terminów gramatycznych online
Cytaty 43 poz. • Strona 2 z 3 Jes 1886 Część II. Rozdz. 3. Nauka o zdaniu (Składnia)
W ilorakim stosunku znajdować się mogą względem siebie zdania współrzędne? (w trojakim: [stosunku] łącznym — przeciwstawnym i wynikowym). — Objaśnij każden z tych stosunków odpowiedniemu przykładami!
W ilorakim stosunku znajdować się mogą względem siebie zdania współrzędne? (w trojakim: [stosunku]łącznym — przeciwstawnym i wynikowym). — Objaśnij każden z tych stosunków odpowiedniemu przykładami!
W ilorakim stosunku znajdować się mogą względem siebie zdania współrzędne? (w trojakim: [stosunku]łącznym — przeciwstawnym i wynikowym). — Objaśnij każden z tych stosunków odpowiedniemu przykładami!
Takie więc zdania, które służą do uzupełnienia myśli zdań innych, a same przez się żadnéj samoistnej i jasnéj myśli nie dają, nazywamy zdaniami pobocznemi (zależnemi albo podrzędnemi); tamte zaś od których one zależą, zdaniami głównemi.
Takie więc zdania, które służą do uzupełnienia myśli zdań innych, a same przez się żadnéj samoistnej i jasnéj myśli nie dają, nazywamy zdaniami pobocznemi (zależnemi albo podrzędnemi); tamte zaś od których one zależą, zdaniami głównemi.
Takie więc zdania, które służą do uzupełnienia myśli zdań innych, a same przez się żadnéj samoistnej i jasnéj myśli nie dają, nazywamy zdaniami pobocznemi (zależnemi albo podrzędnemi); tamte zaś od których one zależą, zdaniami głównemi.
Takie więc zdania, które służą do uzupełnienia myśli zdań innych, a same przez się żadnéj samoistnej i jasnéj myśli nie dają, nazywamy zdaniami pobocznemi (zależnemi albo podrzędnemi); tamte zaś od których one zależą, zdaniami głównemi.
Zdania poboczne, podając przyczynę uzupełniającą myśl zdania głównego, nazywają się [zdaniami] przyczynowemi, a spajają się z niém za pomocą spójników: że, iże, iż, z przyczyny że, skutkiem że, dlatego, że, przeto że, gdy, gdyż, kiedy, ponieważ, itp.
Zdania poboczne, wyrażające warunek, uzupełniający myśl zdania głównego, zowią się [zdaniami] warunkowemi, a spajają się z niém za pomocą spójników: jeśli, jeżeli; jeżeli— (to); jeśli— (to, natenczas, tedy, w takim razie).
Zdania poboczne, wyrażające okoliczność czasu zdania głównego, zowią się [zdaniami] czasowemi, a spajają się z niém za pomocą spójników: kiedy, gdy, podczas gdy, jak, jak tylko, ledwie że, skoro, skoro tylko, niż, nim, nim jeszcze, zanim; póki, dopóki [...].
Zdania poboczne, wyrażające albo równość, albo różność, albo podobieństwo do myśli zdania głównego, zowią się [zdaniami] porównawczemi, a spajają się z niém za pomocą spójników: jako, jak; (tak) — jak; (równie) — jak; (tak) — ile; (tak) [...]; a po stopniu wyższym: niż, niżeli, niźli, aniżeli; wreszcie: im — (tém).
Zdania poboczne, zastępujące w formie pytania przedmiot zdania głównego, nazywają się pytaniami zawisłemi, a spajają się z niém za pomocą spójników, przysłówków i zaimków, kto, co, czyj, -a, -e, jaki, a, -e, który, -a, -e; kiedy, jak, gdzie, kędy, którędy, skąd, dokąd, itp
Zdania poboczne, wyrażające pewien wzgląd czyli powoływanie się na osobę lub rzecz zdania głównego, zowią się [zdaniami] względnemi, a spajają się z niém za pomocą przysłówków lub zaimków względnych: kto, co; który, -a, -e; jaki, -a, -e; którędy, jak, gdzie, kędy, skąd, odkąd, dokąd, itp.
Zdania poboczne, wyrażające pewien wzgląd czyli powoływanie się na osobę lub rzecz zdania głównego, zowią się [zdaniami] względnemi, a spajają się z niém za pomocą przysłówków lub zaimków względnych: kto, co; który, -a, -e; jaki, -a, -e; którędy, jak, gdzie, kędy, skąd, odkąd, dokąd, itp.
Zaimki i przysłówki względne, wymienione powyżej, miewają jak to już wiemy i inne jeszcze znaczenie, tj. pytające.
Mamy także zdania nawiasowe, które zwykle w środku zaczętego zdania kładziemy.
Niezależnie od zdań głównych i pobocznych odróżniamy jeszcze w zdaniach przytoczenia, w których dosłownie przytaczamy cudze słowa. Takie przytoczenia zamykamy zwykle w cudzysłowie: "....".
Istnieją na koniec jeszcze zdania w postaci zwrotów imiesłowowych, które nie są niczem innem, jak skróconemi zdaniami pobocznemi, oznaczającemi okoliczność czasu.
Są dalej tak zwane zdania wtrącone, nie należące prawie wcale do ogólnéj myśli, i dlatego je téż w nawias lub między przecinki bierzemy.
Używamy imiesłowu na: ąc i szy, jeżeli domyślny podmiot zdania imiesłowowego jest ten sam, co w zdaniu główném.