Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

apostrof
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: ‘, ápostrof, apostroph
Język: polski
Geneza: łac. apostrophus < gr. apóstrophos ‘odwrócony’
Dział: Ortografia (współcześnie)
EJO 1999, s. 51 Definicja współczesna

Apostrof. Znak graficzny w postaci przecinka nad wierszem.

Cytaty

Sty/1675, s. 22

Le, Artykuł wielkiej liczby rodzáju Niewieściego, nie bywa ápostrofem náznáczony, chybá po nim e, lub litera h, nástępowáć będzie.

Duch/1699, s. 29

Ápostrof [...] pisze się ták (’) v. g. [...] l’esprit.

Mal/1700, s. 11 Definicja

Fráncuzi záżywáją kilkunastu krysek [...]. Czwartą kryskę zowią ápostrof, który się kłádzie przy różnych literách miásto odrzucónych wokal ták ' ná przykład miásto la le [...], gubiąc wokale pisze się ták l' [...].

Dąb/1759, s. 1 Definicja

Tu naprzod należy namienić, że Francuzi zażywają kilkunastu krysek, z ktorych trzy zowią się akcenty. [...] Czwartą kryskę zowią apostrof, który się kładzie przy różnych literach miasto odrzuconych wokal ták (n') [...].

GramFr/1766, s. 12 (11-12)

O Pisaniu. Opuszczam interpunkcye spolne Francuzom i Polakom, à o samych tylko akcentach i Apostrofie Francuskim krotko namienię.

Nał/1774, s. 156 Definicja

P. Ktoreż jeszcze są Znaczki w pisaniu Francuskim? O. Te: Apostrof (') (l'Apostrophe); Ciąg złączenia (le Trait d'union) (-); Dwie Kropki nad Głoską (••), cedka (ç) Cédille; i Parantéza ( ).

Nał/1774, s. 277

Spadkowania z Apostrofem l' pokazują, że tylko Imiona od Głoski zaczęte ten Apostrofowany Artykuł l' mają, jako też i te, ktore h nietchnięte zaczyna.

L/1807–1814, t. I, s. 23 Definicja

APOSTROF, u. m. znak pisarski, odcinek, odrzutnik, wyrzutnik, [...].

Gddk/1816, s. 10 Definicja

Prócz zwyczajnych wszystkim językom znaków pisarskich, ma język Francuzki niektóre osobliwsze. Apostrof czyli odcinek pisze się tak (’) i znaczy opuszczoną [...] literę [...] napr. l'âme dusza.

SkorM/1828, s. 4

Znamie to używa się zamiast Apostrophu, gdy अ a, na początku wyrazu, po ए ê lub ओ ô wyrzuca się, czyli zamilcza, [...].

Rozp/1830, s. 154 Definicja

Jakiż środek byłby najwłaściwszym ? Może apostrof (’), znak ostrzegający o wyrzuceniu głoski.

Rozp/1830, s. 155 Definicja

Moglibyśmy przeto użyć znamienia wyrzutni, apostrofu ('), i pisać z'ima, z'orze, z'iścić, bez'imienny.

Rozp/1830, s. 155

Że pomieniony apostrof, czyli odcinek, wyrzutnik, tam tylko użytym być może, gdzie się trafia dwojakie znaczenie i wymawianie wyrazu, gdzie go samo odstąpienie przedimka nie czyni zbytecznym, i gdzie wreszcie ten przedimek, chociaż połączony z wyrazem, niedość czytelnika ostrzega.

Rew/1845, s. 70 (69-70)

Wszystkie znaki pisarskie na trzy klassy podzielić możemy:

1.na znaki uczucia (affektu): wykrzyknik (!) i znak zapytania (?).

2.na znaki rozłącznych wyobrażeń: przecinek (,), średnik (;), dwukropek (:) kropka (.) znaki opuszczonych wyrazów (:::::) nawias ( ) znak rozłączny (-) znaki innéj osoby mówiącej (=||).

3.na znaki wskazujące przypadkową okoliczność: łącznik (-) apostrof (‘) czyli wyrzutnik, cudzysłów („ “).

Morz/1857, s. 356 Definicja

Apostrof, ( ’ ) znak używany w kreśleniu cudzoziemskich wyrazów, szczególniéj nazwisk wedle pisowni Im właściwéj, który wskazuje wyrzutnią głosek.

SWil/1861, cz. I, s. 27 Definicja

Apostrof, u, lm. y, m. v. apostrofa, y, lm. y, ż. (z grec.) gram. znak pisarski skrócenia, w kształcie przecinka czyli komy, używający się w niektórych językach, w środku wyrazów lub pomiędzy niemi, u góry, dla pokazania, że w tém właśnie miejscu opuszczono jednę lub kilka głosek; w polskim używa się np. dla skrócenia, zam. głoski u, w pmku ku, np. k’ tobie, zam. ku tobie, i t. p.

SWil/1861, cz. I, s. 453

K, pmk. skróć. zam. ku, przed wyrazami zaczynającemi się od współgłoski; prze. używa się dziś zwykle tylko ze znakiem (apostrof) oznaczającym opuszczone u. K’nam, k'tobie, zam. ku nam, ku tobie. K’myśli, k’woli, k’rzeczy, zam. ku myśli, ku woli, ku rzeczy.

Uchw.AU/1891, s. 18

W deklinacyi można używać apostrofu, jeśli to jest potrzebne dla zachowania oryginalnej pisowni, np. Rousseau’a, Percy ’ego i t. p.

Uchw.AU/1891, s. 36

Przy nazwiskach osób lub miejscowości, nie dających się deklinować, byłoby wskazanem dodawać imię osoby lub appelativum, albo końcówkę oddzielać apostrofem. N. p .: do Jana Jakóba Rousseau, do miasta Bordeaux, (poecie) Shakespeare’owi.

Uchw.AU/1891, s. 37

Obce imiona własne na i, y odmieniają się jak: Antoni, Pafnucy: Antoniego, Pafnucego, n. p. Garibaldi: Garibaldiego, Verdego; wszakże w niejasnych, t. j. takich, w których przez deklinacyę przymiotnikową polską utrudniłoby się wyrozumienie ich pochodzenia, należy przed końcówką dawać apostrof, n. p.: Morny’ego, Percy’ego, Caprivi’ego.

SW/1900-1927, s. 50 Definicja

Apostrof, u, lm. y, Odcinek znak pisarski w kształcie przecinka nad wierszem a) w miejscu samogłoski zanikłej w pewnych językach: L'ami (Fr. = le ami); b) dla oddzielenia końcówki od wyrazu, np. Nm. Sprachen Euuropa's; w Pol. Laplace'a c) † skrócenie = e, ie: Tob' (= tobie), każd'go (= każdego). <Fr. aspostrophe, z Gr>.

ŁośFl/1923, s. 269

Uwaga: Apostrof przed e lub ą wskazuje na zmiękczoną poprzedzającą spółgłoskę.

Łoś III/1927, s. 223

Odpowiednio przeto do systemu Leskiena dzielimy czasowniki polskie na 5 klas czyli konjugacyj według następujących końcówek:

Konjugacja I -ę, -’esz1: stp. grzebę, grzebiesz; piekę, pieczesz, mogę, możesz; [...].

1 Apostrof tu oznacza, że samogłoska następuje po spółgłosce miękkiej, lub takiej, która niegdyś była miękką.

Dor/1958–1969, t. I, s. 176 Definicja

Apostrof m IV, D. -u, Ms. -ofie «znak pisarski w postaci przecinka z prawej strony litery u góry, służący do oddzielania końcówki w niektórych wyrazach obcych, np. Laplace’a, lub zastępujący wyrzuconą literę, np. d’Alembert, O’Connel, 1’homme itp.». W nazwiskach zakończonych na -e nieme [...] końcówki poprzedza się apostrofem, np.: U Corneille’a. SOJ 76. <fr. apostrophe z gr. apóstrophos = odwrócony>.

Powiązane terminy