają się z rodzajém jednégo tylko Rzeczownika np. mammae putres, equina quales ubera, zamiást qualia.
Wszystkié stosunki Imión, jako to: Rodzáj, Liczba, Stopiéń, Przypádek, zamykają się i wydają przez różné jednégo wyrazu, w różnym stosunku wziętégo, zakończénié [...].
Genus masculinum, rodzay męski. fœmininum, niewieści. neutrum, niiaki.
Rodzaje: męski, żeński, nijaki.
Przez składnię zgody rozumiemy zasady, wedle których części zdania mniej ważne stosują [jest: stusują] się do ważniejszych (w rodzaju i osobie, liczbie i przypadku) np. Historja jest mistrzynią życia. (nie mistrzem!) Poczcziwi chłopi (forma osobowa) poczciwe chłopy (rzeczowa) i td.
Wyraźna jest tendencja do przeprowadzenia jednego typu na wszystkie rodzaje, osobna oczywiście w rzeczownikach, a osobna w zaimkach i przymiotnikach, chociaż i między niemi trafiają się przypadki wzajemnego oddziaływania.
Imiesłowów przeszłego czynnego i biernego używa się tu bez różnicy; powszechną formę nom. sg. neut. może zastępować tylko nom. sg. masc., o ile w tej liczbie i rodzaju jest przedmiot.
★Rodzaj wyrazów: ★męski (masculinum), ★żeński (femininum) i ★nijaki (neutrum). W liczbie mnogiej też ★męsko-osobowy (pilni chłopi orali) i ★rzeczowy (pilne chłopy orały).
Każdego wyrazu odpowiadającego na pytanie: jaki? który? czyj?, a więc każdego przymiotnika, zaimka przymiotnego, wielu liczebników oraz imiesłowu przymiotnikowego można użyć w każdym z tych trzech rodzajów, a jest on męski, żeński lub nijaki zależnie od rodzaju rzeczownika, z którym się łączy.
Rodzaj rzeczowników osobowych związany jest z rodzajem natualnym, czyli płcią nazywanych przez nie osób.
Rzczeczowniki nieżywotne są także trojakiego rodzaju, ale tu oczywiście nie jest on oznaczeniem jakości, zależy wyłącznie od formy wyrazu i dlatego nazywa się go rodzajem gramatycznym w odróżnieniu od rodzaju naturalnego związanego z płcią.
Powiązane terminy
- kategoria gramatyczna
- przymiot (kategoria gram.)
- przypadek (kategoria gram.; własność)
- rodzajowanie
- własności (kat. gramat.)